An Phéist Bheag

An Phéist Bheag
	an Phéist Bheag
Ainm Laidine (IAU)	Hydrus
Nod	Hyi
Ginideach Laidine	Hydri
Siombalaíocht	an Phéist Mhara
Dronairde	2 h
Diallas	−70°
Achar	243 céim cearnach ; Céim 62ú
Líon na réaltaí; (amharcmhéid < 3)	2
Réalta is gile	β Hyi ; (méid 2.82)
Réaltbhuíonta; ar theorainn leista	an Colgán; an Abhainn; an Clog; an Tábla; an tOchtamhán; an Féinics (cearnóg); an Líontán; an Túcán;
	Infheicthe sna leithid idir +8° agus −90°; Sárfheicthe i rith na míosa seo: Nollaig an infheictheacht is fearr

Réaltbhuíon dhoiléir dheisceartach is ea an Phéist Bheag, ceann den dá réaltbhuíon déag a chruthaigh Pieter Dirkszoon Keyser agus Frederick de Houtman idir na blianta 1595 agus 1597 ar son an réalteolaí Phléimeannaigh Petrus Plancius, agus a thug isteach an réalteolaí amaitéarach Gearmánach Johann Bayer sa bhliain 1603 sa léarscáil neamhaí dá chuid dá ngairtear Uranometria.

Tugtar Hydrus mar ainm Laidine ar an bPéist Bheag, rud a chiallaíonn "nathair" nó "péist mhara".

Bí cúramach gan an réaltbhuíon seo a thógáil in abhraíocht réaltbhuíon na Péiste, dá ngairtear Serpens as Laidin, ná in abhraíocht réaltbhuíon na Péiste Uisce, dá ngairtear Hydra as Laidin.

Príomhghnéithe

π Hyi: réalta dhúbailte optúil

Réada suntasacha domhainspéire

Stair

Ba iad an bheirt mhairnéalach Ollannacha Pieter Dirkszoon Keyser agus Frederick de Houtman a chruthaigh réaltbhuíon na Péiste Bige idir na blianta 1595 agus 1597. Ar an 2 Aibreán 1595 chuir ceithre long chun na farraige ó Texel san Ollainn; ba é sin an chéad loingeas Ollannach a thaistil ar na hIndiacha Thoir. Bhí Keyser mar ardmháta agus ardphíolóta ar bord na loinge Hollandia sa loingeas.

Roimhe sin, áfach, rinne an ministir Pléimeannach Petrus Plancius teagmháil leis. Bhí Plancius ar cheann de bhunaitheoirí Chomhlacht Dúitseach na hIndia Thoir, ach bhí sé ina réalteolaí agus a chartagrafaí chomh maith. Sa bhliain 1589 rinne sé cruinneog neamhaí, ach níorbh fhéidir leis réigiún an phoil neamhaí theas a líonadh toisc nach raibh mórán eolais ar fáil i dtaobh cheantar sin na spéire. Mar sin de, thug sé gléasra réalteolaíoch do Keyser agus mhúin sé é conas é a úsáid chun réaltléarscáil a tharraingt den leathsféar neamhaí theas.

Fuair Keyser bás sa bhliain 1596, ach chríochnaigh a chúntóir Frederick de Houtman (in éineacht le mairnéalach eile, Vechter Willemsz) an léarscáil. Sa bhliain 1597 tháinig an loingeas ar ais go dtí an Ollainn, agus thug de Houtman an léarscáil neamhaí agus réaltchatalóg do Plancius. Bhí 12 réaltbhuíon nua ar an léarscáil agus 135 réalta ar an gcatalóg. Sa bhliain 1592 rinne Plancius cruinneog neamhaí nua a thug isteach na réaltaí agus na réaltbhuíonta nua (chomh maith le réaltbhuíon eile a chruthaigh sé féin, .i. an Colm). Sa bhliain 1603 tháinig na réaltbhuíonta nua amach i gcló don chéad uair ar réaltatlas Uranometria de chuid an réalteolaí amaitéaraigh Gearmánaigh Johann Bayer.

Sa lá atá inniu ann, glacann an tAontas Réalteolaíoch Idirnáisiúnta le gach ceann de na réaltbhuíonta a chruthaigh Keyser agus de Houtman (féach an bosca thíos) – agus an Phéist Bheag san áireamh. Is é an t-ainm Ollainnise a thug an bheirt mhairnéalach ar an réaltbhuíon seo ná De Waterslang, a chiallaíonn an Nathair Uisce, ach d'aistrigh Plancius go Laidin é mar Hydrus. Nathair mhara nó péist mhara a bhí i gceist.

Miotaseolaíocht

Ós rud é gur réaltbhuíon nua-aimseartha í an Phéist Bheag, ní bhaineann aon mhiotaseolaíocht léi.

Réaltaí

Réaltaí a bhfuil ainmneacha dílse orthu:

α Hyi 2.86 Ceann na Péiste Bige

Réaltaí a bhfuil ainmnithe Bayer orthu:

α Hyi 2.86; β Hyi 2.82 – i ngar dúinn; γ Hyi 3.26; δ Hyi 4.08; ε Hyi 4.12; ζ Hyi 4.83; θ Hyi 5.51; η¹ Hyi 6.77; η² Hyi 4.68; ι Hyi 5.51; κ Hyi 5.99; λ Hyi 5.09; μ Hyi 5.27; Ν Hyi 4.76; π¹ Hyi 5.57; π² Hyi 5.67; σ Hyi 6.15; τ¹ Hyi 6.33; τ² Hyi 6.05

Féach fosta

Naisc sheachtracha

Yale Bright Star Catalog
an Phéist Bheag ar shuíomh Robin Gatter Curtha i gcartlann 2006-05-08 ar an Wayback Machine
Star Tales de chuid Ian Ridpath
an Phéist Bheag agus miotaseolaíocht an Domhain Curtha i gcartlann 2006-06-14 ar an Wayback Machine
an Phéist Bheag ar shuíomh Richard Dibon-Smith
Peoria Astronomical Society: an Phéist Bheag Curtha i gcartlann 2006-08-24 ar an Wayback Machine

Tagairtí

Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.2. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 0-486-23673-0.

An 12 réaltbhuíon a chruthaigh Pieter Dirkszoon Keyser agus Frederick de Houtman idir 1595 agus 1597 agus a thug isteach Johann Bayer ina léarscáil neamhaí Uranometria sa bhliain 1603

Na 88 réaltbhuíon nua-aimseartha