Donald Trump

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaDonald Trump

(2017) Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith(en) Donald John Trump
14 Meitheamh 1946
77 bliana d'aois
Jamaica Hospital Medical Center, New York (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
45 Uachtarán na Stát Aontaithe
20 Eanáir 2017 – 20 Eanáir 2021
← Barack ObamaJoe Biden →
36 Uachtarán tofa na Stát Aontaithe
9 Samhain 2016 – 20 Eanáir 2017
← Barack ObamaJoe Biden →
Uachtarán The Trump Organization
1971 –
Cathaoirleach The Trump Organization
1971 –
Stiúrthóir
Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
Grúpa eitneachMeirceánaigh geala
ReiligiúnPreispitéireachas
Scoil a d'fhreastail sé/síScoil Wharton - eacnamaíocht (1966–1968)
Ollscoil Fordham (1964–1966)
Acadamh Míleata Nua-Eabhrac (1959–1964)
Scoil Kew-Forest (–1964)
Ollscoil Pennsylvania Cuir in eagar ar Wikidata
Céim acadúilBaitsiléir Eolaíochta
Áit chónaitheMar-a-Lago
Túr Trump
An Teach Bán
Manhattan
Nua-Eabhrac
Queens
Palm Beach
Jamaica Estates (en) Aistrigh
Teanga dhúchaisBéarla
Meáchan243 lb, 110 kg agus 215 lb
Airde74 in Cuir in eagar ar Wikidata
LámhcheannasDeasógacht
Dath súileGorm
Dathán gruaigeGruaig fhionn
Gníomhaíocht
Réimse oibreEastát réadach, rialtas, léiriú teilifíse, polaitíocht agus tráchtáil
Suíomh oibre Washington, D.C. (2017–2021)
Nua-Eabhrac (1971–2017) Cuir in eagar ar Wikidata
Gairmpiarda mór ghnó, scríbhneoir, léiritheoir scannáin, aisteoir, príomhoifigeach feidhmiúcháin, teoiriceoir comhcheilge, léiritheoir teilifíse, óstach seó cluichí, infheisteoir, fiontraí eastáit réadaigh, bialannaí, polaiteoir, ceannaí Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de pháirtí polaitíochtaPáirtí Poblachtach (2012–)
polaiteoir neamhspleách (2011–2012)
Páirtí Poblachtach (2009–2011)
Páirtí Daonlathach (2001–2009)
Reform Party of the United States of America (en) Aistrigh (1999–2001)
Páirtí Poblachtach (1987–1999) Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de
Ainm cleiteJohn Barron
The Donald
John Miller
David Dennison Cuir in eagar ar Wikidata
TeangachaBéarla
Buntuarastal400,000 $
Glanfhiúchas2,500 M$ (26 Márta 2022) Cuir in eagar ar Wikidata
Spórtgalf Cuir in eagar ar Wikidata
Ghlac sé/sí páirt i
3 Samhain 2020Toghchán Uachtaránachta na Stát Aontaithe 2020
20 Eanáir 2020Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2020
2019Trump–Ukraine scandal (en) Aistrigh
12 Meitheamh 20182018 North Korea–United States Singapore Summit (en) Aistrigh
23 Eanáir 2018Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2018
8 Samhain 2016Toghchán Uachtaránachta na Stát Aontaithe, 2016 Cuir in eagar ar Wikidata
Saothar
Saothar suntasach
Teaghlach
TeaghlachTeaghlach Donald Trump Cuir in eagar ar Wikidata
CéileIvana Trump (1977–1990), colscaradh
Marla Maples (1993–1999), colscaradh
Melania Trump (2005–) Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteDonald Trump Jr.
 ( Ivana Trump)
Tiffany Trump
 ( Marla Maples)
Eric Trump
 ( Ivana Trump)
Ivanka Trump
 ( Ivana Trump)
Barron Trump
 ( Melania Trump) Cuir in eagar ar Wikidata
AthairFred Trump  agus Màiri Anna Nic Leòid Trump
SiblínMaryanne Trump Barry, Fred Trump Jr., Robert Trump agus Elizabeth Trump Grau
Duine muintearthaJohn G. Trump (uncail athartha)
Elizabeth Christ (seanmháthair athartha)
Jared Kushner (mac cleamhnais)
Lara Trump (banchliamhain)
Vanessa Trump (banchliamhain)
Mary L. Trump (neacht)
John Whitney Walter (col ceathair fir) Cuir in eagar ar Wikidata
Croineolaíocht
13 Eanáir 2021Táinseamh faoi dhó Donald Trump
24 Meán Fómhair 2019-18 Nollaig 2019first impeachment inquiry against Donald Trump (en) Aistrigh
18 Meitheamh 2019Donald Trump 2020 presidential campaign (en) Aistrigh
30 Samhain 2018United States–Mexico–Canada Agreement (en) Aistrigh
18 Bealtaine 2018United States withdrawal from Iran Deal (en) Aistrigh
1 Meitheamh 2017United States withdrawal from the Paris Agreement (en) Aistrigh
20 Eanáir 2017inauguration of Donald Trump (en) Aistrigh
20172017 dismissal of U.S. attorneys (en) Aistrigh
16 Meitheamh 2015Donald Trump 2016 presidential campaign (en) Aistrigh
2005Donald Trump and Billy Bush recording controversy (en) Aistrigh
7 Deireadh Fómhair 1999-14 Feabhra 2000Donald Trump 2000 presidential campaign (en) Aistrigh
Obama spying contra-Trump allegations (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Síniú

Suíomh gréasáindonaldjtrump.com Cuir in eagar ar Wikidata
IMDB: nm0874339 Allocine: 35464 Rottentomatoes: celebrity/donald_j_trump Allmovie: p71941 Metacritic: person/donald-trump TV.com: people/donald-trump IBDB: 21682 Archive.org: trumparchive
Facebook: DonaldTrump Twitter: realDonaldTrump Instagram: realdonaldtrump Snapchat: realdonaldtrump Youtube: UCAql2DyGU2un1Ei2nMYsqOA Youtube: DonaldJTrumpforPresident Twitch: donaldtrump Spotify: 23U808v5GbnGrEIqalCIXi iTunes: 501999712 Last fm: Donald+Trump Musicbrainz: 13dc1600-baca-4aaf-beee-fb000b66ae24 Discogs: 385236 Deezer: 14744245 Cuir in eagar ar Wikidata

Ba é Donald J. Trump 45ú hUachtarán na Stát Aontaithe. Is fear gnó, infheisteoir agus pearsa teilifíse Meiriceánach é chomh maith. Is é Donald Trump an chéad iaruachtarán Meiriceánach riamh a cúisíodh i gcion coiriúil, rud a tharla i mí an Mheithimh 2023.[1]

Aibreán 1964
sna 1980idí luath

Tús a shaoil[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rugadh Trump ar an 14 Meitheamh 1946 i Nua-Eabhrac. B'as Tunga i Leòdhas in Albain a mháthair. Níor labhair sí ach Gàidhlig suas go dtí 18 bliain d’aois slánaithe aici.[2][3]

B'as an Ghearmáin tuismitheoirí a athar, cé go ndúirt Trump le blianta gurbh as an Sualainn iad.

1985

Tógadh an Trumpach i Queens, buirg de chuid Nua-Eabhrac. Bronnadh céim bhaitsiléara san eacnamaíocht ar Trump i mí Bealtaine 1968 ó Scoil Wharton (Ollscoil Pennsylvania).

Toghchán 2016[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tar éis comórtais dhéin sna réamhthoghcháin, fuair Trump ainmniúchán na huachtaránachta ón bPáirtí Poblachtach i mí an Mheithimh 2016.[4]

Bhuaigh Trump an toghchán uachtaránachta ar 8 Samhain 2016. Vótáil níos mó daoine ar son Hillary Clinton áfach (beagnach trí mhilliún duine). Ach d’éirigh le Donald Trump an bua a fháil i níos mó stát.

Ar an 20 Eanáir 2017, ghlac compántas an rinceora aitheanta Michael Flatley, "Lord of the Dance", páirt i searmanas insealbhaithe. Creidtear go raibh suas le 250,000 duine i láthair ag an searmanas idir Cnoc an Chaipeatóil agus an Teach Bán (Obama i 2009[5], 1.8 milliún)[6].

Trump agus a chara Melania, 1999 (a bhean in 2005)

Ar an 22 Eanáir 2017, dúirt Trump go raibh calaois toghcháin ann (trí - cúig mhilliún duine) agus mar sin, vótáil níos mó daoine ar a shon. Ach níl fianaise ann chun bunús a thabhairt don éileamh sin, a dúirt na nuachtáin[7].

Polasaithe[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar 8 Nollaig 2017, d'fhógair Uachtarán Stáit Aontaithe Mheiriceá, Donald Trump, go raibh na Stáit Aontaithe chun aitheantas a thabhairt feasta do Iarúsailéim mar phríomhchathair Iosrael. Mhaslaigh sé na Palaistínigh lena chuid cainte.

Táinseamh[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar 18 Nollaig 2019, tháinsigh Teach Ionadaithe na Stát Aontaithe Trump ar dhá chúis, is é sin mí-úsáid chumhachta agus baicinníocht na Comhdhála. Chaith 230 vóta ar son an chéad chúis a chur agus 197 ina coinne; 229 vóta ar son an dara ceann agus 198 ina coinne. Ach ní raibh Seanad na Stát Aontaithe sásta dul níos faide.[8]

CPAC, Washington D.C. 10 Feabhra, 2011

Táinsíodh Teach na nIonadaithe an 45ú uachtarán na Stát Aontaithe Donald Trump don dara huair ar 13 Eanáir 2021.

Ionsaí ar an Capitol, 2021[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cé gur chaill Trump an toghchán in 2020 le breis is seacht milliún vóta, sheas sé leis an scéal gur aige a bhí an bua, bréag a spreag daoine chun ruathar a thabhairt faoin gCaipeatól i mí Eanáir 2021.[9]

Rinne drong de lucht tacaíochta Donald Trump, Uachtarán Mheiriceá ag an am, ruathar ar Chaipeatól na Stát Aontaithe in Washington D.C. ar 6 Eanáir 2021.

Ar 29 Meitheamh 2022, thug Hutchinson fianaise do choiste fiosrúcháin na n-imeachtaí ar an séú Eanáir 2021. Thug sí fianaise ar iompar agus meoin Trump sna laethanta thart ar an ionsaí ar an Capitol.

Príomhalt: Cassidy Hutchinson

I mí Lúnasa 2022, rinne an FBI ruathar ar theach saoire Trump in Mar-a-Lago Palm Beach, Florida. Thug Trump cáipéisí rúnaicmithe ón Teach Bán go dtí Florida leis lena scrios nuair a tháinig deireadh lena thréimhse mar uachtarán. Choinnigh an t-iarUachtarán ábhar a d’iarr oifigigh ón gCartlann Náisiúnta air a thabhairt ar ais ar feadh roinnt míonna agus níor scar sé leo go dtí gur bagraíodh an dlí air chun iad a fháil ar ais.[10]

Thugadar leo 26 bosca cáipéisí agus bhí 11 baisc acu sin a bhí marcáilte rúnaicmithe.[11]

As oifig[cuir in eagar | athraigh foinse]

Le linn 2021 agus níos déanaí, bhí Trump á fhiosrú mar gheall ar an mbaint a bhí aige leis an ruathar ar an gCaipeatól agus mar gheall ar an láimhseáil a rinne sé ar cháipéisí rúnda i ndiaidh dó an Teach Bán a fhágáil,[9]

Ar 8 Samhain 2022, theip ar chuid mhór de na hiarrthóirí ar thacaigh Trump leo i dtoghcháin lár téarma.

Ar 15 Samhain 2022, bhí sé fógartha ag Trump go bhfuil rún aige a bheith ina iarrthóir arís sa chéad toghchán uachtaránachta eile in 2024. Bhí sé ag fógairt do dhaoine eile sa Pháirtí Poblachtach, a mbeadh fonn orthu a n-ainmneacha a chur chun cinn (gobharnóir Fhlorida Ron DeSantis agus gobharnóir Virginia Glenn Youngkin, mar shampla), gan teacht trasna air. D'fhéadfadh sé chomh maith, a deirtear, go bhfuil sé i gceist aige leas a bhaint as a iarrthóireacht mar sciath chosanta in aghaidh na líomhaintí coiriúlachta a bhí curtha ina leith.[12]

Conspóid Stormy Daniels[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cuirtear ina leith gur íoc dlíodóirí Trump $130,000 le Stormy Daniels,[13] aisteoir i scannáin do dhaoine fásta, iar-striapach (de réir Melania Trump) agus struipeálaí as Baton Rouge, Louisiana, le go gcoinneodh sí an caidreamh collaí a deirtear a bhí acu le chéile (sa bhliain 2006) faoi rún. Cúisíodh Trump in 2023 in íocaíochtaí neamhdhleathacha a thabhairt di nuair a bhí a fheachtas toghchánaíochta don uachtaránacht faoi lán seoil in 2016.[14][15]

Ócáid eisceachtúil a bhí ann, mar ib'é Trump an chéad uachtarán nó iaruachtarán de chuid na Stát Aontaithe dár tharla a leithéid.[16]

Mí-úsáid ghnéis[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar 9 Bealtaine 2023, fuair giúire i Nua-Eabhrac go ndearna iar-uachtarán na Stát Aontaithe Donald Trump mí-úsáid ghnéis ar an iriseoir E Jean Carroll sa bhliain 1995 / 1996 isan Bergdorf Goodman, siopa ilrannach i Nua Eabhrac.

Special Counsel Jack Smith ar 9 Meitheamh 2023

Comhcheilg agus ráitis bhréige[cuir in eagar | athraigh foinse]

Senate Committee on the Judiciary, 2021-10-07[17]

Ar 1 Lúnasa 2023, bhí sé curtha i leith Donald Trump gur chuaigh sé i mbun comhcheilge chun torthaí an toghcháin uachtaránachta in 2020 a chur ar ceal ar mhaithe le fanacht i gcumhacht.[18]

Eolas rúnda slándála[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar 8 Meitheamh 2023, bhí Trump cúisithe ag ardghiúiré feidearálach i gcáipéisí rúnaicmithe rialtais a choinneáil tar éis dó imeacht as an Teach Bán in 2021 agus i mbac a chur ar riar na córa. Bhí cúiseanna eile curtha ina leith chomh maith – comhcheilg a bheith ar bun aige agus ráitis bhréige a dhéanamh ina measc.[19][20]

Líomhnaítear gur thug Trump cáipéisí rúnaicmithe ón Teach Bán go dtí Florida leis lena scrios nuair a tháinig deireadh lena thréimhse mar uachtarán, beart a bheadh in aghaidh an dlí. Faoi Acht Thaifid an Uachtaráin, is leis an Rialtas gach ábhar oifigiúil agus ní mór é ar fad a chur ar fáil don chartlann ach a dtagann deireadh le téarma Uachtaráin. Choinnigh an t-iarUachtarán 15 bosca d’ábhar a d’iarr oifigigh ón gCartlann Náisiúnta air a thabhairt ar ais ar feadh roinnt míonna agus níor scar sé leo go dtí gur bagraíodh an dlí air chun iad a fháil ar ais.[1]

I mí Lúnasa 2022, rinne gníomhairí ón FBI ruathar gan choinne ar eastát an iar-Uachtaráin in Florida Chuardaigh na gníomhairí an áit go mion agus thug siad leo na mílte cáipéis a bhí faoi ghlas i dtaisceadán.

De réir an dlí, ba cheart aon cháipéis rúnaicmithe a bhí ina sheilbh ag Trump a bheith tugtha ar láimh aige do Chartlann Náisiúnta na Stát Aontaithe nuair a tháinig deireadh lena théarma oifige.[19][20]

Ionchúiseamh Trump in Georgia[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar 14 Lúnasa 2023, bhí iaruachtarán na Stát Aontaithe, Donald Trump, cúisithe ag ardghiúiré in Georgia in iarracht a dhéanamh toradh thoghchán uachtaránachta na tíre in 2020 a chur ar ceal. Tugtar The State of Georgia v. Donald J. Trump, et al ar an gcás. [21]

Ciníochas[cuir in eagar | athraigh foinse]

I mí Lúnasa 2023, thosaigh lucht Trump ag baint úsáide as an focal ‘Riggers’ chun ‘prosecutors’ a mhaslú, a n-intinn dírithe ar Willis go háirithe.[22] Ar a ardán meáin shóisialta, Truth Social, níor luaigh Trump ainm Willis, ach chuir sé cúisí ar na n-ionchúisitheoirí. ‘They never went after those that Rigged the Election,’ a dúirt Trump. ‘They only went after those that fought to find the RIGGERS!’ Is Meiriceánach Afracach í Willis agus is amhlaidh an bheirt ionchúisitheoirí atá lonnaithe i Nua-Eabhrac, a rinne imscrúdú ar Trump chomh maith, a chúisigh Trump i mí Aibreáin as líomhnaithe ‘hush-money’[23].

Trump, Enda Kenny, agus Wilbur Ross, 16 Márta 2017

Trump in Éirinn[cuir in eagar | athraigh foinse]

Leo Varadkar, Trump, Ban Uachtarán na S.A. Melania Trump agus Dr. Matthew Barrett, 14 Márta 2019
An Dún Beag / Doonbeg, 7 Meitheamh 2019

Cheannaigh an Trumpach cúrsa gailf in aice le Dún Beag i gContae an Chláir (Trump International Golf Links) ar an 11 Feabhra 2014. Ar an 12 Bealtaine 2014 thug sé cuairt ar Éirinn.

Sa bhliain 2017, thug Trump le fios gur mhian leis go dtabharfaí poist i gcomhlachtaí Meiriceánacha in Éirinn 'ar ais go Meiriceá.'[24]

Ar 5-6 Meitheamh 2019, tháinig Uachtarán na Stát Aontaithe go hÉirinn. Cuairt oifigiúil a bhí ann, an t-aon cheann amháin nuair a bhí Trump in oifig.[25] Bhuail sé leis an Taoiseach, Leo Varadkar. Labhair an bheirt cheannairí ag preasócáid in Aerfort na Sionainne. Imeacht na Breataine as an Aontas Eorpach, an próiseas síochána sa Tuaisceart, imirice, trádáil agus an clár víosa E3 is mó a bhí idir chamáin acu. Dúirt an tUachtarán Trump gur mór an onóir dó a bheith in Éirinn. Dúirt sé freisin gur chreid sé go mbainfeadh Éire tairbhe as dealú na Breataine ón Aontas Eorpach.[25]

Thug sé cuairt ansin ar an Dún Beag i gContae an Chláir. Chaith sé an oíche in a óstán féin. An lá dár gcionn, tháinig sé ar ais óna chuairt go dtí an Fhrainc leis an oíche ina diaidh sin a chaitheamh ann chomh maith.

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. 1.0 1.1 "Trump cúisithe as cáipéisí rúnaicmithe a choinneáil go mídhleathach" (ga-IE). Tuairisc.ie (2023-06-09). Dáta rochtana: 2023-06-09.
  2. "FÍSEÁN: Cad a cheapann muintir Leòdhais faoi thoghadh duine de shliocht an oileáin ina Uachtarán ar SAM?" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-06-14.
  3. Peter Geoghegan. "The Tiny Scottish Village That Spawned Trump" (en). POLITICO Magazine. Dáta rochtana: 2020-06-14.
  4. Reid J. Epstein (June 16, 2015). "Donald Trump Enters 2016 Presidential Race". The Wall Street Journal
  5. Elle Hunt (2017-01-22). "Trump's inauguration crowd: Sean Spicer's claims versus the evidence" (en-GB). The Guardian. Dáta rochtana: 2020-06-14.
  6. https://www.factcheck.org/2017/01/the-facts-on-crowd-size/
  7. Without Evidence, Trump Tells Lawmakers 3 Million to 5 Million Illegal Ballots Cost Him the Popular Vote, Washington Post, 24 Eanáir 2017
  8. "Tús á chur le triail táinsimh Donald Trump sa Seanad" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-06-14.
  9. 9.0 9.1 Tuairisc (16 Samhain 2022). "‘Tá Meiriceá ag dul i léig’ – fógra déanta ag Donald Trump go bhfuil sé ag seasamh d’uachtaránacht SAM arís" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-11-16.
  10. Tuairisc (9 Lúnasa 2022). "Dlús á chur leis na fiosrúcháin faoi laethanta deireanacha Trump sa Teach Bán" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-08-14.
  11. "Breis is 300 cáipéis rúnaicmithe faighte ar ais ó Donald Trump" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-08-24.
  12. Nuacht RTÉ (2022-11-16). "Teanntás Trump: "beidh mé i m'iarrthóir arís in 2024"" (as ga). 
  13. "Stormy Daniels" (as en) (2023-03-31). Wikipedia. 
  14. Nuacht RTÉ (2023-03-31). "Trump le cúisiú in íocaíochtaí a thabhairt do Stormy Daniels" (as ga). 
  15. "Cúiseanna coiriúla á gcur i leith Donald Trump mar gheall ar íocaíocht le Stormy Daniels" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-03-31.
  16. "Donald Trump á thabhairt os comhair na cúirte in Manhattan" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-04-04.
  17. 17.0 17.1 "Subverting Justice: How the Former President and His Allies Pressured DOJ to Overturn the 2020 Election | United States Senate Committee on the Judiciary" (en). www.judiciary.senate.gov. Dáta rochtana: 2023-08-20.
  18. Tuairisc (2 Lúnasa 2023). "Trump le cur ar a thriail as iarracht a dhéanamh torthaí toghcháin a chur ar ceal" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-08-02.
  19. 19.0 19.1 "Donald Trump cúisithe i gcáipéisí rúnaicmithe a choinneáil" (as ga) (2023-06-09). 
  20. 20.0 20.1 Máirín Ní Ghadhra (14 Iúil 2023). "Ní cosúil go gcuirfidh an dlí aon bhac ar iarracht Trump filleadh ar an Teach Bán" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-14.
  21. Raidió na Gaeltachta (18 Lúnasa 2023). "Tús Áite: Súil Siar na Seachtaine" (ga-IE). RTE Radio. Dáta rochtana: 2023-08-19.
  22. "Gab Social". gab.com. Dáta rochtana: 2023-08-20.
  23. Joe Breathnach / Extrag.ie (2023-08-16). "Úsáid Trump focal ‘Riggers’ chun ‘prosecutors’ gorm a mhaslú" (ga-IE). Dáta rochtana: 2023-08-20.
  24. "'Tugaigí poist in Éirinn ar ais go Meiriceá' - Uachtarán Trump" (as ga) (2017-08-16). 
  25. 25.0 25.1 Nuacht RTÉ (2019-06-05). "Fáilte curtha ag an Taoiseach roimh Donald Trump" (as ga).