Ruanda

Ruanda
	Repubulika y'u Rwanda (rw); Republic of Rwanda (en); République du Rwanda (fr); Jamhuri ya Rwanda (sw); Rwanda (en)
Bratach	Armas
	;
Aintiún	Rwanda Nziza
Mana	«Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu» ; «Unity, Work, Patriotism» ; «Единство, труд, патриотизъм» ; «Remarkable Rwanda» ; «Undod, Gwaith, Gwladgarwch»
Leasainm	The Land of a Thousand Hills agus Pays Des Mille Collines
Suíomh
	2° S, 30° E / 2°S,30°E
Príomhchathair	Kigali
Daonra
Iomlán	14,569,341 (2025)
• Dlús	553.17 hab./km²
Déamainm	Ruandach
Teanga oifigiúil	Kinyarwanda (en) ; Béarla ; an Fhraincis ; an Svahaílis
Tíreolaíocht
Cuid de	An tAontas Afracach ; an Afraic Thoir ; Economic Community of the Great Lakes Countries (en)
Achar dromchla	26,338 km²
Pointe is airde	Sliabh Karisimbi (4,507 m)
Pointe is ísle	Abhainn Ruzizi (950 m)
Ar theorainn le	Uganda ; Poblacht Dhaonlathach an Chongó ; an Tansáin ; an Bhurúin
Sonraí stairiúla
Cruthú	1962
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtais	semi-presidential system (en)
Comhlacht feidhmiúcháin	Cabinet of Rwanda (en)
Comhlacht reachtach	Parlaimint Ruanda
• Uachtarán Ruanda	Paul Kagame (2000–)
• Príomh-Aire Ruanda	Justin Nsengiyumva (2025–)
Údarás breithiúnach is airde	Cúirt Uachtarach Ruanda
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	14,251,642,230 $ (2024)
Airgeadra	franc Ruanda
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+02:00 ; Africa/Kigali (en)
Fearann Idirlín barrleibhéil	.rw
Glaochód	+250
Uimhir theileafóin éigeandála	112 agus 912
Cód tíre	RW
Eile
Suíomh gréasáin	gov.rw

Is tír atá suite i lár na hAfraice í Poblacht Ruanda, nó Ruanda de ghnáth. Tír talamhiata atá ann, agus tá teorainneacha aici le Uganda, an Bhurúin, Poblacht Dhaonlathach an Chongó agus an Tansáin. Tugtar an leasainm "Tír na Mílte Cnoic" uirthi, mar gheall ar an dtalún torthúil agus cnocach atá aici.

Ar an 6 Aibreán 1994, maraíodh Uachtarán Ruanda, Juvénal Habyariman. Thosaigh an cinedhíothú go gairid ina dhiaidh sin.

Litríocht

Ba é Petit Pays (Tír Bheag as Gaeilge) an chéad úrscéal de chuid an scríbhneora, Gaël Faye. Gasúr óg, Gaby, atá ina reacaire sa scéal seo, scéal atá suite sa Bhurúin sa bhliain 1993. Idir trí thír atá Gaby ar dhóigh, sáinnithe i stair choilíneach na Fraince agus stair fhuilteach na Burúine agus Ruanda. Bhuaigh aistriúchán Mhic Lochlainn ar Petit Pays an gradam Leabhar na Bliana do shaothair aistrithe sa bhliain 2025.^[1]

Tagairtí

↑ Pól Ó Muirí (4 Márta 2025). "Déanfaidh tú dearmad gur aistriúchán atá i leagan nua Gaeilge d’úrscéal sárdhíola ón bhFrainc" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-10-01.

[1] Pól Ó Muirí (4 Márta 2025). "Déanfaidh tú dearmad gur aistriúchán atá i leagan nua Gaeilge d’úrscéal sárdhíola ón bhFrainc" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-10-01.

[1]