Londain

Londain
	London (en-gb)
	;
Suíomh
	51°30′26″N 0°07′39″W / 51.5072°N 0.1275°W
Stát ceannasach	An Ríocht Aontaithe
Comhthír na Ríochta Aontaithe	Sasana
Réigiún Shasana	Londain
Contae searmanais Shasana	Londain Mhór
Príomhchathair de	An Ríocht Aontaithe ; Sasana
Daonra
Iomlán	8,799,728 (2021)
• Dlús	5,597.79 hab./km²
Teanga oifigiúil	Béarla
Tíreolaíocht
Achar dromchla	1,572 km²
Suite i nó in aice le limistéar uisce	An Tamais agus Grand Union Canal (en)
Airde	15 m-11 m-36 ft
Pointe is airde	Biggin Hill (245 m)
Ar theorainn le	Essex ; Buckinghamshire ; Berkshire ; Surrey ; Kent ; Sussex ; Hertfordshire
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Londinium (en)
Cruthú	c. 47
Eachtra thábhachtach	7 Iúil 2005 Buamáil Londan (7 Iúil 2005); Dóiteán Mór Londan (1666); An Bhleaist ; Cluichí Oilimpeacha an tSamhraidh 1908 (1908); Cluichí Oilimpeacha an tSamhraidh 1948 (1948); Cluichí Oilimpeacha an tSamhraidh 2012 (2012)
Eagraíocht pholaitiúil
• Méara Londan	Sadiq Khan (2016–)
Aitheantóir tuairisciúil
Cód poist	E, EC, N, NW, SE, SW, W, WC, BR, CM, CR, DA, EN, HA, IG, KT, RM, SM, TN, TW, UB agus WD
Lonnaithe i gcrios ama	UTC±00:00 ; Meánam Greenwich ; UTC+01:00 ; Europe/London (en)
Glaochód	20, 1322, 1689, 1708, 1737, 1895, 1923, 1959 agus 1992
Cód ISO 3166-2	GB-LND
Eile
Suíomh gréasáin	london.gov.uk

Is í Londain (London sa Bhéarla) príomhchathair Shasana agus na Ríochta Aontaithe.

Tá daonra de 7.5 - 14 milliún aici. De réir daoine sa limistéar faoi fhoirgneamh, is í Londain cathair an dara daonra is mó san Eoraip, i ndiaidh Pháras; de réir daoine i limistéar riaracháin na cathrach, is í Londain an ceann is mó ar fad san aontas.^[1] Tá an chathair suite in oirdheisceart Shasana ar Abhainn na Tamaise. Is ionad airgeadais tábhachtach í, agus cruthaíonn an chathair an cúigiú cuid d'olltáirgeacht intíre na Ríochta Aontaithe^[2] . Bhí na Cluichí Oilimpeacha ann trí huaire (1908, 1948 agus 2012.)

Is mol mór iompair í Londain. Taistealaíonn níos mó paisinéirí idirnáisiúnta tríd an bpríomhaerfort, Aerfort Heathrow, ná aon aerfort eile ar domhain. Tá an córas traenach faoi thalamh is sine ar domhain ann - An London Underground, nó "An Tiúb".

Is siombail tábhachtach na cathrach é Big Ben.

Logainmníocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá sanasaíocht an ainm 'Londain' neamhchinnte. Is ainm ársa í agus is féidir í a aimsiú i bhfoinsí ón 2ú aois. Tá tagairt ann di mar Londinium, a thugann le tuiscint go raibh bunús Rómhánach-Briotanach léi. Go dtí 1889, bhain an t-ainm "Londain" le Cathair Londan, ach as sin amach tagraíonn sé do Londain Mhór freisin.

Stair Londan[cuir in eagar | athraigh foinse]

Féach ar Stair Londan

Cúrsaí Spóirt[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá neart foirne peile a imríonn i Londain. Ina measc siúd tá Arsenal, Tottenham Hotspur, Chelsea F.C., West Ham United agus Fulham. Imríonn na foirne sin uilig i bPríomhroinn Sacair Shasana, nó, sa Premier League mar is fearr aithne air.

Pobal Éireannach Londan[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá 300,000 saoránaigh Éireannacha i gcónaí i Londain ar an láthair. Tá craobh Conradh na Gaeilge ann ón 19ú haois ^[3].

Aeráid[cuir in eagar | athraigh foinse]

Londain – Aeráid
Mí	Eanáir	Feabhra	Márta	Aibreán	Bealtaine	Meitheamh	Iúil	Lúnasa	Meán Fómhair	Deireadh Fómhair	Samhain	Nollaig	Bliain
Meán-uasteocht an lae (°C)	7.9	8.2	10.9	13.3	17.2	20.2	22.8	22.6	19.3	15.2	10.9	8.8	14.8
Meán-íosteocht na h-oíche(°C)	2.4	2.2	3.8	5.2	8.0	11.1	13.6	13.3	10.9	8.0	4.8	3.3	7.2
Meán-bháisteach (mm)	51.9	34.0	42.0	45.2	47.2	53.0	38.3	47.3	56.9	61.5	52.3	54.0	583.6
Foinse: Met Office Eanáir 2011

Ceantair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cathair Londan † Cathair Westminster Kensington agus Chelsea* Hammersmith agus Fulham Wandsworth Lambeth Southwark Tower Hamlets Hackney Islington Camden Brent Ealing Hounslow Richmond ar Tamais Kingston ar Tamais* Merton		Sutton Croydon Bromley Lewisham Greenwich Bexley Havering Barking agus Dagenham Redbridge Newham Waltham Forest Haringey Enfield Barnet Harrow Hillingdon
† Ní buirg Londan é. * Buirg Ríoga