Liam Mac Cosgair

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Liam Mac Cosgair
Taoiseach Liam Cosgrave-Patricks Day 1976.jpg
Teachta Dála

Iúil 1, 1943 - Bealtaine 10, 1944
Dúiche: Contae Átha Cliath
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1943
Teachta Dála

Meitheamh 9, 1944 - Nollaig 11, 1947
Dúiche: Contae Átha Cliath
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1944
Teachta Dála

Feabhra 18, 1948 - Bealtaine 2, 1951
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1948
Aire Stáit ag Roinn an Taoisigh

Feabhra 18, 1948 - Meitheamh 13, 1951
Éamon Ó Ciosáin - Donnchadh Ó Briain
Teachta Dála

Meitheamh 13, 1951 - Aibreán 23, 1954
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1951
Teachta Dála

Meitheamh 2, 1954 - Nollaig 13, 1956
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1954
An tAire Gnóthaí Eachtracha agus Trádála

Meitheamh 2, 1954 - Márta 20, 1957
Proinsias Mac Aodhagáin - Proinsias Mac Aodhagáin
Teachta Dála

Márta 20, 1957 - Meán Fómhair 1, 1961
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1957
Teachta Dála

Deireadh Fómhair 11, 1961 - Márta 11, 1965
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1961
Ceannaire Fhine Gael

Aibreán 21, 1965 - Iúil 1, 1977
Séamus Diolún - Gearóid Mac Gearailt
Teachta Dála

Aibreán 21, 1965 - Bealtaine 21, 1969
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1965
Ceannaire an Fhreasúra

Aibreán 21, 1965 - Márta 14, 1973
Séamus Diolún - Seán Ó Loingsigh
ionadaí do Thionól Parlaiminteach Chomhairle na hEorpa

Bealtaine 3, 1965 - Aibreán 24, 1967
Teachta Dála

Iúil 2, 1969 - Feabhra 5, 1973
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1969
Teachta Dála

Márta 14, 1973 - Bealtaine 25, 1977
Dúiche: Dún Laoghaire agus Ráth an Dúin
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1973
Taoiseach

Márta 14, 1973 - Iúil 5, 1977
Seán Ó Loingsigh - Seán Ó Loingsigh
Aire Cosanta

Nollaig 2, 1976 - Nollaig 16, 1976
Pádraig Ó Donnagáin - Oliver J. Flanagan
Teachta Dála

Iúil 5, 1977 - Bealtaine 21, 1981
Dúiche: Dún Laoghaire
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1977
Saol
Eolas breitheCaisleán Cnucha, 13 Aibreán 1920
NáisiúntachtPoblacht na hÉireann
Saorstát Éireann
Éire
BásBaile Átha Cliath, 4 Deireadh Fómhair 2017
Áit adhlacthaGoldenbridge Cemetery (en) Aistrigh
Muintir
AthairLiam Tomás Mac Cosgair
MáthairLouisa Flanagan
Céile/CéilíVera Cosgrave (en) Aistrigh
Páistí
liosta iomláin
Oideachas
Alma materÓstaí an Rí
Teangachaan Béarla
an Ghaeilge
Gairm
Gairmpolaiteoir, taidhleoir agus státseirbhíseach
BallraíochtTionól Parlaiminteach Chomhairle na hEorpa
Cleamhnú
ReiligiúinCaitliceachas
Páirtithe polaitíochtaFine Gael

Ba é Liam Mac Cosgair (Liam CosgraveWilliam Michael Cosgrave i mBéarla) an cúigiú Taoiseach (ceannaire rialtais na hÉireann) (13 Aibreán, 19204 Deireadh Fómhair 2017). Bhí a athair WT Cosgrave nó Liam Tomás Mac Cosgair, i gceannas ar Éirinn ó 1922 go dtí 1932.

Saol[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rugadh Mac Cosgair i gCaisleán Cnucha i mBaile Átha Cliath le linn Chogadh na Saoirse. Ba mhac é le Liam T. Mac Cosgair, an chéad cheannaire ar rialtas an tSaorstáit.

Bhí Liam (agus a dheartháir, Micheál), ina ndaltaí scoile i gCarna i nGaeltacht Chonamara i 1930[1].

Bhain Mac Cosgair céim sa dlí amach i 1943 in Óstaí an Rí.

Bhásaigh an t-iarthaoiseach ar an 4 Deireadh Fómhair 2017 agus é 97 bliain d'aois. Bhí an tsochraid ar siúl i Ráth Fearnáin, BÁC. Bhí sochraid a athar ar siúl sa séipéal céanna 52 bliain o sin.

Polaitaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Chláraigh Mac Cosgair le páirtí a athar, Fine Gael, nuair a bhí sé 17 bliain d’aois[2]. Toghadh sé ina Theachta Dála do Bhaile Átha Cliath den chéad uair i 1943, agus é 23 bliain d’aois.

Ceapadh Mac Cosgair ina Phríomh-Aoire sa Dáil i 1948. Tugadh aireacht dó i 1954. Ba é a bhí ina Aire Gnóthaí Eachtracha i 1955 nuair a glacadh le hÉirinn mar bhall de na Náisiúin Aontaithe.

Bhí Mac Cosgair ina cheannaire ar an bpáirtí polaitíochta Fine Gael ó 1965 ar aghaidh. Ceithre bliana ina dhiaidh sin, theip ar iarrachtaí Fhine Gael móramh a bhaint amach sa Dáil.

17 Márta 1976 i Washington DC, le Gerald Ford and Henry Kissinger

Cuireadh brú mór ar Cosgrave éirí as an gceannaireacht i 1969. Sheas sé an fód, mar a rinne sé go minic ina dhiaidh sin, i gcoinne na liobrálaigh óga (mar shampla Garret Fitzgerald) a bhí ag teacht chun tosaigh ina pháirtí.

Le linn Ghéarchéim na nArm, chuir Mac Cosgair brú ar an Rialtas agus ar cheannaire Fhianna Fáil dul i ngleic leis na hairí a raibh baint acu le hiompórtáil arm don IRA.

Sa bhliain 1971/1972, thacaigh Mac Cosgair le reachtaíocht de chuid an Rialtais a raibh faoi cur i gcoinne an IRA, in ainneoin go raibh cuid mhaith de bhaill a pháirtí ar son gan tacú leis na dlíthe nua.

Taoiseach[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tháinig deireadh le réimeas sé bliana déag Fhianna Fáil ag olltoghchán 1973. Tháinig comhrialtas d’Fhine Gael agus de Pháirtí an Lucht Oibre i gcumhacht. D'éirigh Liam Mac Cosgairl mar Thaoiseach ar an chomhrialtas[3] agus d'fhan sé sa phost sine go dtí 1977. I measc na nAirí a cheap sé ina rialtas nua, bhí a chomharba Garret Fitzgerald, Pádraig Ó Donnagáin agus Conchúr Crús Ó Briain.

Ba le linn dó a bheith ina Thaoiseach:

  • Géarchéim. An 22 Deireadh Fómhair 1976, d'éirigh Cearbhall Ó Dálaigh as oifig mar uachtarán nuair nár ghlac Mac Cosgair le héirí as oifig Donegan. Ansin cheap Mac Cosgair Pádraig Ó Donnagáin mar Aire na Talún ag deireadh na bliana 1976.
  • Scannail. Chuir Mac Cosgair in aghaidh an bhille a thug a Aire Dlí agus Cirt féin, Patrick Cooney, os comhair na Dála i 1974 leis na dlíthe a riar iompórtáil agus díol táirgí frithghiniúna. Theip ar an mbille.
  • Richard Burke T.D. (ar chlé), Ollscoil Luimneach, 1973
    Gaeilge. Fógraíodh sa Dáil deireadh leis an riail Gaeilge le bheith ina riachtanas don státseirbhís sa bhliain 1974.
  • Chomh maith leis sin, dhún an Taoiseach (le cabhair Richard Burke) na coláistí oiliúna do mhúinteoirí bunscoile na hÉireann a bhí freagrach as múinteoirí nua a oiliúint sa Ghaeilge agus sna hábhair bhunscoile eile.

Tháinig deireadh le tréimhse mac Cosgair mar thaoiseach agus mar cheannaire ar Fhine Gael i 1977, tar éis do Fhianna Fáil go leor suíochán a bhuachan, go mór mór i mBaile Átha Cliath. Garret Fitzgerald a tháinig i gcomharbacht air mar cheannaire ar Fhine Gael.

Choinnigh Mac Cosgair a shuíochán sa Dáil ar feadh beagnach dhá scór bliain, go dtí gur éirigh sé as an bpolaitíocht i 1981. Fear ionraic i measc polaiteoirí a bhí i Liam Cosgrave[4].

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. "Cuimhní cinn ar Liam Cosgrave i gCarna, mar a raibh sé ar scoil i 1930" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-02-04.
  2. "Liam Cosgrave, former taoiseach and Fine Gael leader, dies aged 97" (en). The Irish Times. Dáta rochtana: 2020-02-04.
  3. "RTÉ Archives | Liam Cosgrave". www.rte.ie. Dáta rochtana: 2020-02-04.
  4. Thursday, October 05, 2017-07:55 Am (2017-10-05). "Latest: Ex-Fine Gael leaders pay tribute to 'self-effacing, modest and kind' Liam Cosgrave" (en). www.irishexaminer.com. Dáta rochtana: 2020-02-04.