An tAonbheannach

An tAonbheannach
	an tAonbheannach
Ainm Laidine (IAU)	Monoceros
Nod	Mon
Ginideach Laidine	Monocerotis
Siombalaíocht	an t-aonbheannach
Dronairde	7.15 h
Diallas	−5.74°
Achar	482 céim cearnach ; Céim 35ú
Líon na réaltaí; (amharcmhéid < 3)	0
Réalta is gile	α Monocerotis ; (méid 3.93)
Dreigecheathanna	Monoiceiridí na Nollag; Alfa Monoiceiridí;
Réaltbhuíonta; ar theorainn leista	an Madra Mór; an Madra Beag; an Cúpla; an Phéist Uisce; an Giorria; an Bodach; Deireadh na Loinge;
	Infheicthe sna leithid idir +75° agus −85°; Sárfheicthe i rith na míosa seo: Feabhra an infheictheacht is fearr

Is réaltbhuíon dhoiléir é ar spéir na hoíche geimhridh an tAonbheannach. Tá réaltbhuíon an Bhodaigh ar an taobh thiar de, an Cúpla ar an taobh ó thuaidh, an Madra Mór ar an taobh ó dheas, agus an Phéist Uisce ar an taobh thoir. Ina measc réaltbhuíonta eile atá teorainn ar theorainn leis faightear an Madra Beag, an Giorria agus Deireadh na Loinge. Is é Monoceros, a chiallaíonn aonbheannach, an t-ainm Laidine a thugtar ar an réaltbhuíon seo, cé go dtagann an focal seo ó bhunús ón nGréigis.

Príomhghnéithe

Tá réaltbhuíon an Aonbheannaigh beagnach dofheicthe, gan ach cúpla réalta dá cuid ar an gceathrú méid. Tá α Mon ar amharcmhéid 3.93, beagáinín níos gile ná γ Mon, atá ar méid 3.98. Ach tá cúpla réad spéisiúil le feiceáil ar an réaltbhuíon seo le cuidiú teileascóip bhig.

β Mon: is tríréalta shuntasach í β Mon; comhdhéanann an trí chomhbhall triantán, gan ach beagáinín athrú ar na deighiltí ó thomhais F. G. W. Struve sa bhliain 1831 iad. Tá na réaltaí ar amharcmhéid 4.7, 5.2 agus 6.1. Ba é William Herschel a d'aimsigh an ilréalta seo sa bhliain 1781 agus a chuir síos uirthi mar, "cheann de na radhairc is áille ar na spéartha."

ε Mon: is déréalta sheasta í seo; tá an dá réalta aici ar amharcmhéid 4.5 agus 6.5.

15 Mon: is réalta athraitheach gormach-bhán í S Mon, nó 15 Mon, atá suite i lár báire na réaltbhraisle oscailte NGC 2264. Níl an aimplitiúid chomhathraithe rómhór, áfach (4.62 go 4.68). Is ilréalta í freisin nach lú ná 13 chomhbhall atá aici. Comhdhéanann an ceann is gile déréalta infheicthe le compánach ar méid 8.5.

V838 Monocerotis: is nóva dothuigthe í V838 Mon; aimsíodh ar 6 Eanáir 2002 í agus bhí sí ar méid uasta (6.5) i Mí Feabhra sa bhliain sin.

Réada suntasacha domhainspéire

M50: réaltbhraisle oscailte

Réaltnéal an Róiséid: (NGC 2237, 2238, 2239 agus 2246), réaltnéal idirleata

NGC 2244: réaltbhraisle oscailte infheicthe i measc Réaltnéal an Róiséid

NGC 2264: réaltnéal agus réaltbhraisle dá ngairtear freisin an Crann Nollag

Réaltnéal an Chóin: réaltnéal dorcha i ndeisceart NGC 2264

Stair

Is réaltbhuíon nua-aimseartha í réaltbhuíon an Aonbheannaigh. Síltear go coitianta gurbh é an réalteolaí agus an diagaire Freaslannach Petrus Plancius a ainmniú sa bhliain 1613 í agus gur chuir an réalteolaí Gearmánach Jakob Bartsch ar léarscáil neamhaí í mar "Unicornus" sa bhliain 1624; ach dar le Heinrich Wilhelm Olbers agus Ludwig Ideler tá an réaltbhuión seo i bhfad níos sine ná sin agus luaitear i saothair éagsúla í chomh luath agus an bhliain 1564; ta sé ina scéala fosta gur aimsigh Joseph Scaliger ar sheanchruinneog neamhaí Pheirseach í sa séu aois déag.

Miotaseolaíocht

Ós rud é gur réaltbhuíon nua-aimseartha í réaltbhuíon an Aonbheannaigh, ní bhaineann aon mhiotaseolaíocht chlasaiceach léi. De réir mhiotaseolaíocht na Meánaoise, áfach, b'ainmhí miotasach é an t-aonbheannach ab ionann leis an gcapall murach go raibh adharc bhíseach amháin ar a éadan. Bhí sé ina scéala go raibh adharc an aonbheannaigh ina nimhíoc ar gach nimh. D'fheictí an t-ainmhí go minic mar shiombail na geanmnaíochta is na híonachta.

Réaltaí

Réaltaí a bhfuil ainmneacha dílse orthu:

Réalta Luyten 9.85 – i measc na réaltaí is gaire
Réalta Plaskett (HD 47129) 6.06 – déréalta speictreascópach ollmhór

Réaltaí a bhfuil ainmneacha Bayer orthu:

α/26 Mon 3.94; β/11 Mon – tríréalta β¹ 4.70, β² 5.40, 5.60; γ/5 Mon 3.99; δ/22 Mon 4.15; ε/8 Mon – dúbailte 4.39, 6.72; ζ/29 Mon 4.36

Réaltaí a bhfuil uimhreacha Flamsteed orthu:

1/V474 Mon 6.15; 2 Mon 5.04; 3 Mon 4.92; 5/γ Mon 3.99; 6 Mon 6.76; 7 Mon 5.27; 8/ε Mon – dúbailte 4.39, 6.72; 9 Mon 6.50; 10 Mon 5.06; 11/β Mon – tríréalta 4.70, 5.40, 5.60; 12 Mon 5.88; 13 Mon 4.47; 14 Mon 6.44; 15/S Mon 4.62; 16 Mon 5.92; 17 Mon 4.77; 18 Mon 4.48; 19/V637 Mon 4.99; 20 Mon 4.91; 21/V571 Mon 5.44; 22/δ Mon 4.15; 24 Mon 6.42; 25 Mon 5.14; 26/α Mon 6.15; 27 Mon 4.93; 28/V645 Mon 4.69; 29/ζ Mon 4.36

Réaltaí suntasacha eile:

R Monocerotis 10-12 – réalta athraitheach, ar NGC 2261
HD 46375 7.84 – pláinéad eachtarghréine
HD 52265 6.30 – pláinéad eachtarghréine
Ross 614 – dúbailte 11.13, 14.60; i measc na réaltaí is gaire
V838 Mon – réalta athraitheach, nóva

Féach fosta

Sonraí réaltmhéadracha ag baint leis an Aonbheannach

Naisc sheachtracha

Tagairtí

Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.2. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 0-486-23567-X.

Réaltbhuíonta a chruthaigh Petrus Plancius agus a thug isteach Jakob Bartsch sa téacs Usus Astronomicus Planisphaerii Stellati sa bhliain 1624

an Colm | an Sioráf | an tAonbheannach

Na 88 réaltbhuíon nua-aimseartha