An Rúis

Российская Федерация
Rossiyskaya Federatsiya
Cónaidhm na Rúise

Bratach Armas
Mana: {{{mana_náisiúnta}}}
Amhrán náisiúnta: Государственный гимн Российской Федерации Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii
Príomhchathair	Moscó 55°45′ Thuaidh 37°37′ Thiar
An chathair is mó	Moscó
Teangacha oifigiúla	Rúisis
Rialtas Uachtarán Príomh-Aire	Cónaidhm leath-uachtaránach Vladímír Pútín Dmitry Medvedev
Neamhspleáchas Fógraíodh Críochnaithe	Ón Aontas Sóivéadach 12 Meitheamh, 1990 26 Nollaig, 1991
Achar  • San iomlán  • Uisce (%)	17,098,242 (Gan Críméa) km2 (1ú) km² (1ú) 0.5%
Daonra  • Meas. ó 2005  • Daonáireamh 2000  • Dlús	142,800,000 (8ú) N/A 8/km² (178ú)
OTI (PCC)  • San iomlán  • An duine	Meas. ó 2009 $3.474 trillion (6ú) (7ú) $23,744 (53ú) (41ú)
Airgeadra	Ruble (RUB)
Crios ama  • Samhradh (CSL)	CET3 (UTC+2 to +12) CEST (UTC+3 to +13)
Fearann Idirlín	.рф, .ru, .su
Glaochód	+7

Is tír leathEorpach, leathÁiseach í an Rúis (ainm oifigiúil: Cónaidhm na Rúise). Is í an tír is mó ar domhan, le hachar 17,075,400 km², beagnach dhá oiread níos mó ná an chéad tír eile, is é sin, Ceanada. Is í an t-ochtú tír is mó maidir le daonra. Is é Moscó an phríomhchathair. Is í an Rúisis an teanga oifigiúil, siúd is go bhfuil an dúrud teangacha eile á labhairt ag na mionlaigh ar fud na tíre.

Bhí sí ar an tír cheannasach in Aontas na bPoblachtaí Sóivéideacha Sóisialacha (APSS) agus is iomaí duine sa Rúis a airíonn uaidh cumhacht na Rúise sna laethanta a bhí.

Stair

Príomhalt: Stair na Rúise

Déimeagrafaic

Teangacha

Labhraítear 100 teanga difriúla. Is í Rúisis an t-aon teanga oifigiúil ach tá 27 teanga mhionlach atá aitheanta. De réir an daonáirimh sa bhliain 2002, bhí 142.6 milliún duine ábalta Rúisis a labhairt de na 143.8 milliún duine ar fad sa Rúis (99.1%). Is í Tatairis an dara teanga is mó le 5.5 milliún cainteoirí. Is í Úcráinis an tríú teanga is mó agus 1.8 milliún cainteoirí ann. Is í Rúisis ceann de na sé theanga oifigiúla de chuid na Náisiún Aontaithe.

Oideachas

Tá córas oideachais saor i gcóir gach duine mar chuid den bhunreacht. Ó 1990 tá córas 11 bhliain i réim. Sa bhliain 2004 chaith rialtas na Rúise 3.6% de GDP na tíre ar an oideachas.

Reiligiún

Níl aon daonáireamh oifigiúil i gcóir reiligiúin ach tá na figiúirí seo bunaithe ar suirbhéanna. I Lúnasa ceap ARENA gur Críostaithe iad (Cathlicigh, Cheartchreideamhaigh, Protastúnaigh) iad 46.% den daonáireamh. Ceapann Levada go bhfuil 76% den daonra sa Rúis ina gCríostaithe. De réir POF tá 65% ina Chríostaithe agus de réir PRC 73.6%.

Bhí timpeall 95% do paróiste Cheart Chreideamh le Ceart Chreideamh na Rúise.

Is iad Cheart Chreideamh, Ioslam, Giúdachas agus Búdachas na reiligiúin traidisiúnta.

Is é Ioslam an dara reiligiún is mó sa Rúis. Go léir tá 9,400,000 Moslamach sa Rúis (6.5%) i 2012 (níl an figiúr seo ró cruinn mar ní chlúdaínn sé na Stáit Mhoslamacha traidisiúnta, .i. Chechnya agus Ingushetia. Seo na stáit (a bhí clúdaithe sa suirbhé) le níos mó ná 10% Moslamach Kabardino-Balkaria (49%),  Bashkortostan (38%), KarachayCherkessia (34%), Tatarstan (31%), Yamalia (13%), Orenburg Oblast (11%), Adygea (11%) agus Astrakhan Oblast (11%). Tá daonra Moslamach idir 1-2% sa chuid is mó do na stáit sa Sibéir.

Cultúr

Litríocht

Príomhalt: Litríocht na Rúise

Is í litríocht na Rúise litríocht na Rúise féin agus a cuid deoraithe, agus litríocht Rúisise na dtíortha a bhain leis an Rúis nó leis an Aontas Sóivéadach.

Caidreamh iasachta

Sa bhliain 2009 bhí caidreamh ag an Rúis le 191 tíortha agus bhí ambasáidí i 144 tíortha.