An Ísiltír

An Ísiltír
Nederland (nl)
Bratach Armas
Aintiún	Wilhelmus (10 Bealtaine 1932)
Mana	«Je maintiendrai»
Suíomh
52° 19′ N, 5° 33′ E
Stát ceannasach	Ríocht na hÍsiltíre
Príomhchathair	Amstardam
Daonra
Iomlán	17,942,942 (2024)
• Dlús	480.04 hab./km²
Déamainm	Ollannach, Ísiltíreach
Teanga oifigiúil	an Ollainnis
Tíreolaíocht
Cuid de	Ríocht na hÍsiltíre Benelux Aontas Eorpach Iarthar na hEorpa
Achar dromchla	37,378 km²
• Uisce	18.7 %
Suite i nó in aice le limistéar uisce	an Mhuir Thuaidh, IJsselmeer (en) , Markermeer (en) , Muir Wadden, Muir Chairib agus Gooimeer (en)
Pointe is airde	Mount Scenery (en) (887 m)
Pointe is ísle	Zuidplaspolder (−6.76 m)
Ar theorainn le	an Ghearmáin an Bheilg
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Ríocht Aontaithe na hÍsiltíre
Cruthú	19 Eanáir 1795
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtais	monarcacht pharlaiminteach agus monarcacht bhunreachtúil
Comhlacht feidhmiúcháin	Rialtas na hÍsiltíre
Comhlacht reachtach	States General (en)
• Rí na hÍsiltíre	Liam I na hÍsiltíre (1815–1840)
• Príomh-Aire na hÍsiltíre	Dick Schoof (2024–)
Údarás breithiúnach is airde	Cúirt Uachtarach na hÍsiltíre
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	1,011,798,853,062 $ (2021)
Airgeadra	Euro
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+01:00 (a European Netherlands (en) , am caighdeánach) UTC+02:00 (a European Netherlands (en) , am samhraidh)
Fearann Idirlín barrleibhéil	.nl agus .frl
Glaochód	+31 agus +599
Uimhir theileafóin éigeandála	112 agus 911
Cód NUTS	NL
Eile
Suíomh gréasáin	rijksoverheid.nl

Is tír í an Ísiltír (Ísiltíris: Nederland, Freaslainnis: Nederlân, An Phaipeamaintis: Hulanda), go hoifigiúil Ríocht na hÍsiltíre (Ísiltíris: Koninkrijk der Nederlanden), atá suite in iarthuaisceart mhórthír na hEorpa. Tá teorainn aici leis an mBeilg agus leis an nGearmáin. Is monarcacht bhunreachtúil í. Is é Rí Willem-Alexander na hÍsiltíre an Ceann Stáit. Tá an rialtas suite sa Háig ach tá Amstardam ina phríomhchathair chomh maith. Tá cónaí ar 16,318,199 duine san Ísiltír (meastachán as Iúil 2004). Tá an Ísiltír deighilte ina 12 cúige. Úsáidtear an euro. Is iad Ollainnis agus Freaslainnis na teangacha oifigiúla. Is é “Wilhelmus van Nassouwen” amhrán náisiúnta (bhí sé scríofa chun clú a chur ar Liam Oráiste). Is ball den Aontas Eorpach í.

Cúigí

Tá 12 cúige san Ísiltír:

Bratach Cúige Príomhchathair Cathair is mó Achar (km²) Daonra Dlús (/km²) Groningen Groningen Groningen 2,333 573,614 246 an Fhreaslainn Leeuwarden Leeuwarden 3,341 642,209 192 Drenthe Assen Assen 2,641 486,197 184 Overijssel Zwolle Enschede 3,325 1,116,374 336 Flevoland Lelystad Almere 1,417 374,424 264 Gelderland Arnhem Nijmegen 4,971 1,979,059 398 Utrecht Utrecht Utrecht 1,385 1,190,604 860 An Ollainn Thuaidh Haarlem Amstardam 2,671 2,613,070 978 An Ollainn Theas An Háig Rotterdam 2,814 3,455,097 1228 Zeeland Middelburg Middelburg 1,787 380,497 213 Brabant Thuaidh Den Bosch Eindhoven 4,916 2,419,042 492 Limburg Maastricht Maastricht 2,150 1,127,805 525

Eacnamaíocht

Úsáidtear an euro mar airgeadra san Ísiltír. Dar le tuairisc na bliana 2017 ón gCiste Airgeadúil Idirnáisiúnta, is é geilleagar na hÍsiltíre an 27ú ceann is mó ar domhan de réir olltáirgeacht intíre (OTI) paireachta cumhacht cheannaigh (PCC), agus an 18ú ceann de réir OTI ainmniúla. De réir OTI PCC de réir chónaithigh, is an 15ú geilleagar is mó ar domhan atá ag an Ísiltír, é ar $53,582 don chónaitheach.

Dar le hInnéacs Forbartha Daonna Socraithe don Éagothroime na Náisiún Aontaithe, a thomhaiseann caighdeán an tsaoil i dtíortha éagsúla de réir gnéithe eacnamaíochta agus neamh-eacnamaíochta, is í an Ísiltír an 10ú tír is forbartha ar domhan, as 151 ceann a tomhaiseadh, agus an ceathrú tír is forbartha san Aontas Eorpach, as 28 ceann. I dTuarascáil Sonais Domhanda 2018 na Náisiún Aontaithe, meastar gurb í an Ísiltír an 6ú tír is sona, as 156 thír.

I Mí Dheireadh Fómhair 2019, bhí ráta dífhostaithe na tíre ag 3.5%, an comh-cúigiú leibhéal is ísle san Aontas Eorpach.

Gailearaí

• 
  Margadh cáise in Gouda, an Ollainn Theas
• 
  Aardzee ('Muir Talún'), saothar ealaíne le Piet Slegers, in Flevoland
• 
  De Ketelbrug ('Droichead na Ketel') in Flevoland
• 
  Groningen, Cúige Groningen
• 
  Bredevoort, Gelderland
• 
  Oileán Texel, an Ollainn Thuaidh
• 
  Rotterdam, san Ollainn Theas, i rith taispeántais soilse sa bhliain 2007 i gcuimhne bhuamáil na cathrach sa Dara Cogadh Domhanda
• 
  Bloic árasán sa Háig, an Ollainn Theas
• 
  An Hortus Botanicus in Amstardam, an Ollainn Thuaidh
• 
  Oileán Terschelling, an Fhreaslainn
• 
  Oileán Vrieland, an Fhreaslainn