Saltair Chaisil
Lámhscríbhinn Ghaelach ba ea Saltair Chaisil atá anois caillte, ach is léir go raibh an-tionchar aici ar sheanchas stairiúil na hÉireann.
Ní saltair a bhí i gceist go cruinn. Is amhlaidh go bhfuarthas ann ginealaigh, liostaí ríthe, sioncronachtaí agus ábhair naomhsheanchais maidir leis an Mumhain, i measc eile.[1] Is féidir ar a laghad cuid dá hábhair a athchruthú a bhuí le luanna agus cuir síos níos deireanaí. Is léir trína luanna úd go raibh ardmheas ag scoláirí uirthi, go háirithe a cuid ginealach.[2]. D'fhéadfadh é go bhfuil roinnt téacs fós ann, caomhnaithe i lámhscríbhinní atá ar marthain.[3][4]
De réir scoláireacht idir an meánaois agus an lá inniu, meastar go minic gurbh é Cormac mac Cuileannáin (bás 908), easpag agus Rí na Mumhan, a thiomsaigh an saothar. Creidtear fosta ámh, gur scríobhadh í faoi Bhrian Bóramha (bás 1014), rí na Mumhan agus Ard-Rí uaillmhianach na hÉireann, chun a éilimh ríoga a chosaint.
Ba é leabharlann Iarlaí Cill Dara áit aitheanta dheiridh ina raibh an lámhscríbhinn, as ar imigh sí am éigin sna 1630í nó 1640í. Scriosadh agus scaipeadh an leabharlann féin sa bhliain 1642.[5]
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Byrne, Aisling (2013). "The Library 14:2".
- Jaski, Bart (2003). "Peritia 17–18".
- Ó Riain, Pádraig (1989). "Éigse 23".