An Spáinn

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
(Athsheolta ó Spáinn)
Bosca Geografaíocht PholaitiúilAn Spáinn
Reino de España (es) Cuir in eagar ar Wikidata
Bratach Armas
Bratach Armas

AintiúnMarcha Real (1939) Cuir in eagar ar Wikidata

Mana«Plus ultra (en) Aistrigh» Cuir in eagar ar Wikidata
Ainmnithe in ómósHispania Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh
Map
 40°12′N 3°30′W / 40.2°N 3.5°W / 40.2; -3.5

PríomhchathairMaidrid Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán47,415,750 (2021) Cuir in eagar ar Wikidata
• Dlús93.71 hab./km²
Teanga oifigiúilan Spáinnis Cuir in eagar ar Wikidata
Reiligiúnneamh-shainchreidmheach Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Cuid deAn Eoraip
Pyrenees–Mediterranean Euroregion (en) Aistrigh
Aontas Eorpach
an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla505,990 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Suite i nó in aice le limistéar uisceAn tAigéan Atlantach, An Mheánmhuir, An Mhuir Chantabrach agus Alboran Sea (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is airdeTeide (3,718 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is ísleMina de Las Cruces (en) Aistrigh (−107 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sían Mhonarcacht Easpáinneach, Corón na hAragóine, Impireacht na Spáinne, Ríocht na hAragóine agus Chéad Phoblacht na Spáinne Cuir in eagar ar Wikidata
1479Monarcacht Na Monarcaí Caitliceacha cúis leis seo Dynastic union of Aragon and Castile (en) Aistrigh
1715 (<1715)Teaghlach Bourbon (An Spáinn) cúis leis seo Q1990620, Q688939
19 Márta 1812 ↔ 4 Bealtaine 1814Spanish Constitution of 1812 (en) AistrighLiberal state (Spain) (en) Aistrigh
9 Nollaig 1931 ↔ 1 Aibreán 1939Spanish Constitution of 1931 (en) AistrighPoblacht
29 Nollaig 1978Constitution of Spain (en) Aistrigh (Spanish transition to democracy (en) Aistrigh)
Eachtra thábhachtach
Saoire phoiblí
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtaismonarcacht pharlaiminteach Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht feidhmiúcháinRialtas na Spáinne Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht reachtachCortes Generales (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
• Monarc na Spáinne Cuir in eagar ar WikidataFrancisco Franco (1936–1975) Cuir in eagar ar Wikidata
• Príomh-Aire na Spáinne Cuir in eagar ar WikidataPedro Sánchez Pérez-Castejón (2018–) Cuir in eagar ar Wikidata
Údarás breithiúnach is airdeCúirt Uachtarach na Spáinne Cuir in eagar ar Wikidata
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil1,427,380,681,295 $ (2021) Cuir in eagar ar Wikidata
OTI ainmniúil in aghaidh an duine29,993.06 $ (2019) Cuir in eagar ar Wikidata
AirgeadraEuro Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Fearann Idirlín barrleibhéil.es Cuir in eagar ar Wikidata
Glaochód+34 Cuir in eagar ar Wikidata
Uimhir theileafóin éigeandála112, 061 agus 091 Cuir in eagar ar Wikidata
Cód tíreES Cuir in eagar ar Wikidata
Cód NUTSES Cuir in eagar ar Wikidata
Eile

Suíomh gréasáinadministracion.gob.es Cuir in eagar ar Wikidata
Facebook: 060pag Twitter: 060gobes Youtube: UC4li3bPhK6ImHeWrd0_q7vQ Cuir in eagar ar Wikidata

Is tír í an Spáinn (Spáinnis: España), nó Ríocht na Spáinne go hoifigiúil (Spáinnis: Reino de España), atá suite in iardheisceart na hEorpa ar leithinis na hIbéire.

Is ball den Aontas Eorpach í agus is monarcacht bhunreachtúil í.

Tá tionchar ag an Spáinn ar fud an domhain: sa lá atá inniu ann, tá 500 milliún daoine ag labhairt na Spáinnise.

Tíreolaíocht [cuir in eagar | athraigh foinse]

Le 194,884 mi² (504,782 km²), is í an Spáinn an 51ú tír is mó ar domhan.

San iarthar tá teorainn aici leis an bPortaingéil, ó dheas tá Giobráltar (réigiún de chuid na Ríochta Aontaithe) agus Maracó, (de bharr na cathracha i dtuaisceart na hAfraice; Ceuta agus Melilla).

San oirthuaisceart, in aice le sliabhraon na bPiréiní, tá teorainn aici leis an bhFrainc agus Andorra.

na hOileáin Bhailéaracha sa Mheánmhuir, agus Na hOileáin Chanáracha san Aigéain Atlantach chomh maith.

Sa Chatalóin tá baile beag timpeallaithe ag an bhFrainc, Llívia.

Tá lár na Spáinne lán le sliabhraonta agus talamh ard, mar shampla Sierra Nevada. Sna hairde seo éiríonn na haibhneacha móra; an Tagus, an Ebro, an Duero, an Guadiana agus an Guadalquivir.

machairí glárach ar fud an chósta. Is í an Guadalquivir in Andalucía an ceann is mó sa tír.

Réigiúin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá an tír roinnte i 17 réigiúin de réir bunreacht 1978.

Is í Maidrid príomhchathair na tíre. Tá sí lonnaithe i gceartlár na leithinse.

Is í Barcelona an dara chathair is mó sa tír agus príomhchathair na Catalóine.

Is cathracha féinrialaithe iad Ceuta agus Melilla, chomh maith.

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Príomhalt: Stair na Spáinne


Bhí an tír aontaithe sa 15ú haois i ndiaidh pósadh na Monarcaí Caitliceacha agus deireadh an Reconquista sa bhliain 1492. D'fhás cumhacht na tíre go mór ina dhiaidh sin.

Eacnamaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Banc Ceannais na Spáinne

Úsáidtear an euro mar airgeadra sa Spáinn. Dar le tuairisc na bliana 2017 ón gCiste Airgeadúil Idirnáisiúnta, is é geilleagar na Spáinne an 16ú ceann is mó ar domhan de réir olltáirgeacht intíre (OTI) paireachta cumhacht cheannaigh (PCC), agus an 14ú ceann de réir OTI ainmniúla. De réir OTI PCC de réir chónaithigh, is an 34ú geilleagar is mó ar domhan atá ag an Spáinn, é ar $38,171 don chónaitheach.

De réir Innéacs Forbartha Daonna, Socraithe don Éagothroime, 2019 na Náisiún Aontaithe (en), innéacs a dhéanann iarracht an caighdeán maireachtála a thomhas i ngach tír de réir gnéithe eacnamaíochta agus neamheacnamaíochta, is í an 37ú tír is forbartha ar domhan í an Spáinn, as 150 tír a tomhaiseadh.[1] Cuireann sé sin í mar an 24ú tír is forbartha as 27 ballstát an Aontais Eorpaigh. I dTuarascáil Sonais Domhanda 2018 na Náisiún Aontaithe, meastar gurb í an Spáinn an 36ú tír is sona, as 156 tír.

I Mí Eanáir 2020, is ag 13.7% a bhí ráta dífhostaithe na tíre, an dara leibhéal is airde san Aontas Eorpach.[2]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Náisiúin Aontaithe (2019). "Human Development Report 2019 - Overview" (Béarla). Dáta rochtana: 15-03-2020.
  2. "Unemployment statistics - Statistics Explained". ec.europa.eu. Dáta rochtana: 2019-01-26.