Jump to content

Abraham Lincoln

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaAbraham Lincoln

Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith12 Feabhra 1809
Sinking Spring Farm, Kentucky Cuir in eagar ar Wikidata
Bás15 Aibreán 1865
56 bliana d'aois
Washington, D.C. ()
Siocair bháisDúnbhású (Shot to the head (en) Aistrigh)
Áit adhlacthaLincoln Tomb (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
16 Uachtarán na Stát Aontaithe
4 Márta 1861 – 15 Aibreán 1865 (bás in oifig)
← James BuchananAndrew Johnson →
14 Uachtarán tofa na Stát Aontaithe
6 Samhain 1860 – 4 Márta 1861
← James BuchananUlysses S. Grant →
Ionadaí na Stát Aontaithe
4 Márta 1847 – 4 Márta 1849
← John HenryThomas L. Harris →
Ball de Theach Ionadaithe Illinois
1834 – 1842 Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
ReiligiúnBaisteachas agus ietsism (en) Aistrigh
Áit chónaitheSpringfield
Washington, D.C.
Contae Perry
Hodgenville
Lincoln's New Salem (en) Aistrigh
Teanga dhúchaisBéarla Meiriceánach
Airde204 cm Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Suíomh oibre Springfield
Washington, D.C. Cuir in eagar ar Wikidata
Gairmpolaiteoir, feirmeoir, oifigeach míleata, státaire, máistir poist, dlíodóir, scríbhneoir Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de pháirtí polaitíochtaPáirtí Aontais Náisiúnta (1864–1865)
Páirtí Poblachtach (1854–1865)
Páirtí Fuig (1834–1854) Cuir in eagar ar Wikidata
Faoi thionchar
TeangachaBéarla
Gairm mhíleata
Brainse míleataIllinois National Guard (en) Aistrigh
Céim mhíleatacaptaen Cuir in eagar ar Wikidata
CoinbhleachtBlack Hawk War (en) Aistrigh agus Cogadh Cathartha na Stát Aontaithe
Saothar
Saothar suntasach
Suíomh a chartlainne
Teaghlach
TeaghlachLincoln family (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
CéileMary Todd Lincoln (1842–1865), bás an duine Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteEdward Baker Lincoln, Robert Todd Lincoln, Tad Lincoln, William Wallace Lincoln Cuir in eagar ar Wikidata
AthairThomas Lincoln  agus Nancy Hanks Lincoln
SiblínSarah Lincoln Grigsby agus Thomas Lincoln, Jr.
Croineolaíocht
15 Aibreán 1865feallmharú Abraham Lincoln
4 Márta 1865second inauguration of Abraham Lincoln (en) Aistrigh
4 Márta 1861first inauguration of Abraham Lincoln (en) Aistrigh
funeral and burial of Abraham Lincoln (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Síniú

IMDB: nm1118823 Rottentomatoes: celebrity/abraham_lincoln Allmovie: p366809 AFI: 7192
Musicbrainz: 4c025dfa-726f-489c-bbbc-20c2f9af3860 Discogs: 385165 Find a Grave: 627 Cuir in eagar ar Wikidata

B'é Abraham Lincoln (12 Feabhra, 180915 Aibreán, 1865) a bhí ar an séú hUachtarán déag ar na Stáit Aontaithe[1]. Bhí sé i bhfeidhmeannas ó 4 Márta, 1861 go dtí an 15 Aibreán, 1865. B'eisean an chéad uachtarán ón bPáirtí Poblachtach. Lena linn, chuaigh scoilt ar an tír faoi chearta na stát agus faoi cheist na daoirse. Sa deireadh, thréig cuid de na daorstáit sa Deisceart na Stáit Aontaithe go hiomlán, le stáit aontaithe eile, nó an Chónaidhm, a bhunú.

Phléasc cogadh cathartha idir an dá thaobh, agus thug Lincoln féin a bheatha sa choimhlint.

Na blianta cogaidh

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Litir David Wills a thug cuireadh do Abraham Lincoln cúpla focal a rá, i mí Mheán Fómhair, 1862, ag tabhairt dá aire gurbh é Edward Everett a thabharfadh an óráid.

I Mí Mheán Fómhair, 1862, d'eisigh Lincoln an Forógra um Shaoradh ó Bhráca, rud a chiallaigh go raibh sé meáite ar a saoirse a thabhairt do na Gormaigh sa Deisceart, mar cheann de chuspóirí an chogaidh. Meastar anois go bhfuil sí ar cheann de na móróráidí is fearr a tugadh riamh i stair Mheiriceá.

Ar an 19 Samhain 1863 thug Lincoln óráid ar a dtugtar Aitheasc Gettysburg. (Nó an Gettysburg Address i mBéarla). Féach anseo. Thuill óráid Abraham Lincoln ─ a cuireadh i dtoll a chéile le dúthracht ─ ardmheas ar an lá in ainneoin nárbh í príomhóráid an lae í.

Ar an 4 Márta 1865, thug Abraham Lincoln an dara aitheasc tionscnaimh leis, ag cur tús lena dara téarma mar uachtarán na Stát Aontaithe. Bhí John Wilkes Boothe, a d'fheallmharaigh é ní ba dhéanaí, sa slua.

4 Márta 1865: Thug Abraham Lincoln an dara aitheasc tionscnaimh leis. Bhí John Willkes Boothe sa slua.

Nuair a bhí Cogadh na gCarad beagnach críochnaithe, d'fheallmharaigh duine de lucht leanúna an Deiscirt an tUachtarán in amharclann.

Feallmharú Lincoln

Ar an 26 Aibreán 1865, lámhachadh John Wilkes Booth, feallmharfóir Lincoln.

Ceapadh Andrew Johnson mar Uachtarán in 1865 i ndiaidh feallmharú Lincoln.

Féach freisin

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. Lincoln, le Seán TÓIBÍN (aistriúchán ar Abraham Lincoln le John Drinkwater) (1944)