Prótacal Kyoto, 1997

Prótacal Kyoto, 1997
Law identifier (en)	平成17年条約第1号
Cineál	prótacal timpeallachta
Ainmnithe in ómós	Kiótó
Cuid de	Creat-Choinbhinsiún na Naisiún Aontaithe maidir leis an Athrú Aeráide
Dáta na bliana	11 Nollaig 1997
Údar	na Náisiúin Aontaithe
Daingniú	an Afganastáin (25 Márta 2013); an Albáin (1 Aibreán 2005); an Ailgéir (16 Feabhra 2005); Angóla (8 Bealtaine 2007); Antigua agus Barbúda (3 Samhain 1998); an Airgintín (28 Meán Fómhair 2001); an Airméin (25 Aibreán 2003); an Astráil (12 Nollaig 2007); an Ostair (31 Bealtaine 2002); an Asarbaiseáin (28 Meán Fómhair 2000); na Bahámaí (9 Aibreán 1999); Bairéin (31 Eanáir 2006); an Bhanglaidéis (22 Deireadh Fómhair 2001); Barbadós (7 Lúnasa 2000); an Bhealarúis (26 Lúnasa 2005); an Bheilg (31 Bealtaine 2002); an Bheilís (26 Meán Fómhair 2003); Beinin (25 Feabhra 2002); an Bhútáin (26 Lúnasa 2002); an Bholaiv (30 Samhain 1999); an Bhoisnia-Heirseagaivéin (16 Aibreán 2007); an Bhotsuáin (8 Lúnasa 2003); an Bhrasaíl (23 Lúnasa 2002); Brúiné (20 Lúnasa 2009); an Bhulgáir (15 Lúnasa 2002); Buircíne Fasó (31 Márta 2005); an Bhurúin (18 Deireadh Fómhair 2001); Rinn Verde (10 Feabhra 2006); an Chambóid (22 Lúnasa 2002); Camarún (28 Lúnasa 2002); Ceanada (17 Nollaig 2002); Poblacht na hAfraice Láir (18 Márta 2008); Sead (18 Lúnasa 2009); an tSile (26 Lúnasa 2002); Daon-Phoblacht na Síne (30 Lúnasa 2002); an Cholóim (30 Samhain 2001); Oileáin Chomóra (10 Aibreán 2008); Poblacht an Chongó (12 Feabhra 2007, 23 Márta 2005); Cósta Ríce (9 Lúnasa 2002); an Cósta Eabhair (23 Aibreán 2007); an Chróit (30 Bealtaine 2007); Cúba (30 Aibreán 2002); an Chipir (16 Iúil 1999); Poblacht na Seice (15 Samhain 2001); an Chóiré Thuaidh (27 Aibreán 2005); an Danmhairg (31 Bealtaine 2002); Djibouti (12 Márta 2002); Doiminice (25 Eanáir 2005, 12 Feabhra 2002); Eacuadór (13 Eanáir 2000); an Éigipt (12 Eanáir 2005); an tSalvadóir (30 Samhain 1998); an Ghuine Mheánchriosach (16 Lúnasa 2000); an Eiritré (28 Iúil 2005); an Eastóin (14 Deireadh Fómhair 2002); Ríocht Esuaitíní (13 Eanáir 2006); an Aetóip (14 Aibreán 2005); Aontas Eorpach (31 Bealtaine 2002); Fidsí (17 Meán Fómhair 1998); an Fhionlainn (31 Bealtaine 2002); an Fhrainc (31 Bealtaine 2002); an Ghabúin (12 Nollaig 2006); an Ghaimbia (1 Meitheamh 2001); an tSeoirsia (16 Meitheamh 1999); an Ghearmáin (31 Bealtaine 2002); Gána (30 Bealtaine 2003); an Ghréig (31 Bealtaine 2002); Greanáda (6 Lúnasa 2002); Guatamala (5 Deireadh Fómhair 1999); an Ghuine (7 Meán Fómhair 2000, 18 Samhain 2005, 28 Márta 2002); an Ghuáin (5 Lúnasa 2003); Háítí (6 Iúil 2005); Hondúras (19 Iúil 2000); an Ungáir (21 Lúnasa 2002); an Íoslainn (23 Bealtaine 2002); an India (26 Lúnasa 2002); an Indinéis (3 Nollaig 2004); an Iaráin (22 Lúnasa 2005); an Iaráic (28 Iúil 2009); Éire (31 Bealtaine 2002); Iosrael (15 Márta 2004); an Iodáil (31 Bealtaine 2002); Iamáice (28 Meitheamh 1999); an tSeapáin (4 Meitheamh 2002); an Iordáin (17 Eanáir 2003); an Chasacstáin (19 Meitheamh 2009); an Chéinia (25 Feabhra 2005); Ciribeas (7 Meán Fómhair 2000); Cuáit (11 Márta 2005); an Chirgeastáin (13 Bealtaine 2003); Laos (6 Feabhra 2003); an Laitvia (5 Iúil 2002); an Liobáin (13 Samhain 2006); Leosóta (6 Meán Fómhair 2000); an Libéir (5 Samhain 2002); an Libia (24 Lúnasa 2006); Lichtinstéin (3 Nollaig 2004); an Liotuáin (3 Eanáir 2003); Lucsamburg (31 Bealtaine 2002); Madagascar (24 Meán Fómhair 2003); an Mhaláiv (26 Deireadh Fómhair 2001); an Mhalaeisia (4 Meán Fómhair 2002); Oileáin Mhaildíve (30 Nollaig 1998); Mailí (28 Márta 2002); Málta (11 Samhain 2001); Oileáin Marshall (11 Lúnasa 2003); an Mháratáin (22 Iúil 2005); Oileán Mhuirís (9 Bealtaine 2001); Meicsiceo (7 Meán Fómhair 2000); Stáit Chónaidhme na Micrinéise (21 Meitheamh 1999); Monacó (27 Feabhra 2006); an Mhongóil (15 Nollaig 1999); Montainéagró (4 Meitheamh 2007); Maracó (25 Eanáir 2002); Poblacht Mhósaimbíc (18 Eanáir 2005); Maenmar (13 Lúnasa 2003); an Namaib (4 Meán Fómhair 2003); Nárú (16 Lúnasa 2001); Neipeal (16 Meán Fómhair 2005); Ríocht na hÍsiltíre (31 Bealtaine 2002); an Nua-Shéalainn (19 Nollaig 2002); Nicearagua (18 Samhain 1999); an Nígir (30 Meán Fómhair 2004, 10 Nollaig 2004); Niue (6 Bealtaine 1999); an Mhacadóin Thuaidh (18 Samhain 2004); an Iorua (30 Bealtaine 2002); Óman (19 Eanáir 2005); an Phacastáin (11 Eanáir 2005); Palau (10 Nollaig 1999); Panama (5 Márta 1999); Paragua (27 Lúnasa 1999); Peiriú (12 Meán Fómhair 2002); na hOileáin Fhilipíneacha (20 Samhain 2003); an Pholainn (13 Nollaig 2002); an Phortaingéil (31 Bealtaine 2002); Catar (11 Eanáir 2005); an Chóiré Theas (8 Samhain 2002); an Mholdóiv (22 Aibreán 2003); an Rómáin (19 Márta 2001); an Rúis (18 Samhain 2004); Ruanda (22 Iúil 2004); Samó (27 Samhain 2000); San Mairíne (28 Aibreán 2010); São Tomé agus Príncipe (25 Aibreán 2008); an Araib Shádach (31 Eanáir 2005); an tSeineagáil (20 Iúil 2001); an tSeirbia (19 Deireadh Fómhair 2007); Na Séiséil (22 Iúil 2002); Siarra Leon (10 Samhain 2006); Singeapór (12 Aibreán 2006); an tSlóvaic (31 Bealtaine 2002); an tSlóivéin (2 Lúnasa 2002); Oileáin Sholaimh (13 Márta 2003); an tSomáil (26 Iúil 2010); an Afraic Theas (31 Iúil 2002); an Spáinn (31 Bealtaine 2002); Srí Lanca (3 Meán Fómhair 2002); San Críostóir-Nimheas (8 Aibreán 2008); Saint Lucia (20 Lúnasa 2003); San Uinseann agus na Greanáidíní (31 Nollaig 2004); an tSúdáin (2 Samhain 2004); Suranam (25 Meán Fómhair 2006); an tSualainn (31 Bealtaine 2002); an Eilvéis (9 Iúil 2003); an tSiria (27 Eanáir 2006); an Táidsíceastáin (29 Nollaig 2008); an Téalainn (28 Lúnasa 2002); Tíomór Thoir (14 Deireadh Fómhair 2008); Tóga (2 Iúil 2004); Tonga (14 Eanáir 2008); Oileán na Tríonóide agus Tobága (28 Eanáir 1999); an Túinéis (22 Eanáir 2003); an Tuirc (28 Bealtaine 2009); an Tuircméanastáin (11 Eanáir 1999); Túvalú (16 Samhain 1998); Uganda (25 Márta 2002); an Úcráin (12 Aibreán 2004); Aontas na nÉimíríochtaí Arabacha (26 Eanáir 2005); an Tansáin (26 Lúnasa 2002); Stáit Aontaithe Mheiriceá (12 Samhain 1998); Uragua (5 Feabhra 2001); an Úisbéiceastáin (12 Deireadh Fómhair 1999); Vanuatú (17 Iúil 2001); Veiniséala (18 Feabhra 2005); Vítneam (25 Meán Fómhair 2002); Poblacht Éimin (15 Meán Fómhair 2004); an tSaimbia (7 Iúil 2006); an tSiombáib (30 Meitheamh 2009)
Dáta foilsithe	10 Nollaig 1997
Teacht i bhfeidhm	16 Feabhra 2005
Suíomh	Kiótó, An tSeapáin; Doha, Catar
Sínitheoir	Antigua agus Barbúda (16 Márta 1998); an Airgintín (16 Márta 1998); an Astráil (29 Aibreán 1998); an Ostair (29 Aibreán 1998); an Bheilg (29 Aibreán 1998); an Bholaiv (9 Iúil 1998); an Bhrasaíl (29 Aibreán 1998); an Bhulgáir (18 Meán Fómhair 1998); Ceanada (29 Aibreán 1998); an tSile (17 Meitheamh 1998); Daon-Phoblacht na Síne (29 Bealtaine 1998); Cósta Ríce (27 Aibreán 1998); an Chróit (11 Márta 1999); Cúba (15 Márta 1999); Poblacht na Seice (23 Samhain 1998); an Danmhairg (29 Aibreán 1998); Eacuadór (15 Eanáir 1999); an Éigipt (15 Márta 1999); an tSalvadóir (8 Meitheamh 1998); an Eastóin (3 Nollaig 1998); Aontas Eorpach (29 Aibreán 1998); Fidsí (17 Meán Fómhair 1998); an Fhionlainn (29 Aibreán 1998); an Fhrainc (29 Aibreán 1998); an Ghearmáin (29 Aibreán 1998); an Ghréig (29 Aibreán 1998); Guatamala (10 Iúil 1998); Hondúras (25 Feabhra 1999); an Indinéis (13 Iúil 1998); Éire (29 Aibreán 1998); Iosrael (16 Nollaig 1998); an Iodáil (29 Aibreán 1998); an tSeapáin (28 Aibreán 1998); an Chasacstáin (12 Márta 1999); an Laitvia (14 Nollaig 1998); Lichtinstéin (29 Meitheamh 1998); an Liotuáin (21 Meán Fómhair 1998); Lucsamburg (29 Aibreán 1998); an Mhalaeisia (12 Márta 1999); Oileáin Mhaildíve (16 Márta 1998); Mailí (27 Eanáir 1999); Málta (17 Aibreán 1998); Oileáin Marshall (17 Márta 1998); Meicsiceo (9 Meitheamh 1998); Stáit Chónaidhme na Micrinéise (17 Márta 1998); Monacó (29 Aibreán 1998); Ríocht na hÍsiltíre (29 Aibreán 1998); an Nua-Shéalainn (22 Bealtaine 1998); Nicearagua (7 Iúil 1998); an Nígir (23 Deireadh Fómhair 1998); Niue (8 Nollaig 1998); an Iorua (29 Aibreán 1998); Panama (8 Meitheamh 1998); an Ghuine (2 Márta 1999); Paragua (25 Lúnasa 1998); Peiriú (13 Samhain 1998); na hOileáin Fhilipíneacha (15 Aibreán 1998); an Pholainn (15 Iúil 1998); an Phortaingéil (29 Aibreán 1998); an Chóiré Theas (25 Meán Fómhair 1998); an Rómáin (5 Eanáir 1999); an Rúis (11 Márta 1999); Samó (16 Márta 1998); Na Séiséil (20 Márta 1998); an tSlóvaic (26 Feabhra 1999); an tSlóivéin (21 Deireadh Fómhair 1998); Oileáin Sholaimh (29 Meán Fómhair 1998); an Spáinn (29 Aibreán 1998); Saint Lucia (16 Márta 1998); San Uinseann agus na Greanáidíní (19 Márta 1998); an tSualainn (29 Aibreán 1998); an Eilvéis (16 Márta 1998); an Téalainn (2 Feabhra 1999); Oileán na Tríonóide agus Tobága (7 Eanáir 1999); an Tuircméanastáin (28 Meán Fómhair 1998); Túvalú (16 Samhain 1998); an Úcráin (15 Márta 1999); Uragua (29 Iúil 1998); an Úisbéiceastáin (20 Samhain 1998); Vítneam (3 Nollaig 1998); an tSaimbia (5 Lúnasa 1998)
Taisce	Ard-Rúnaí na Náisiún Aontaithe
Teanga an tsaothair nó an ainm	an tSeicis

Conradh idirnáisiúnta is ea an Prótacal Kyoto, 1997 a leag amach spriocanna do na príomhthíortha tionsclaíocha maidir le leibhéil astaithe gáis cheaptha teasa a bhain siad amach faoi 2012.

Cúlra

Tar éis na socruithe mar gheall ar an athrú aeráide is an forthéamh domhanda a glacadh ag an gcruinniú mullaigh i Rio de Janeiro i 1992, glacadh le dréachtchonradh don tréimhse 2005-12 ag cruinniú mullaigh i gcathair Kyoto na Seapáine sa bhliain 1997.

Conradh

Tháinig an conradh aeráide i bhfeidhm sa bhliain 2005 chun gearradh siar 5.2% a dhéanamh ar astaíochtaí gás ceaptha teasa (dé-ocsaíd charbóin is eile) i gcomparáid le leibhéal 1990.

Iarmhairtí

Faoi 2008 bhí tiúchan na ngás méadaithe 6% ar fud an Domhain ná i 1990, agus bhí na Stáit Aontaithe amháin ag astú 10% níos mó fós ná i 1990. Níor éirigh ach leis an nGearmáin, an Rúis is an Bhreatain aon laghduithe a dhéanamh ar a sceitheadh. Anuas air sin, bhí na tíortha i mbéal forbartha, an tSín is an India go príomha, ag cur go mór lena sceitheadh.

Conspóidí

D'aistharraing na Stáit Aontaithe ó chóras Kyoto i 2001. Níos measa fós, de bhrí gur tháinig siad le bheith ina dtíortha tionsclaíocha go déanach, níor tugadh tíortha móra atá ag forbairt —an tSín, an India, an Bhrasaíl, an Indinéis, is eile — isteach in aon chor.

Bhí dréachtchonradh nua á ullmhú le síniú i gCobanhávan i 2009, ach theip ar an gcruinniú mullaigh sin aon socrú a dhéanamh.

Éire

Bhí Éire i dtrioblóid le Coimisiún na hEorpa as a bheith ag sárú spriocanna Phrótacal Kyoto.^[1]

Ba ea í gníomhsprioc na hÉireann don bhliain 2012 faoin gconradh, taobh istigh de sprioc an Aontais Eorpaigh, astaíocht a bheidh 13% ar a méid os cionn ár leibhéil i 1990.

Féach freisin

Tagairtí

↑ Breandán Delap (Nollaig 2006). "Rialtas na hÉireann ag tarraingt na gcos maidir le Kyoto" (ga-IE). Beo!. Dáta rochtana: 2022-08-26.

[1] Breandán Delap (Nollaig 2006). "Rialtas na hÉireann ag tarraingt na gcos maidir le Kyoto" (ga-IE). Beo!. Dáta rochtana: 2022-08-26.

[1]