An Rúis


Bratach	Armas

Mana: {{{mana_náisiúnta}}}

Amhrán náisiúnta: Государственный гимн Российской Федерации

Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii

Príomhchathair

Moscó
55°45′ Thuaidh 37°37′ Thiar

An chathair is mó

Moscó

Teangacha oifigiúla

Rúisis

Rialtas

Uachtarán
Príomh-Aire

Cónaidhm leath-uachtaránach
Vladímír Pútín
Dmitry Medvedev

Neamhspleáchas
Fógraíodh
Críochnaithe Ón Aontas Sóivéadach
12 Meitheamh, 1990
26 Nollaig, 1991

Achar
• San iomlán
• Uisce (%) 17,098,242 (Gan Críméa) km2 (1ú) km² (1ú)
0.5%

Daonra
• Meas. ó 2005
• Daonáireamh 2000
• Dlús 142,800,000 (8ú)
N/A
8/km² (178ú)

OTI (PCC)
• San iomlán
• An duine Meas. ó 2009
$3.474 trillion (6ú) (7ú)
$23,744 (53ú) (41ú)

Airgeadra Ruble (RUB)

Crios ama
• Samhradh (CSL) CET³ (UTC+2 to +12)
CEST (UTC+3 to +13)

Fearann Idirlín .рф, .ru, .su

Glaochód +7

Is tír leath-Eorpach, leath-Áiseach í an Rúis (ainm oifigiúil: Cónaidhm na Rúise). Is í an tír is mó ar domhan, le hachar 17,075,400 km², beagnach dhá oiread níos mó ná an chéad tír eile, is é sin, Ceanada. Is í an t-ochtú tír is mó maidir le daonra. Is é Moscó an phríomhchathair. Is í an Rúisis an teanga oifigiúil, siúd is go bhfuil an dúrud teangacha eile á labhairt ag na mionlaigh ar fud na tíre.

Bhí sí ar an tír cheannasach in Aontas na bPoblachtaí Sóivéideacha Sóisialacha (APSS) agus is iomaí duine sa Rúis a airíonn uaidh cumhacht na Rúise sna laethanta a bhí.

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Príomhalt: Stair na Rúise

Déimeagrafaic[cuir in eagar | athraigh foinse]

Teangacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Labhraítear 100 teanga difriúla. Is í an Rúisis an t-aon teanga oifigiúil ach tá 27 teanga mhionlach atá aitheanta. De réir an daonáirimh sa bhliain 2002, bhí 142.6 milliún duine ábalta Rúisis a labhairt de na 143.8 milliún duine ar fad sa Rúis (99.1%). Is í an Tatairis an dara teanga is mó le 5.5 milliún cainteoirí. Is í an Úcráinis an tríú teanga is mó agus 1.8 milliún cainteoirí aici. Tá an Rúisis ar cheann de sé theanga oifigiúla na Náisiún Aontaithe.

Oideachas[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá córas oideachais saor i gcóir gach duine mar chuid den bhunreacht. Ó 1990 tá córas 11 bhliain i réim. Sa bhliain 2004 chaith rialtas na Rúise 3.6% de GDP na tíre ar an oideachas.

Reiligiún[cuir in eagar | athraigh foinse]

An eaglais Stroganov in Nizhny Novgorod

Níl aon daonáireamh oifigiúil i gcóir reiligiúin ach tá na figiúirí seo bunaithe ar suirbhéanna. I Lúnasa ceap ARENA gur Críostaithe iad (Ceartchreidmhaigh, Caitlicigh agus Protastúnaigh araon) iad 46% den daonáireamh. Ceapann Levada go bhfuil 76% den daonra sa Rúis ina gCríostaithe. De réir POF tá 65% ina Chríostaithe agus de réir PRC 73.6%.

Baineann timpeall 95% de pharóistí Ceartcreidmheacha sá Rúis leis an Eaglais Cheartchreidmheach Rúiseach.

Is iad an Chríostaíocht Cheartchreidmheach, Ioslam, Giúdachas agus Búdachas na reiligiúin traidisiúnta sa tír.

Is é an tIoslam an dara reiligiún is mó sa Rúis. In iomlán tá 9,400,000 Moslamach sa Rúis (6.5%) i 2012 (níl an figiúr seo ró-chruinn mar ní chlúdaínn sé na Stáit Mhoslamacha traidisiúnta, .i. Chechnya agus Ingushetia. Seo hiad na stáit (a bhí clúdaithe sa suirbhé) le níos mó ná 10% Moslamach: Kabardino-Balkaria (49%), Bashkortostan (38%), KarachayCherkessia (34%), Tatarstan (31%), Yamalia (13%), Orenburg Oblast (11%), Adygea (11%) agus Astrakhan Oblast (11%). Tá daonra Moslamach idir 1-2% sa chuid is mó de na stáit sa tSibéir.

Cultúr[cuir in eagar | athraigh foinse]

Litríocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Príomhalt: Litríocht na Rúise

Is í litríocht na Rúise litríocht na Rúise féin agus a cuid deoraithe, agus litríocht Rúisise na dtíortha a bhain leis an Rúis nó leis an Aontas Sóivéadach.