An Úcráin
|
|||||
| Mana: - | |||||
| Amhrán náisiúnta: Chtche ne vmerla Ukraïna | |||||
.svg) |
|||||
| Príomhchathair | Cív 50°27′ Thuaidh 30°30′ Thoir |
||||
| An chathair is mó | Cív | ||||
| Teangacha oifigiúla | Úcráinis | ||||
| Rialtas | Córas leath-uachtaráin Petro Poroshenko Volodymyr Hroysman |
||||
| Neamhspleáchas 1991 |
ón APSS |
||||
| Achar • San iomlán • Uisce (%) |
603,700 km² (44ú) 7% |
||||
| Daonra • Meas. ó 2011 • Daonáireamh 2001 • Dlús |
42,541,102 (32ú) 48,457,102 73.8/km² (115ú) |
||||
| OTI (PCC) • San iomlán • An duine |
Meas. ó 2006 $355.8 billiún (28ú) $8,000 (53ú) |
||||
| Airgeadra | Hryvnia (UAH) |
||||
| Crios ama • Samhradh (CSL) |
EET (UTC+2) EEST (UTC+3) |
||||
| Fearann Idirlín | .ua | ||||
| Glaochód | +380 |
||||
Tír is ea an Úcráin (Úcráinis: Україна, Ukrayina) suite in Oirthear na hEorpa, agus í ag críochantacht leis An Rúis, ar an taobh thoir agus thuaidh, leis An Bhealarúis san iarthuaisceart, leis An Pholainn, leis An tSlóvaic, leis An Ungáir ar an taobh thiar, leis An Rómáin, agus leis An Mholdóiv ar an taobh thiar theas, agus an Mhuir Dhubh agus an Mhuir Mheoid san deisceart agus san oir-dheisceart faoi seach. Tá achar de 603,628 km2 (233,062 míle cearnach ) aici, rud a chiallaíonn gurb í an tír is mó í atá go hiomlán laistigh den Eoraip.
Tá daoine ina gcónaí i gcríoch na hÚcráine ar a laghad ar feadh 44,000 bliain, agus tá seans maith ann gur thosaigh ceansú an chapaill anseo, agus freisin gur tír thionscnaimh na teangan Prota-Ind-Eorpaise í. Sna Meánaoiseanna, ba limistéar lárnach í de chultúr na nOir-Shlavach í, mar shampla, an stát cumhachtach 'Cív na Rúise'. Tar éis í a bheith ilroinnte sa 13ú haois, bhí an Úcráin faoi réir coimhlinte, forlámhais agus deighilte ag cumhachtaí éagsúla. Tháinig Poblacht Chosacach chun cinn le linn na 17ú agus an 18ú aoiseanna, ach, thairis sin, d'fhan an Úcráin roinnte go dtí a comhdhlúthú isteach sa phoblacht Sóivéadach sa bhfichiú haois, go dtí gur bhain sí neamhspleáchas amach sa bhliain 1991. Le fada, bhí an Úcráin ina ciseán aráin domhanda, mar gheall ar an ithir shaibhir.
Sa bhliain 2011, bhí sí san tríú háit ar domhan i dtaobh onnmhairithe gráinne. Ina theannta sin, tá earnáil déantúsaíochta dea-fhorbartha aici, go háirithe i réimse an aeraspáis agus trealaimh thionsclaíochta. Is stát aonadach é an Úcráin atá comhdhéanta de 24 oblast (cúige), poblacht uathrialach amháin (an Chrimé) agus dá chathair a bhfuil stádas speisialta acu: Cív, an phríomhchathair agus an chathair is mó, agus Sevastopol, ina mbíonn leaba ancaire in áirithe, faoi chomhaontú léasaithe, ag Cabhlach Rúiseach na Mara Duibhe. Is poblacht í an Úcráin, faoi chóras leath - uachtaránachta le craobhacha reachtacha, feidhmiúcháin, agus breithiúnacha ar leith. Tar éis gur tharla díscaoileadh an Aontais Shóivéadaigh, lean an Úcráin ag coimeád an dara fórsa míleata is mó san Eoraip, i ndiaidh na Rúise, nuair a chuirtear cúltacaí agus pearsanra paraimíleata san áireamh.
Daonra[athraigh | athraigh vicithéacs]
Tá 42.5 milliún duine ina gcónaí sa tír, 77.8 % díobh ina Úcráinigh eitneacha, le mionlaigh shuntasacha eile; Rúisigh eitneacha (17 %), Bealarúisigh, Tataraigh agus Rómánaigh. Is í an Úcráinis teanga oifigiúil na hÚcráine, agus bíonn aibítir Choireallachis aici. Bíonn Rúisis freisin á labhairt go forleathan. Is í an Chríostaíocht Cheartchreidmheach Oirthearach an reiligiún ceannasach, agus chuaigh sé go mór i gcion ar ailtireacht, litríocht agus ceol na hÚcráine. Ciallaíonn an t-ainm 'Úcráin' "talamh críche".
