Leabharcham
| Cineál | carachtar miotasach  |
|---|---|
| Comhthéacs | |
| Cruinne | miotaseolaíocht na gCeilteach |
| Dáta | |
| Inscne | baineann |
| Slí bheatha | buime |
Sa Rúraíocht, ba bhean saoi agus buime Dheirdre í Leabharcham d'Eamhain Mhacha.
Deirdre agus Naoise
[cuir in eagar | athraigh foinse]Leag Conchúr mac Neasa uirthi cúram a dhéanamh ar Dheirdre, í a thógáil agus a oiliúint scoite amach ó dhaoine, go dtí go raibh an cailín ina haois é a phósadh. Thairngir an draoi Cathbhadh ag breith Dheirdre: " Éireoidh an leanbh ina cailín is áille i measc mná na hÉireann, agus phósfaidh sí rí, ach tiocfaidh bás agus scrios ar chuige Uladh ar a son."[1]
Nuair a tháinig an t-ionú chun Deirdre an rí a phósadh, thug Leabharcham go humhal a iníon altrama ar ais go Conchúr ag Eamhain Mhacha. Agus í ann, d'fhiafraigh Deirdre den fhile na cúirte, gaiscíoch óg dathúil a aithint, "a chuid gruaige ar nós sciathán an fhiaigh dhuibh, lí fhola ar a leiceann agus a chraiceann chomh bán le sneachta".[2] Ba é sin Naoise, sealgaire agus amhránaí ag cúirt Chonchúir, agus in éineacht leis agus a bheirt dheartháireacha, d'éalaigh Deirdre go hAlbain.
Blianta ina dhiaidh sin, bualadh bob air na leannáin teacht abhaile go hÉirinn. Chuir Conchúr Leabharcham faoi choinne, chun a fhiosrú arbh í Deirdre fós an bhean is áille na tíre. Ag iarraidh Deirdre a chosaint, agus an seanrí searbh a chuir in éadan díoltas a bhaint ar Naoise, thuairisc Leabharcham go raibh meath tar éis teacht ar a háilleacht. Sheol an rí spiaire eile, ámh, agus ansin thosaigh cath. Fuair Naoise agus a bheirt dheartháireacha bás go tragóideach i rith an chogaidh, agus d'fhuadaigh an rí Deirdre, a mharaigh í féin, croíbhriste.
Sanasaíocht
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá a hainm fréamhaithe ó leabhar agus cam. Mínítear an t-ainm scaití mar "leabhar mímhacánta", b'fhéidir de bharr an bréag a dúirt sí leis an rí maidir le meath áilleachta Dheirdre. Faightear an dara focal ámh mar leasainm ag cur síos ar iompar an choirp.[3]
Inniu
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá sí ann mar "Lavarcham" sa dráma 1910 le Synge, Deirdre of the Sorrows. Deir sí líne dheireanach an dráma: "Deirdre is dead, and Naisi is dead; and if the oaks and stars could die for sorrow, it's a dark sky and a hard and naked earth we'd have this night in Emain."[4]
Saothair
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Ellis, Peter Berresford (1987). "A Dictionary of Irish Mythology". Oxford University Press.
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Deirdre of the Sorrows Dráma le J. M. Synge.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Ellis 1987, lch. 115.
- ↑ Ellis 1987, lch. 80.
- ↑ "Descriptive by-names found in women's names in the Irish annals", MedievalScotland.org, alt le Kathleen M. O'Brien)
- ↑ Consolatio Lavarcham's last words