Jump to content

Risteárd Ó Maolchatha

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaRisteárd Ó Maolchatha

Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith(en) Richard James Mulcahy Cuir in eagar ar Wikidata
10 Bealtaine 1886
Port Láirge, Éire Cuir in eagar ar Wikidata
Bás16 Nollaig 1971
85 bliana d'aois
Baile Átha Cliath, Éire Cuir in eagar ar Wikidata
Áit adhlacthaLittleton Cuir in eagar ar Wikidata
Teachta Dála
20 Márta 1957 – 1 Meán Fómhair 1961 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 16ú Dáil


An tAire Leanaí agus Gnóthaí Óige
2 Meitheamh 1956 – 24 Deireadh Fómhair 1956 – Patrick J. Lindsay →
Teachta Dála
2 Meitheamh 1954 – 13 Nollaig 1956 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 15ú Dáil


An tAire Oideachais agus Scileanna
2 Meitheamh 1954 – 20 Márta 1957
← Seán Moylan – Seán Ó Loingsigh →
Teachta Dála
13 Meitheamh 1951 – 23 Aibreán 1954 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 14ú Dáil


Teachta Dála
18 Feabhra 1948 – 2 Bealtaine 1951 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 13ú Dáil


An tAire Oideachais agus Scileanna
18 Feabhra 1948 – 13 Meitheamh 1951
← Tomás Ó Deirg – Seán Moylan →
Teachta Dála
9 Meitheamh 1944 – 11 Nollaig 1947 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 12ú Dáil

Toghcheantar: Tiobraid Árann

Ceannaire an Fhreasúra
9 Meitheamh 1944 – 18 Feabhra 1948
← Liam Tomás Mac Cosgair – Éamon de Valera →
Ceannaire Fhine Gael
2 Meitheamh 1944 – 21 Márta 1959
← Liam Tomás Mac Cosgair – Séamus Diolún →
Seanadóir na hÉireann
8 Meán Fómhair 1943 – 30 Meitheamh 1944
Téarma parlaiminte: 4ú Seanad Éireann

Toghcheantar: Rolla Oibreachais
Teachta Dála
30 Meitheamh 1938 – 26 Bealtaine 1943 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 10ú Dáil


Seanadóir na hÉireann
27 Aibreán 1938 – 17 Meitheamh 1938
Téarma parlaiminte: 2ú Seanad Éireann

Toghcheantar: An Rolla Riaracháin
Teachta Dála
8 Meán Fómhair 1933 – 14 Meitheamh 1937 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 8ú Dáil

Teachta Dála
8 Feabhra 1933 – 8 Meán Fómhair 1933 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 8ú Dáil


Teachta Dála
9 Márta 1932 – 22 Nollaig 1932 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 7ú Dáil


Teachta Dála
11 Deireadh Fómhair 1927 – 17 Nollaig 1931 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 6ú Dáil


An tAire Tithíochta, Pleanála agus Rialtais Áitiúil
23 Meitheamh 1927 – 9 Márta 1932
← Séamus Búrc – Seán Tomás Ó Ceallaigh →
Teachta Dála
23 Meitheamh 1927 – 16 Lúnasa 1927 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 5ú Dáil


Teachta Dála
19 Meán Fómhair 1923 – 20 Bealtaine 1927 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 4ú Dáil


Teachta Dála
9 Meán Fómhair 1922 – 9 Lúnasa 1923 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 3ú Dáil


Aire Cosanta
10 Eanáir 1922 – 19 Márta 1924
← Cathal Brugha – Liam Tomás Mac Cosgair →
Teachta Dála
16 Lúnasa 1921 – 8 Meitheamh 1922 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 2ú Dáil


Aire Cosanta
22 Eanáir 1919 – 1 Aibreán 1919 – Cathal Brugha →
Teachta Dála
21 Eanáir 1919 – 10 Bealtaine 1921 (díscaoileadh na parlaiminte)
Téarma parlaiminte: 1ú Dáil

Toghcheantar: Dublin Clontarf (en) Aistrigh

Ball den 31ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
14 Nollaig 1918 – 26 Deireadh Fómhair 1922 (díscaoileadh na parlaiminte)

Toghcheantar: Dublin Clontarf (en) Aistrigh

Faisnéis phearsanta
ReiligiúnAn Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/síAn Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Suíomh oibre Londain Cuir in eagar ar Wikidata
Gairmpolaiteoir Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de pháirtí polaitíochtaFine Gael Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de
TeangachaBéarla
Gairm mhíleata
Céim mhíleataoifigeach coitianta Cuir in eagar ar Wikidata
Teaghlach
CéileJosephine Ryan Cuir in eagar ar Wikidata
1922

Polaiteoir Éireannach, ceannaire de chuid Fhine Gael agus Aire Rialtais ab ea an Ginearál Risteárd Séamus Ó Maolchatha, (10 Bealtaine, 1886 - 16 Nollaig, 1971).[1]

Saol

[cuir in eagar | athraigh foinse]
15 M.F. 1922ː an Maolchathach (Ardcheannasaí ag an am) agus a bhean chéile, ina gcónaí sa bheairic airm Portobello BÁC ag an am

Ghlac an Maolchathach páirt in Éirí Amach na Cásca; bhí sé mar leas-cheannasaí ar dhíorma d'Óglaigh a d'ionsaigh póilíní i gCill Dhéagláin. Bhí Tomás Ághas i gceannas an díorma sin.

D'éirigh Ó Maolchatha ina mhac léinn leighis i gColáiste na hOllscoile, BÁC i mí Meán Fómhair 1916[2] agus é 30 bliain d'aois.

Cuimhneachán, BÁC

Ceapadh Ó Maolchatha mar Cheann Foirne ar Óglaigh na hÉireann (na Volunteers ag an am) ar an 23 Márta 1918.[3][4][5][6] Choimeád sé oifig i halla na Ceimice i Roinn na Síceolaíochta ar Ardán Phort an Iarla, áit a chuir sé i gcrích a chuid cúraimí mar Cheann Foirne.[7]

Toghadh Ó Maolchatha mar Theachta Dála san olltoghchán i mí na Nollag 1918.

D''éirigh Ó Maolchatha as an staidéar i 1919. Bhí sé ina Cheann Foirne le linn Chogadh na Saoirse, mar aon le bheith mar Leas-Aire Cosanta.

Ghlac Ó Maolchatha leis an gConradh agus ceapadh mar Ard-Cheannasaí ar an Arm é nuair a maraíodh Micheál Ó Coileáin i mí Lúnasa 1922. Dar le Ó Maolchatha, ba cheart poblachtánaigh a chur chun báis chun deireadh gasta a chur leis an gCogadh Cathartha.

Gaeilge

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí Gaeilge ar a thoil aige (chaith sé seal ag obair i gContae Chiarraí agus i gContae Corcaigh)[8].

Bhí an Maolchathach ina chathaoirleach ar Choimisiún na Gaeltachta i 1925 ach ba chionsiocair é "leis an réiteach liopasta agus an neamh-shainmhíniú Gaeltachta mar aonad teangeolaíoch i 1925".[9]

Ar an 6 Meitheamh 1928, shínigh Risteárd Ua Maolchatha, a bhí ina Aire Rialtais Áitiúil agus Sláinte ag an am, Ionstraim Reachtúil Uimhir 33 de 1928, Local Offices and Employments (Gaeltacht) Order, 1928. Faoi na rialacháin nua seo, bheadh tréimhse trí bliana ag aon fhostaithe nua a mbeadh cúraimí Gaeltachta orthu sna húdaráis áitiúla nó sna húdaráis sláinte le hoiread Gaeilge a shealbhú, le go bhféadfaidís a gcuid oibre a dhéanamh trí mheán na teanga sin[10]. Ach níor cuireadh an riail seo i bhfeidhm riamh.

  • Risteárd Ó Maolchatha
    Risteárd Ó Maolchatha
  • Comhad faisnéise míleata ar Richard Mulcahy ó Arm na Breataine Móire
    Comhad faisnéise míleata ar Richard Mulcahy ó Arm na Breataine Móire

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ Diarmuid Breathnach agus Máire Ní Mhurchú. “Ó MAOLCHATHA, Risteárd (1886–1971) | ainm.ie” (ga). An Bunachar Náisiúnta Beathaisnéisí Gaeilge (Ainm.ie). Dáta rochtana: 2024-02-19.
  2. ↑ "Ernie O'Malley" le Richard English lch 126
  3. ↑ "Richard James Mulcahy | Irish soldier and politician" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2021-03-23.
  4. ↑ "1912 – 1923 Timeline – UCD Decade of Centenaries" (en-US). Dáta rochtana: 2021-03-23.
  5. ↑ "Mulcahy and Collins—a conjunction of opposites". History Ireland (2013-02-28). Dáta rochtana: 2021-03-23.
  6. ↑ Maryann Gialanella Valiulis (1992-01-01). "Portrait of a Revolutionary: General Richard Mulcahy and the Founding of the Irish Free State" (as en). University Press of Kentucky. 
  7. ↑ centenaries.ucd.ie (2013). "Deich mBliana na gCuimhneachán i UCD". Dáta rochtana: 2021.
  8. ↑ Ronan Fanning, "Richard Mulcahy - UCD Decade of Centenaries" 1 Aibreán 2015 http://centenaries.ucd.ie/wp-content/uploads/2015/04/Mulcahy-Richard.pdf
  9. ↑ Ni Laoire, Siobhan agus Doyle, Aidan (2006). "Aisti ar an Nua-Ghaeilge: In omos do Bhreandan O Buachalla (Cois Life)". 1lib.us z library. Dáta rochtana: 2021-03-23.[nasc briste go buan]
  10. ↑ Seán Ó Cuirreáin, 3 Meán Fómhair 2013 "An fhírinne shearbh faoin stát is an Ghaeilge" https://antuairisceoir.com/2013/09/03/an-fhirinne-shearbh-faoin-stat-is-an-ghaeilge/ Curtha i gcartlann 2017-11-14 ar an Wayback Machine
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Risteárd_Ó_Maolchatha&oldid=1240452"