An Ghabúin
![]() | |||||
---|---|---|---|---|---|
République gabonaise (fr) ![]() | |||||
|
|||||
![]() ![]() | |||||
Aintiún | La Concorde ![]() | ||||
Mana | «Union, Travail, Justice» «Union, Work, Justice» «Единство, труд и справедливост» «Undeb, Gwaith, Cyfiawnder» «Enotnost, delo, pravica» ![]() | ||||
Ainmnithe in ómós | cóta mairnéalaigh ![]() | ||||
Suíomh | |||||
| |||||
Príomhchathair | Libreville ![]() | ||||
Daonra | |||||
Iomlán | 2,025,137 (2017) ![]() | ||||
• Dlús | 7.57 hab./km² | ||||
Déamainm | Gabúnach ![]() | ||||
Teanga oifigiúil | an Fhraincis ![]() | ||||
Tíreolaíocht | |||||
Cuid de | Lár na hAfraice ![]() | ||||
Achar dromchla | 267,667 km² ![]() | ||||
Suite i nó in aice le limistéar uisce | an tAigéan Atlantach ![]() | ||||
Pointe is airde | Mont Bengoué (en) ![]() ![]() | ||||
Pointe is ísle | an tAigéan Atlantach (0 m) ![]() | ||||
Ar theorainn le | |||||
Sonraí stairiúla | |||||
Leanann sé/sí | Middle Congo (en) ![]() ![]() | ||||
Cruthú | 1960 | ||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||
Córas rialtais | poblacht ![]() | ||||
Comhlacht reachtach | Parlaimint na Gabúine ![]() | ||||
• Uachtarán na Gabúine ![]() | Léon M'ba (1961–1967) ![]() | ||||
• Príomh-Aire na Gabúine ![]() | Raymond Ndong Sima (2023–) ![]() | ||||
Eacnamaíocht | |||||
OTI ainmniúil | 4,800,000,000 $ (2003) ![]() | ||||
Airgeadra | franc CFA na hAfraice Láir ![]() | ||||
Aitheantóir tuairisciúil | |||||
Lonnaithe i gcrios ama | |||||
Fearann Idirlín barrleibhéil | .ga ![]() | ||||
Glaochód | +241 ![]() | ||||
Uimhir theileafóin éigeandála | 1300, 1722 agus 18 ![]() | ||||
Cód tíre | GA ![]() | ||||
Eile | |||||
Suíomh gréasáin | gouvernement.ga ![]() |
Is tír san Afraic í an Ghabúin. Is í Libreville an phríomhchathair. Is iarchoilíneacht Fhrancach í. Tá sí ag críochantacht leis an nGuine Mheánchiorclach, le Camarún agus le Poblacht an Chongó ("Congó-Brazzaville"). Bhain an tír amach a neamhspleáchas ón bhFrainc ar an 17 Lúnasa 1960, ach ní raibh ach beirt Uachtarán ag rialú na tíre ó sin i leith.
Go luath sna 1990idí, tugadh isteach bunreacht nua, agus thosaigh an daonlathas á fhorbairt sa Ghabúin. Inniu, áirítear ar ceann de na tíortha is rathúla í ar fud na hAfraice, ós rud é go bhfuil daonra réasúnta beag ann, agus an tír saibhir in acmhainní nádúrtha.
Is í an Chríostaíocht - an Caitliceachas ach go háirithe - an reiligiún is tábhachtaí sa Ghabúin, ach tá cuid mhaith Moslamaigh ann freisin, agus cleachtann cuid mhór de na Gabúnaigh anamachas chomh maith - is é sin, tugann siad adhradh do spioraid an dúlra.
Is í an Fhraincis an teanga oifigiúil, agus is féidir glacadh leis go bhfuil ceathrar as gach cúigear de mhuintir na Gabúine in ann ciall a bhaint as an teanga. Timpeall ar Libreville, is iomaí duine a labhraíonn Fraincis fiú ó dhúchas. Na teangacha eile a labhraítear sa Ghabúin, is teangacha Bantúcha iad a bhformhór. Is í an teanga Fang an ceann is tábhachtaí acu, agus í gaolmhar leis na teangacha Bulu agus Ewondo a labhraítear i ndeisceart Chamarúin.
Tháinig ainm na tíre as 'gabão' na Portaingéilise, focal a chiallaíonn cineál seaicéid nó cóta mhairnéalaigh a chaith cuid de na chéad Eorpaigh a chuaigh go dtí an tír úd. [1]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]![]() | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |