Jump to content

Anu

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Teimpléad:WD Bosca Sonraí CarachtarAnu
Cineáldia de chuid na gCeilteach
bandia
dia an chogaidh Cuir in eagar ar Wikidata
Dáta
Inscnebaineann Cuir in eagar ar Wikidata

I Miotaseolaíocht na nGael, ba í Ana (Sean-Ghaeilge Anu, gin. Anann) an máthair-bhandia Ceilteach bunaidh. B'fhéidir gur bhandia í as a toil féin,[1] nó ainm eile don bhandia Dana. I Leabhar Gabhála na hÉireann, tugtar “Anand” mar ainm eile ar an mbandia Mór-Ríoghain.[2] Ós rud é go gceanglaítear go minic a hainm le bandéithe eile, níl sé i gcónaí soiléir cé acu atá i gceist le haon tagairt ar leith.[1]

Dá Chích Anann, an chíoch thiar feicthe ón gcíoch thoir

In áiteanna sa Breatain, tá pearsa ann a luaitear mar “Gentle Annie”, ag iarraidh gan í a mhaslú. Déantar a mhacasamhail nuair a luaitear na sidhe mar “Na Daoine Maithe”.[3]

D' fhéadfadh é go bhfuil an t-ainm Ana fréamhaithe ón ainm dé Prótai-Cheiltis *Φanon-.[4][5]

Dá Chích Anann

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá gaol ar leith ag Ana le Mumhain. Deirtear go bhfuil an dá chnoc aitheanta mar Dá Chích Anann,[6][7] i gContae Chiarraí ainmnithe aisti.[2]

Tá fianaise ann gurb ionann Ana agus Dana nuair a insítear i Sanas Cormaic: “Ana .i. máthair na ndéithe Gaelacha. Go maith do chothaigh sí na déithe.”[8][9]

  • MacKillop, James. Dictionary of Celtic Mythology. Oxford: Oxford University Press, 1998: ISBN 0-19-280120-1.
  • Wood, Juliette, The Celts: Life, Myth, and Art, Thorsons Publishers (2002): ISBN 0-00-764059-5
  1. 1.0 1.1 MacKillop, James (1998) Dictionary of Celtic Mythology Oxford: Oxford University Press ISBN 0-19-280120-1 ll. 10, 16, 128
  2. 2.0 2.1 R. A. Stewart Macalister. Lebor Gabála Érenn. Part IV. Irish Texts Society, Baile Átha Cliath, 1941. §VII, Chéad Athleagan.
  3. "Black Annis, Gentle Annie". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2019-11-05. Dáta rochtana: 2019-05-08.
  4. Foclóir Proto-Celtic—English Curtha i gcartlann 2006-01-14 ar an Wayback Machine agus Foclóir English—Proto-Celtic Curtha i gcartlann 2011-05-14 ar an Wayback Machine, University of Wales, Centre for Advanced Welsh and Celtic Studies. Féach freisin an leathnach Curtha i gcartlann 2007-03-10 ar an Wayback Machine seo le haghaidh tosca agus séanta.
  5. Bunachar University of Leiden, via archive.org.
  6. An Dá Chích ar logainm.ie; ag 52° 00′ 55″ N, 9° 16′ 09″ O / 52.01528°N,9.26917°W / 52.01528; -9.26917, gar do Chill Airne
  7. "The Paps of Anu - Prehistoric and Early Ireland". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2016-03-12. Dáta rochtana: 2019-05-08.
  8. Dragon-Slayers and Healers PDF ar academia.edu
  9. Koch, John T. Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, 2006, ll. 1693-1695