An Nígir
 An Nígir | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Nijar (ha)  | |||||
|
|||||
_-_NER_-_UNOCHA.svg) | |||||
| Aintiún | L'Honneur de la Patrie (22 Meitheamh 2023) | ||||
| Mana | «Fraternité, Travail, Progrès» «Fraternity, Work, Progress» «Братство, труд, прогрес» «Brawdoliaeth, Gwaith, Datblygiad» | ||||
| Ainmnithe in ómós | An Nígir | ||||
| Suíomh | |||||
| |||||
| Príomhchathair | Niamey | ||||
| Daonra | |||||
| Iomlán | 21,477,348 (2017) | ||||
| • Dlús | 16.95 hab./km² | ||||
| Déamainm | Nígireach | ||||
| Teanga oifigiúil | an Hásais | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | an Afraic Thiar | ||||
| Achar dromchla | 1,267,000 km² | ||||
| Pointe is airde | Mont Idoukal-n-Taghès (2,022 m) | ||||
| Pointe is ísle | An Nígir (200 m) | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Sonraí stairiúla | |||||
| Leanann sé/sí | French West Africa (en)  | ||||
| Cruthú | 1960 | ||||
| Saoire phoiblí | |||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Comhlacht feidhmiúcháin | Cabinet of Niger (en) | ||||
| Comhlacht reachtach | National Assembly (en) | ||||
| • President of Niger (en) | Mamadou Tandja (1999–2010) | ||||
| • Príomh-Aire na Nígire | Ali Lamine Zeine (2023–) | ||||
| Eacnamaíocht | |||||
| OTI ainmniúil | 14,915,002,098 $ (2021) | ||||
| Airgeadra | franc CFA Iarthar na hAfraice | ||||
| Aitheantóir tuairisciúil | |||||
| Lonnaithe i gcrios ama | |||||
| Fearann Idirlín barrleibhéil | .ne | ||||
| Glaochód | +227 | ||||
| Uimhir theileafóin éigeandála | 17 agus 18 | ||||
| Cód tíre | NE | ||||
.svg)
Is tír í Poblacht na Nígire (Fraincis: République du Niger), atá suite in iarthar na hAfraice. Is é Niamey, atá suite cois Nigire, príomhchathair na tíre. Tá sí ag críochantacht leis an Libia, an Ailgéir, Mailí, Beinin agus an Nigéir. Níl aon chósta aici.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Fuair an Nígir a neamhspleáchas ón bhFrainc sa bhliain 1960.
I mí Iúil 2023, bhí rialtas tofa, a thaobhaigh leis an Iarthar, curtha as oifig.[1] Chuir an Grúpa Wagner fáilte roimh an coup d'état agus bhí bratacha na Rúise ar taispeáint. D’fhógair Mailí agus Buircíne Fasó, ar thaobh na Rúise, go seasfaidís léi i gcás ionraidh.[2]
Cultúr
[cuir in eagar | athraigh foinse]
An Fhraincis an teanga riaracháin sa Nígir. Labhraítear chomh maith Araibis, Buduma, Fulfulde, Gourmanchéma, Hausa (go háirithe), Kanuri, Zarma, Songhai, Tamasheq, Tassawaq agus Tebu.
Is é an Hausa an grúpa eitneach is mó.
Geilleagar
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá muintir na tíre ar na daoine is boichte ar domhan de réir Innéacs um Fhorbairt Dhaonna na Náisiún Aontaithe,. Níl fáil ar leictreachas ach ag timpeall 10% den daonra sna cathracha agus ag 2% faoin tuath. Tá 80% de mhuintir na Nígire gan leictreachas.[2]
Tá an CFA, airgeadra atá in úsáid san Afraic, i bhfeidhm sa Nígir.
Tá tíortha sa gceantar, an Nígir ina measc, ceangailte le chéile tríd an eagraíocht ECOWAS[3]
Mianadóireacht
[cuir in eagar | athraigh foinse]Cruthaíonn an Nígir 7.5% den úráiniam a bhaintear sa domhan agus is iadsan an ceathrú táirgeoir is mó.[2] Téann os cionn 50% den úráiniam sin go dtí an Fhrainc, an t-iarmháistir coilíneach, le cumhacht a thabhairt dá cuid stáisiún ginte leictreachais. Fuair an Fhrainc 20% dá cuid úráiniam as an Nígir, le linn 2012-2022.[4]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ ECOWAS (2023). "Press release on attacks by armed groups in Niger Republic | Economic Community of West African States" (en). Dáta rochtana: 2023-08-20.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Eoin Ó Murchú (agent provacteur) (14 Lúnasa 2023). "Ba chóir dúinn cloí lenár dtraidisiún frith-impiriúlach agus seasamh leis an Nígir" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-08-20.
- ↑ CEDEAO. "Economic Community of West African States (ECOWAS)" (en). Dáta rochtana: 2023-08-20.
- ↑ "How dependent is France on Niger's uranium?" (en). Le Monde.fr (2023-08-04). Dáta rochtana: 2023-08-20.