Anu
| Cineál | dia de chuid na gCeilteach bandia dia an chogaidh  |
|---|---|
| Dáta | |
| Inscne | baineann |
I Miotaseolaíocht na nGael, ba í Ana (Sean-Ghaeilge Anu, gin. Anann) an máthair-bhandia Ceilteach bunaidh. B'fhéidir gur bhandia í as a toil féin,[1] nó ainm eile don bhandia Dana. I Leabhar Gabhála na hÉireann, tugtar “Anand” mar ainm eile ar an mbandia Mór-Ríoghain.[2] Ós rud é go gceanglaítear go minic a hainm le bandéithe eile, níl sé i gcónaí soiléir cé acu atá i gceist le haon tagairt ar leith.[1]
In áiteanna sa Breatain, tá pearsa ann a luaitear mar “Gentle Annie”, ag iarraidh gan í a mhaslú. Déantar a mhacasamhail nuair a luaitear na sidhe mar “Na Daoine Maithe”.[3]
Sanasaíocht
[cuir in eagar | athraigh foinse]D' fhéadfadh é go bhfuil an t-ainm Ana fréamhaithe ón ainm dé Prótai-Cheiltis *Φanon-.[4][5]
Dá Chích Anann
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá gaol ar leith ag Ana le Mumhain. Deirtear go bhfuil an dá chnoc aitheanta mar Dá Chích Anann,[6][7] i gContae Chiarraí ainmnithe aisti.[2]
Ceangail
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá fianaise ann gurb ionann Ana agus Dana nuair a insítear i Sanas Cormaic: “Ana .i. máthair na ndéithe Gaelacha. Go maith do chothaigh sí na déithe.”[8][9]
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- MacKillop, James. Dictionary of Celtic Mythology. Oxford: Oxford University Press, 1998: ISBN 0-19-280120-1.
- Wood, Juliette, The Celts: Life, Myth, and Art, Thorsons Publishers (2002): ISBN 0-00-764059-5
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ 1.0 1.1 MacKillop, James (1998) Dictionary of Celtic Mythology Oxford: Oxford University Press ISBN 0-19-280120-1 ll. 10, 16, 128
- ↑ 2.0 2.1 R. A. Stewart Macalister. Lebor Gabála Érenn. Part IV. Irish Texts Society, Baile Átha Cliath, 1941. §VII, Chéad Athleagan.
- ↑ "Black Annis, Gentle Annie". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2019-11-05. Dáta rochtana: 2019-05-08.
- ↑ Foclóir Proto-Celtic—English Curtha i gcartlann 2006-01-14 ar an Wayback Machine agus Foclóir English—Proto-Celtic Curtha i gcartlann 2011-05-14 ar an Wayback Machine, University of Wales, Centre for Advanced Welsh and Celtic Studies. Féach freisin an leathnach Curtha i gcartlann 2007-03-10 ar an Wayback Machine seo le haghaidh tosca agus séanta.
- ↑ Bunachar University of Leiden, via archive.org.
- ↑ An Dá Chích ar logainm.ie; ag 52° 00′ 55″ N, 9° 16′ 09″ O / 52.01528°N,9.26917°W, gar do Chill Airne
- ↑ "The Paps of Anu - Prehistoric and Early Ireland". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2016-03-12. Dáta rochtana: 2019-05-08.
- ↑ Dragon-Slayers and Healers PDF ar academia.edu
- ↑ Koch, John T. Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, 2006, ll. 1693-1695