Jump to content

Sanas Cormaic

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí LeabharSanas Cormaic
Cineálsaothar liteartha Cuir in eagar ar Wikidata
Teangaan Laidin Cuir in eagar ar Wikidata

Is gluais Ghaelach í Sanas Cormaic (nó Sanas Chormaic), le sanasaíochtaí agus/nó mínithe ciclipéideacha as Gaeilge nó Laidin de bhreis agus 1,400 focal Gaeilge, atá go leor acu deacair nó seanchaite. Deirtear gurbh é Cormac mac Cuileannáin (bás 908), rí-easpag na Mumhan, a scríobh an leagan is luaite agus is giorra. Meastar cé? gurb é an foclóir is luaite as teanga Eorpach neamh-chlasaiceach. Luaitear fós go leor dá iontrála i scoláireacht na Gaeilge.

Lámhscríbhinní agus eagráin

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Caomhnaítear an ghluais, iomlán nó cuid de, i sé lámhscríbhinn ar a laghad.[1][2][3] D'fhéadfadh é go raibh an saothar ann mar chuid den Saltair Chaisil, cnuasach anois caillte a mheastar go raibh seanchas ginealaigh agus cúiseolaíochta ann maidir le cúige Mumhan. Tá dhá chraobh de Shanas Cormaic ann:

  • leaganacha atá níos luaithe agus níos giorra, léirithe leis an Leabhar Breac agus leis an mblúire in LS Laud 610
  • leaganacha atá níos faide, léirithe leis an Leabhar Buí Leacáin, a chuir eagarthóirí níos deireanaí leis.
Manuscripts Editions and translations
  • Stokes, Whitley (eag.). Three Irish Glossaries: Cormac's Glossary, O'Davoren's Glossary and a Glossary to the Calendar of Oengus the Culdee. Londain: Williams and Norgate, 1862, ll. 1-44.
    • eagrán HTML (ll. 1–44) le fáil ar Thesaurus Linguae Hibernicae.[4]
    • PDF le fáil ón Internet Archive.[5]
  • Stokes, Whitley (eag.) agus John O'Donovan (aistr.). Sanas Cormaic: Cormac's Glossary. Irish Archaeological and Celtic Society. Calcutta: O.T. Cutter, 1868.
    • PDF le fáil ar Google Books.[6]
  • Stokes, Whitley (eag. agus aistr.). "On the Bodleian Fragment of Cormac's Glossary." Transactions of the Philological Society (1891–94), ll. 149-206.
  • Leabhar Buí Leacáin (LBL) (Stokes, leagan B), MS 1318 (H.2.16), CnT col. 3-87 (ll. 255a-283a san eagrán macasamhlach).
  • Meyer, Kuno (eag.). "Sanas Cormaic." In Anecdota from Irish Manuscripts 4 (1912), ll. I-XIX, 1-128.
Féach Early Irish Glossaries.[7]
  • Best, R.I. agus M.A. O’Brien (eag.). Book of Leinster. Iml. 4. Baile Átha Cliath, 1965, ll. 780–1.
  • Stokes, Whitley (eag.). Three Irish Glossaries. Londain, 1862, ll. 44–5.
  • Leabhar Ua Maine, MS D II 1 (MS 1225), ARÉ, ll. 177a-184a. Is ionann an tús agus LBL uimh. 1-1224.
  • Meyer, Kuno. "Cormacs Glossar nach der Handschrift des Buches der Uí Maine." Abhandlungen der Königlichen Preußischen Akademie der Wissenschaften, Phil.-hist. Klasse (1919), ll. 290-319.
  • Thurneysen, Rudolf (eag.). "Zu Cormacs Glossar." In Festschrift Ernst Windisch, Leipzig, 1914, ll. 8–37. PDF le fáil ar Google Books US.[8]
  • ibid.

Tuilleadh le léamh

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  • Russell, Paul. "Sanas Chormaic." In Celtic Culture. An Encyclopedia, eag. J.T. Koch, lch. 1559.
  • Russell, Paul. "Dúil Dromma Cetta and Cormac's Glossary." Études celtiques 32 (1996), ll. 115–42.
  • Russell, Paul. "The Sound of Silence: The Growth of Cormac's Glossary." Cambridge Medieval Celtic Studies 15 (1988), ll. 1–30.

Naisc sheachtracha

[cuir in eagar | athraigh foinse]