Joe Biden

Joe Biden
	; (2021)
Beathaisnéis
Breith	(en) Joseph Robinette Biden Jr.; 20 Samhain 1942 ; 80 bliana d'aois; Scranton, Pennsylvania, Pennsylvania
46 Uachtarán na Stát Aontaithe
	20 Eanáir 2021 – ; ← Donald Trump
37 Uachtarán tofa na Stát Aontaithe
	7 Samhain 2020 – 20 Eanáir 2021 ; ← Donald Trump ; Toghadh i: Toghchán Uachtaránachta na Stát Aontaithe 2020
47 Leas-Uachtarán na Stát Aontaithe
	20 Eanáir 2009 – 20 Eanáir 2017 ; ← Dick Cheney – Mike Pence → ; Ball de chomh-aireacht: Cabinet of Barack Obama (en) ; Toghadh i: 2008 United States presidential election (en) , 2012 United States presidential election (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 2009 – 15 Eanáir 2009 (éirí as) – Ted Kaufman → ; Téarma parlaiminte: 111ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 2008 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 2007 – 3 Eanáir 2009 ; Téarma parlaiminte: 110ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 2002 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 2005 – 3 Eanáir 2007 ; Téarma parlaiminte: 109ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 2002 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 2003 – 3 Eanáir 2005 ; Téarma parlaiminte: 108ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 2002 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 2001 – 3 Eanáir 2003 ; Téarma parlaiminte: 107ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1996 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1999 – 3 Eanáir 2001 ; Téarma parlaiminte: 106ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1996 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1997 – 3 Eanáir 1999 ; Téarma parlaiminte: 105ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1996 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1995 – 3 Eanáir 1997 ; Téarma parlaiminte: 104ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1990 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1993 – 3 Eanáir 1995 ; Téarma parlaiminte: 103ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1990 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1991 – 3 Eanáir 1993 ; Téarma parlaiminte: 102ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1990 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1989 – 3 Eanáir 1991 ; Téarma parlaiminte: 101ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1984 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1987 – 3 Eanáir 1989 ; Téarma parlaiminte: 100ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1984 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1985 – 3 Eanáir 1987 ; Téarma parlaiminte: 99ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1984 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1983 – 3 Eanáir 1985 ; Téarma parlaiminte: 98ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1978 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1981 – 3 Eanáir 1983 ; Téarma parlaiminte: 97ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1978 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1979 – 3 Eanáir 1981 ; Téarma parlaiminte: 96ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1978 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1977 – 3 Eanáir 1979 ; Téarma parlaiminte: 95ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1972 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1975 – 3 Eanáir 1977 ; Téarma parlaiminte: 94ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1972 United States Senate election in Delaware (en)
Seanadóir na Stát Aontaithe
	3 Eanáir 1973 – 3 Eanáir 1975 ; ← James Caleb Boggs ; Téarma parlaiminte: 93ú Comhdháil na Stát Aontaithe ; Toghcheantar: Delaware Class 2 senate seat (en) ; Toghadh i: 1972 United States Senate election in Delaware (en)
Comhairleoir New Castle County Council
	4 Samhain 1970 – 8 Samhain 1972
Seanadóir
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Syracuse - dlí (1965–1968); Ollscoil Delaware - staidéar ar stair, eolaíocht pholaitiúil (1961–1965); Archmere Academy (en) (–1961); Garden City Collegiate (en)
Céim acadúil	dochtúireacht sa dlí-eolaíocht; Baitsiléir Ealaíon
Áit chónaithe	Claymont; Wilmington, Delaware; Arden (en) ; Wilmington, Delaware; An Teach Bán
Teanga dhúchais	Béarla
Airde	1.83 m
Lámhcheannas	Deasógacht
Dath súile	Gorm
Dathán gruaige	White hair (en) agus gruaig liath
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Dlí agus polaitíocht
Suíomh oibre	Washington, D.C. ; Wilmington, Delaware
Gairm	polaiteoir, múinteoir ollscoile, dlíodóir, rannpháirtí i bhfóram idirnáisiúnta
Fostóir	Ollscoil Pennsylvania (2017–); Ollscoil Widener, ollamh taca. Widener University School of Law (en) (1991–2008)
Ball de pháirtí polaitíochta	Páirtí Daonlathach
Teangacha	Béarla
Glanfhiúchas	9,000,000 $ (2019)
Ealaíontóirí gaolmhara	Andrei Gromyko (en)
Spórt	peil Mheiriceánach
Gníomhréim
	Foireann
Ghlac sé/sí páirt i
2009	commencement at the Syracuse University (en)
21 Eanáir 2004	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2004
Saothar
	Saothar suntasach (2007) Promises to Keep; (2017) Promise Me, Dad ;
Teaghlach
Teaghlach	Family of Joe Biden (en)
Céile	Neilia Hunter (1966–1972), bás a c(h)éile; Jill Biden (1977–)
Páiste	Beau Biden; ( Neilia Hunter); Hunter Biden; ( Neilia Hunter); Naomi Biden; ( Neilia Hunter); Ashley Biden; ( Jill Biden)
Athair	Joseph Robinette Biden Sr. agus Jean Biden
Siblín	Valerie Biden Owens, James Biden agus Francis Biden
Croineolaíocht
25 Aibreán 2019	Joe Biden presidential campaign, 2020 (en)
2008	Joe Biden presidential campaign, 2008 (en)
9 Meitheamh 1987-23 Meán Fómhair 1987	Joe Biden presidential campaign, 1988 (en)
	Gradam a fuarthas (20 Feabhra 2023) Walk of the Brave plaque (en) ; (21 Nollaig 2022) Cross of Military Merit (en) Bronnta ag Volodymyr Zelensky; (2022) Time 100; (2021) Time 100; (12 Eanáir 2017) Bonn Saoirse an Uachtaráin; (18 Samhain 2016) Grand Cross of the Order of Boyacá (en) ; (15 Bealtaine 2016) Laetare Medal (en) ; (2008) Hilal-e-Pakistan (en) ; Nishan-e-Pakistan (en) ; Order of Liberty (en) ; Order of the Cross of Terra Mariana, 1st Class (en) ; St. George's Order of Victory (en) ; Ellis Island Medal of Honor (en) ; Order of the Three Stars, 2nd Class (en) ;
	Síniú
	Veu de Joe Biden (Béarla)
Suíomh gréasáin	joebiden.com

Is é Joseph Robinette “Joe” Biden, Jr., a rugadh ar 20 Samhain 1942, 46ú hUachtarán na Stát Aontaithe.

Óige agus oiliúint[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rugadh Biden in Scranton, Pennsylvania. Bhog seisean agus a theaghlach go Delaware sa bhliain 1953 agus é 10 mbliana d'aois. Is de shliocht Éireannach é ar thaobh a mháthar (a rugadh de mhuintir Uí Fhinneagáin) agus de shliocht Éireannach, Sasanach agus Úgónach ar thaobh a athar. Caitlicigh iad na Bidens.

Rinne sé staidéar ag Ollscoil Delaware (B.A. i stair agus eolaíocht pholaitiúil, 1965) agus ina dhiaidh sin bhain sé céim dlí (Juris Doctor) amach ó Ollscoil Syracuse i Stát Nua-Eabhrac sa bhliain 1968.^[1]. Tá stad ina chuid cainte a bhfuil a rian air inniu féin.

Gairmréim[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí Biden ina sheanadóir ar son Delaware ón bhliain 1973 ar aghaidh leis an bPáirtí Daonlathach.

Bhí sé ina leasuachtarán Stáit Aontaithe Mheiriceá faoin uachtarán Barack Obama (2009–2017). Is mór an taithí agus eolas a bfhuair séle linn na tréimhse seo sa réim gnóthaí eachtracha go háirithe.

Toghchán uachtaránachta, 2020[cuir in eagar | athraigh foinse]

Fuair Biden an bua ar Donald Trump sa toghchán uachtaránachta ar an 3ú Samhain 2020.^[2]

Príomhalt: Toghchán Uachtaránachta na Stát Aontaithe 2020

Thug Trump agus muintir Trump óráidí inar mhaígh siad gur toghchán calaoiseach a bhí i dtoghchán na Samhna 2020, maíomh bréige.

Rinne drong de lucht tacaíochta Donald Trump, ruathar ar Chaipeatól na Stát Aontaithe in Washington D.C. ar 6 Eanáir 2021.

Príomhalt: Ruathar ar an gCaipeatól (2021)

Táinsíodh Teach na nIonadaithe an 45ú uachtarán na Stát Aontaithe Donald Trump don dara huair ar 13 Eanáir, 2021, seachtain amháin sular tháinig deireadh lena théarma agus insealbhú Joe Biden mar uachtarán ar an 20 Eanáir.

Príomhalt: Táinseamh faoi dhó Donald Trump

Uachtarán[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ba ar Biden a bhí an tóir san Earrach agus pleananna eacnamaíochta agus infreastruchtúir a bhfuil na céadta billiún dollar luaite leo á bhfógairt aige.^[3]

Geilleagar[cuir in eagar | athraigh foinse]

D’éirigh le Biden mar uachtarán na billiúin a fháil chun aghaidh a thabhairt ar an bpaindéim Covid-19 agus chun feabhas a chur ar infreastruchtúr na tíre.^[4]

Ar 17 Lúnasa 2022, chuir Joe Biden,̟ Uachtarán na Stát Aontaithe, a lámh leis an tAcht Laghdaithe Boilsciú, 2022 (the Inflation Reduction Act), an dlí "is suntasaí ar son na haeráide dár reachtaíodh riamh i stair Mheiriceá" go dtí an pointe seo.^[5]^[6]^[7]

Príomhalt: An tAcht Laghdaithe Boilsciú (acht aeráide na S-A), 2022

Le linn 2023, bhí an ráta dífhostaíochta i Stáit Aontaithe Mheiriceá ag an leibhéal is ísle ó 1969 ach bhí an ráta boilscithe níos airde ná mar a bhí aon uair le 40 bliain.^[4]

Gnóthaí eachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

D’imigh cuid den loinnir dá uachtaránacht i mí Lúnasa 2021 nuair a rinne an Talaban athghabháil ar Chabúl agus ar an gcuid eile den Afganastáin tar éis d’fhórsaí armtha SAM tarraingt siar as an tír sin tar éis 20 bliain – rud a d’fhág an Afganastáin ina deachtóireacht reiligiúnach arís nach mór thar oíche.^[3]

Príomhalt: Cogadh na hAfganastáine (2001 - 2021)

Príomhalt: Ionsaí buamála ar scoil i gCabúl (2021)

Thug Joe Biden cuairt ar Éirinn sa bhliain 2023.

Príomhalt: Cuairt Joe Biden ar Éirinn, 2023

Feachtas 2024[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar 25 Aibreán 2023, bhí sé dearbhaithe ag Biden go mbeadh sé ina iarrthóir arís ar son an Pháirtí Dhaonlathaigh sa chéad toghchán uachtaránachta eile in 2024.

80 bliain d'aois a bhí sé ag an am agus ní raibh ach 39% de phobal Mheiriceá sásta leis, de réir suirbhé a foilsíodh sé lá roimhe. I suirbhé eile, tugadh le fios i go raibh an aois mhór a bhí aige ar cheann de na fáthanna nach gcreideann ach duine as gach ceathrar gur cheart dó seasamh arís.^[8]^[4]

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Suíomh oifigiúil. Dáta rochtana: 20 Eanáir 2021

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

↑ "A timeline of U.S. Sen. Joe Biden's life and career". San Francisco Chronicle. Associated Press. August 23, 2008. Dáta rochtana, 14 Meán Fómhair 2022
↑ "Joe Biden elected president". CNN.
↑ ^3.0 ^3.1 Alex Hijmans (27 Nollaig 2021). "Aibítir na Gréigise á múineadh ag an gcoróinvíreas dúinn agus an domhan ag dó leis" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-01-10.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 "‘Críochnaímis an jab’ – fógra oifigiúil déanta ag Biden go mbeidh sé sa rás don Teach Bán" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-04-25.
↑ Nandita Bose, Steve Holland (2022-08-17). "Biden signs inflation act, hands pen to Manchin" (en). Reuters. Dáta rochtana: 2022-08-23.
↑ "The Inflation Reduction Act is a strong step towards clean energy" (en). World Economic Forum. Dáta rochtana: 2022-08-23.
↑ Carlos Martín (2022-08-22). "The Inflation Reduction Act will reduce household energy insecurity—but it could do more" (en-US). Brookings. Dáta rochtana: 2022-08-23.
↑ Nuacht RTÉ (2023-04-25). "Biden le seasamh sa chéad toghchán uachtaránachta eile in 2024" (as ga).

[1] "A timeline of U.S. Sen. Joe Biden's life and career". San Francisco Chronicle. Associated Press. August 23, 2008. Dáta rochtana, 14 Meán Fómhair 2022

[2] "Joe Biden elected president". CNN.

[:0-3] 3.0 ^3.1 Alex Hijmans (27 Nollaig 2021). "Aibítir na Gréigise á múineadh ag an gcoróinvíreas dúinn agus an domhan ag dó leis" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-01-10.

[:1-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 "‘Críochnaímis an jab’ – fógra oifigiúil déanta ag Biden go mbeidh sé sa rás don Teach Bán" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-04-25.

[5] Nandita Bose, Steve Holland (2022-08-17). "Biden signs inflation act, hands pen to Manchin" (en). Reuters. Dáta rochtana: 2022-08-23.

[6] "The Inflation Reduction Act is a strong step towards clean energy" (en). World Economic Forum. Dáta rochtana: 2022-08-23.

[7] Carlos Martín (2022-08-22). "The Inflation Reduction Act will reduce household energy insecurity—but it could do more" (en-US). Brookings. Dáta rochtana: 2022-08-23.

[8] Nuacht RTÉ (2023-04-25). "Biden le seasamh sa chéad toghchán uachtaránachta eile in 2024" (as ga).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Rialú údaráis
Idirnáisiúnta	FAST ISNI VIAF WorldCat Identities WorldCat Entities
Náisiúnta	Norway France BnF data Catalonia Germany Italy Israel United States Sweden Latvia Czech Republic Australia Korea Netherlands Poland Portugal
Acadóirí	Google Scholar Scopus
Ealaíontóirí	MusicBrainz artist
Daoine	Trove US Congress
Eile	NARA SNAC 2 IdRef

f p a Leasuachtaráin Stáit Aontaithe Mheiriceá
John Adams (1789–1797) Thomas Jefferson (1797–1801) Aaron Burr (1801–1805) George Clinton (1805–1812) Elbridge Gerry (1813–1814) Daniel D. Tompkins (1817–1825) John C. Calhoun (1825–1832) Martin Van Buren (1833–1837) Richard M. Johnson (1837–1841) John Tyler (1841) George M. Dallas (1845–1849) Millard Fillmore (1849–1850) William R. King (1853) John C. Breckinridge (1857–1861) Hannibal Hamlin (1861–1865) Andrew Johnson (1865) Schuyler Colfax (1869–1873) Henry Wilson (1873–1875) William A. Wheeler (1877–1881) Chester A. Arthur (1881) Thomas A. Hendricks (1885) Levi P. Morton (1889–1893) Adlai Stevenson (1893–1897) Garret Hobart (1897–1899) Theodore Roosevelt (1901) Charles W. Fairbanks (1905–1909) James S. Sherman (1909–1912) Thomas R. Marshall (1913–1921) Calvin Coolidge (1921–1923) Charles G. Dawes (1925–1929) Charles Curtis (1929–1933) John N. Garner (1933–1941) Henry A. Wallace (1941–1945) Harry S. Truman (1945) Alben W. Barkley (1949–1953) Richard Nixon (1953–1961) Lyndon B. Johnson (1961–1963) Hubert Humphrey (1965–1969) Spiro Agnew (1969–1973) Gerald Ford (1973–1974) Nelson Rockefeller (1974–1977) Walter Mondale (1977–1981) George H. W. Bush (1981–1989) Dan Quayle (1989–1993) Al Gore (1993–2001) Dick Cheney (2001–2009) Joe Biden (2009–2017) Mike Pence (2017–2021) Kamala Harris (2021–Inniu)
Catagóir Liosta