An Mhaláiv

An Mhaláiv
Republic of Malawi (en)
Bratach Armas
Aintiún	Mulungu dalitsa Malaŵi
Mana	«Unity and Freedom» «The warm heart of Africa» «Undod a Rhyddid»
Ainmnithe in ómós	Loch na Maláive
Suíomh
13° S, 34° E
Príomhchathair	Lilongwe
Daonra
Iomlán	18,622,104 (2017)
• Dlús	157.17 hab./km²
Déamainm	Malávach
Teanga oifigiúil	Béarla an tSiséivis
Tíreolaíocht
Cuid de	an Afraic Thoir Deisceart na hAfraice Southeast Africa (en)
Achar dromchla	118,484 km²
Pointe is airde	Mulanje Massif (en) (3,002 m)
Pointe is ísle	Abhainn Shire (37 m)
Ar theorainn le	an tSaimbia an Tansáin Poblacht Mhósaimbíc
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Commonwealth realm of Malawi (en)
Cruthú	6 Iúil 1964
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht feidhmiúcháin	Cabinet of Malawi (en)
Comhlacht reachtach	National Assembly (en)
• Uachtarán na Maláive	Lazarus Chakwera (2020–)
• Uachtarán na Maláive	Lazarus Chakwera
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	12,602,334,124 $ (2021)
Airgeadra	kwacha na Maláive
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+02:00 Africa/Blantyre (en)
Fearann Idirlín barrleibhéil	.mw
Glaochód	+265
Uimhir theileafóin éigeandála	999, 998, 997 agus 990
Cód tíre	MW
Eile
Suíomh gréasáin	malawi.gov.mw

Is tír san Afraic í an Mhaláiv. Tá an Mhaláiv thart ar chomh mór le hÉirinn agus a leath arís.

Tíreolaíocht

Tá teorainneacha aici san iarthuaiscirt leis an tSaimbia, ó thuaidh leis an Tansáin, agus soir ó dheas, agus siar le Phoblacht Mhósaimbíc. Deighleann Loch na Maláive an tír ón Tansáin agus ó Mhósaimbíc. Tá méid na tíre níos mó ná 118,000 km ².

Is í Lilongwe an phríomhchathair. Is í Blantyre an chathair is mó sa tír.

Daonra

Meastar an daonra a bheith tuairim ar .

Béarla is ea an teanga oifigiúil. Is teanga áitiúil í an tSiséivis a labhraíonn beagnach 60% den daonra.

Stair

Is iarchoilíneacht Bhriotanach í. B'é Nyasaland an seanainm a bhí uirthi. Ní fios cad as a d'eascair an t-ainm dúchasach. Tugann míniúchán amháin le fios dúinn go gciallaíonn an t-ainm "glioscarnach na Gréine agus í ag éirí thairis ar loch". Sin an fáth go bhfuil an Ghrian ar thaispeáint sa bhrat náisiúnta.

Geilleagar

Bíonn roinnt de mhuintir na Maláive ag brath go mór ar an bhfeirmeoireacht chun maireachtáil. Mar gheall ar an tionchar a imríonn imeachtaí adhaimsire arb é an t-athrú aeráide is cúis leo, cosúil le triomach agus tuilte, tá an fheirmeoireacht éirithe an-deacair; níl dóthain bia ag fás. Bíonn ganntanas ainsealach bia sa Mhaláiv.

Tá an t-ionchas saoil an-íseal, timpeall 63.7 bliain.

Éire agus an Mhaláiv

Tá clár Chúnamh Éireann ag obair le rialtas na Maláive le fada chun cabhrú le feirmeoirí cur le fómhar na mbarr. Chomh maith leis sin, tacaíonn Cúnamh Éireann leis an obair a dhéanann Concern.

Litríocht

Thug J.R.R. Tolkien, údar Tiarna na bhFáinní, cuairt ar an Maláiv sna 1930idí. Síleann a lán daoine gur tírdhreach na Maláive a spreag Tolkien nuair a scríobh sé faoi na ‘Hobaid’ agus faoin ‘tSír’.

Gailearaí

• 
  Loch na Maláive, ag amharc ó Oileán Likoma
• 
  Lilongwe, príomhchathair na tíre
• 
  Sliabh Mulanje, i Réigiún an Deiscirt
• 
  Bá Nkhata, i Réigiún an Tuaiscirt, ar bhruach Loch na Maláive
• 
  An bóthar M1, idir Lilongwe agus Blantyre
• 
  Párlaimint na Maláive, i Lilongwe
• 
  Ardeaglais Blantyre
• 
  Blantyre, an chathair is mó
• 
  Áirse an Neamhspleáchais, leacht i mBlantyre