An Ghabúin

An Ghabúin
République gabonaise (fr)
Flag of Gabon (en) Coat of arms of Gabon (en)
Aintiún	La Concorde (en)
Mana	«Union, Travail, Justice» «Union, Work, Justice» «Единство, труд и справедливост» «Undeb, Gwaith, Cyfiawnder»
Ainmnithe in ómós	pea coat (en)
Suíomh
1°S 12°E / -1; 12
Príomhchathair	Libreville
Daonra
Iomlán	2,025,137 (2017)
Teanga, nó leagan teanga	An Fhraincis
Tíreolaíocht
Cuid de	Middle Africa (en)
Achar dromchla	267,667 km²
Pointe is airde	Mont Bengoué (en) (1,070 m)
Pointe is ísle	An tAigéan Atlantach (0 m)
Ar theorainn le	Camarún Poblacht an Chongó An Ghuine Mheánchriosach São Tomé agus Príncipe Angóla
Sonraí stairiúla
Cruthú	1960
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht reachtach	Parliament of Gabon (en)
• President of Gabon (en)	Ali Bongo Ondimba (Deireadh Fómhair 16, 2009)
• Prime Minister of Gabon (en)	Rose Christiane Raponda (en) (Iúil 16, 2020)
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	14,622,880,885.684 US$ (2017) )
OTI ainmniúil in aghaidh an duine	7,413 US$ (2017)
Airgeadra	Central African CFA franc (en)
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+01:00 West Africa Time (en)
Fearann Idirlín barrleibhéil	.ga (en)
Glaochód	+241
Uimhir theileafóin éigeandála	1300 (en) , 1722 (en) agus 18 (en)
Eile
Láithreán gréasáin	gouvernement.ga

Is tír san Afraic í an Ghabúin. Is í Libreville an phríomhchathair. Is iar-choilíneacht Fhrancach í. Tá sí ag críochantacht leis an nGuine Mheánchiorclach, le Camarún agus le Poblacht an Chongó ("Congó-Brazzaville"). Bhain an tír amach a neamhspleáchas ón bhFrainc ar an 17 Lúnasa 1960, ach ní raibh ach beirt Uachtarán ag rialú na tíre ó sin i leith.

Go luath sna 1990idí, tugadh isteach bunreacht nua, agus thosaigh an daonlathas á fhorbairt sa Ghabúin. Inniu, áirítear ar ceann de na tíortha is rathúla í ar fud na hAfraice, ós rud é go bhfuil daonra réasúnta beag ann, agus an tír saibhir in acmhainní nádúrtha.

Is í an Chríostaíocht - an Caitliceachas ach go háirithe - an reiligiún is tábhachtaí sa Ghabúin, ach tá cuid mhaith Muslamaigh ann freisin, agus cleachtann cuid mhór de na Gabúnaigh anamachas chomh maith - is é sin, tugann siad adhradh do spioraid an dúlra.

Is í an Fhraincis an teanga oifigiúil, agus is féidir glacadh leis go bhfuil ceathrar as gach cúigear de mhuintir na Gabúine in ann ciall a bhaint as an teanga. Timpeall ar Libreville, is iomaí duine a labhraíonn Fraincis fiú ó dhúchas. Na teangacha eile a labhraítear sa Ghabúin, is teangacha Bantúcha iad a bhformhór. Is í an teanga Fang an ceann is tábhachtaí acu, agus í gaolmhar leis na teangacha Bulu agus Ewondo a labhraítear i ndeisceart Chamarúin.