Michael Staines
Ba pholaiteoir Éireannach le Sinn Féin é Michael Staines (1 Bealtaine 1885 – 26 Deireadh Fómhair 1955).[1] Rugadh é i mBaile Uí Fhiacháin, Contae Mhaigh Eo, an sráidbhaile a mháthair Margaret, agus áit a raibh a athair Edward ag fónamh mar Oifigeach Constáblacht Ríoga na hÉireann (RIC).
Bhí Staines ina bhall den Bhráithreachas Phoblacht na hÉireann (IRB). Shuigh sé ar a Comhairle Uachtarach 1921-1922. Bhí sé ina Cheathrúnach Ginearálta in Ardoifig an Phoist i rith Éirí Amach 1916 agus imtheorannaíodh é níos déanaí lena ceannaircigh eile ag gcampa coinneála Frongoch. Seirbheáladh na fir le horduithe imtheorannú faoin acht Cosanta an Réimse, 1914, Bhí amhras orthu maidir le h’onóir a chur chun cinn, nó cabhair a thabháirt maidir le ceannairc armtha i gcoinne a Shoilse".[2] Chiallaigh sé sin nach raibh aon muirear a ghearras, ní raibh aon láithreas os comhair na cúirte, agus ní raibh aon pléadálacha a rinneadh.[3] Nuair a bhí an iar Ceannfort J.J. O'Connell curtha chuig Príosún Reading ar an an 30ú Meitheamh, Toghadh Staines mar Cheannfort na bpríosúnach.[4] Rinne W.J. Brennan-Whitmore cur síos ar Staines mar: "oifigeach an-éifeachtach a thuill grá agus meas ó gach aon phríosúnach a bhí ann.”[5] Bhí iarrachtaí ann chun fir a choinscríobh i bhFrongoch d’Arm na Breataine. Ba é seo foinse tromchúiseach easaontais idir na príosúnaigh agus údaráis an champa. Bhraith na príosúnaigh go raibh sé áiféiseach a bheith ag súil go mbeadh na reibiliúnaithe Éireannacha a bheith toilteanach chun troid a dhéanadh ar son an Bhreatain agus an Choróin. Lena chois sin bhí siad buartha go bhféadfadh glacadh coinscríobh i Frongoch a bhéadh réamhbheart ar thabhairt isteach coinscríobh in Éirinn. Bhí thart ar seasca fir i Frongoch a bhí ina chónaí sa Bhreatain Mhór roimh an Éirí Amach, agus dá réir sin meastar go mbeadh siad faoi dhliteanas i leith coinscríobh.[6] Maidir le ceist an aitheantais, ghlac Staines le post láidir. Rinne W.J. Brennan-Whitmore trácht ar an staid deacair ina bhfuil go bhfuarthas Staines féin. D'iarr sé ar Cheannfort Campa, Colonel F.A. Heygate-Lambert, má raibh súil aige, na príosúnaigh as a gcuid comrádaithe, a aithint le haghaidh seirbhís mhíleata in Arm na Breataine. D’fhreagair Heygate-Lambert go raibh sé de dhualgas ar na ceannairí, na fir a aithint, chun gach críche. D’fhreagair Staines, má aithníonn siad na fir le haghaidh seirbhíse míleata, bheadh siad cosúil díreach le spiairí agus faisnéiseoirí.[7]
Ar a scaoileadh saor ó himtheorannú i Frongoch, chomhoibrigh sé le hÉamon de Valera, James Ryan, Eamonn Duggan agus le daoiní eile maidir le bunaithe an Dearbhaithe Éire Nua Cuideachta Bhailiú, i gcur chun cinn maidir leis an pholasaí Shinn Féin, airgead a shuncáil in Éirinn. Toghadh é mar Stiúrthóir do Sholáthar do Shinn Féin ar 27ú Deireadh Fómhair 1917. Toghadh é mar Bhall na Parlaiminte, Sinn Féin, don dáilcheantar Naomh Michan, Baile Átha Cliath, ag an 1918ú olltoghchán.[8] D'fhreastail sé ar Dháil Éireann, ag obair go dlúth leis an taobh dlíthiúil an rialtais, chomh maith leis a bheith ina seanóir Bhardas Bhaile Átha Cliath. Atoghadh é sa bhliain 1921 agus 1922 do dháilcheantar Bhaile Átha Cliath Thiar-Thuaidh.[9] Níos déanaí d’fhreastal sé i Seanaid an Saorstát.
Bhí sé ina bhall de Bhord Ospidéal Galar-Intinne, Ghráinseach Uí Ghormáin. Is dócha gurb é meabhairithe níos fearr mar an chéad choimisinéir an Gharda Síochána.D’éireoidh an Garda Síochána gan harm, gan uimhreacha, Ach amháin ar a údarás morálta mar seirbhísigh na ndaoine."[10] Ceaptha in Aibreán 1922, bhí ar a chúlú ó Iosta Chill Dara le linn Ceannairc an Ghárda Síochána ag earcaigh, an mhí dár gcionn.[11] Cuireadh Eoin Dubhthaigh in áit Staines mar choimisinéir i mí Mheán Fómhair 1922. Roimh bhunú an Gharda, ghníomhaigh Staines agus Dubhthaigh mar idirchaidrimh idir an RIC agus Póilíní Poblachtach na hÉireann le linn an Sos Cogaidh a tharla roimh an Chonradh Angla-Éireannach.[12]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ "Mr. Michael Staines". Dáta rochtana: 9 Márta 2012.
- ↑ Sean O Mahony, Frongoch, University of Revolution (Dublin, 1987), pp. 19–23.
- ↑ Lyn Ebenezer, Fron-goch, and the birth of the IRA (Llanrwst, 2006), p.16.
- ↑ Ebenezer (2006), p.63
- ↑ W.J. Brennan-Whitmore, With the Irish in Frongoch (Dublin, 1917), p. 62.
- ↑ O Mahony (1987), p.122
- ↑ Brennan-Whitmore (1917), pp. 138–139
- ↑ "Parliamentary election results in Ireland, 1918–92" (1992). Dublin: Royal Irish Academy. ISSN 0332-0286.
- ↑ "Michael Staines". Dáta rochtana: 9 Márta 2012.
- ↑ "Criminal Justice in Ireland" (2002). Institute of Public Administration. Retrieved on 26 March 2015.
- ↑ McCarthy, B. The Civic Guard Mutiny 2012, Mercier Press, ISBN 9781781170458
- ↑ http://www.theirishstory.com/2013/04/28/book-review-review-the-civic-guard-mutiny/
