Rawlinson B 512
Lámhscríbhinn Ghaelach de dheireadh an 15ú haois agus tús an 16ú haois is ea Rawlinson B. 512.[1]
Faightear sa chnuasach idir fhilíocht agus phrós, an chuid is mó as Luath-Nua-Ghaeilge, agus roinnt as Laidin, nótaí as Béarla, scríofa ag roinnt scríobhaithe éagsúla. Tá 154 fóilió ann, ar phárpháipéar cuartó scríofa in dhá cholún. Roinntear an lámhscríbhinn ina cúig chuid, a bhí tráth imleabhair éagsúla:
- I, ff. 101-22, 1-36, 45-52
- II, ff. 53-75
- III, ff. 75B-100, 37-44
- IV, ff. 123-44
- V, ff. 145-54.[2]
Ábhair
[cuir in eagar | athraigh foinse]| Fóilió | Cur síos |
|---|---|
| I, 1-36 | |
| 1a | Deireadh de Gein Branduib maic Echach ocus Áedáin maic Gabráin, Breith Brandub mac Echach agus Áedán mac Gabráin |
| 1a | Dán Kailleoracht. Tonfeid, a Christ, conic muir. |
| 1a-2a | Ferchuitred Medba'',[3] Fear-liúntas Mhéabha |
| 2b | [bán] |
| 3a-b | Dán (37 rann) faoi ríthe na hÉireann, ó Loegaire go Brian Bóramha. |
| 3b | Gilla Cómáin mac Gilla Samthainde, dán le tús A andáladh anall uile (cóip lochtach) |
| 4b- | Dán Tadg og oDa […] cecinit, an-thréigthe. |
| 5a-30a | Beatha Trípháirteach Naoimh Phádraig, le nótaí imill |
| 30a | Rannta topagrafacha, le tús Crioch Midhi inn[e]osad duibh ocus crioch Breadh mborrfadach. |
| 30a | Nótaí próis, Torannacht ocus críchairecht na Midi, Teorantacht agus críochaireacht na Mí |
| 30a | Nótaí Laidine faoi Risterdus Nugent (ob. 1591) agus Katherine Nugent (ob. 1604) |
| 30b | Nótaí Béarla, an-thréigthe |
| 31a | Beatha Brigit (tús ar iarraidh) |
| 35b-36a | Scéala faoi sé mhíorúilt luaite le naomh Brigit |
| 36a | Dhá rann déanacha, le tús Tlachtga ingen Mhodh[a] Ruith ramhaigh |
| 36b | Dán ag tús Domun duthain a loinde, agus nóta as prós. |
| III, 37-44 | |
| 37a-39a | Apgitir Chrábaid, Aibítir Chrábhaidh |
| 39a | Teist Choemáin Chlúana maic Treoin for scoil oc Sinchill Chille Ached, Teist Chaomáin Chluain mhic Treoin faoi scoil óg Shinchill Chille Aichead |
| 39a-40b | Tráchtas Gaelach ar ocht bpeaca marfacha agus ocht bpríomhshuáilce |
| 40b-41a | Regula Coluim Cille, Riail Coluim Chille |
| 41a | Alt trí-líne, le tús Cosc mo Colmaócc maic uBéonna dond óclaicg. |
| 41a | Seanscéal Gaelach faoi Naomh Gréagóir Mór |
| 41b-42a | Achainí Chríost, paidreacha do Mhuire, Eoin Leanbh agus Eoin Baiste |
| 42a-42b | Mugrón comarba Coluim cille |
| 42b-44a | Na Arrada[4] |
| 44a-44b | Fís Laisrén Chluana (Connacht) |
| 44b | Nótaí ar Eaglaisí na Mumhan |
| I, 45-52 | |
| 45a-47b | Tráchtas ar an Saltair, le fo-nóta Gaeilge (f. 45a) le dáta Deireadh Fómhair, 1731. |
| 48a-51b | Cáin Adomnáin |
| 51b | Dán ar na Sailm Maledictive (13 rannta), le tús Sreth a salmaib suad slan / feib rohorddaig Adamnan. |
| 51b | Immathcor[5] nAilella ocus Airt, Comh-chúiteamh Ailealla agus Airt") |
| 51b-52a | Blúirín, le tús muintire. Olldam dicit. |
| 52a | Dán ar séasúor agus laethanta eaglasta, le tús A Loingsig a hEs mac nEirc. |
| 52a-52b | Fil and grian glindi hái, dán luaite leis an mbrughaidh, Dá Choca, le réamhrá próis agus gluaiseanna. |
| 52b | Nóta seacht-líne, Tomus cuirp Crist arna gabail Chonsantin impir |
| II, 53-75 | |
| 53a-64a | Félire Óengusso, réamhrá, cuid den réamhscéal, iarfhocal, le nótaí. |
| 56b | Dán (5 rann), i meadaracht rinnard, le tús Bendacht indrig donélaib. |
| 64a | Dán (2 rann) i meadaracht rinnard, le tús Cach noem robói, fil, bias. |
| 64a | Ceathrú le tús Cech noeb, cech noebuag, cech mairtir, le nóta |
| 64b | Seanscéal Naomh Moling |
| 64b | Seanscéal Naomh Moling agus an an diabhail |
| 64b | Nóta scríobhaí |
| 65a-71a | Seanmóir faoi Bhreith Chríost |
| 71a | Dhá dhán, le tús: (1) Buadacht uaim dom compan an tí as iomlán a threghib (Luaite le Rod Ó Cor(n)in); (2) Ag scoith na bPluingeadach (luaite le Brian mac Deargain). |
| 71a-75b | Seanmóir faoin bPáis Chríost |
| 73a | Nóta le scríobhaí ag aithint féin mar Dhubthach Ó Duibhgeannan, ag scríobh ar son Chonchúir Uí Mhaolchonaire. |
| III, 75b-100 | |
| 76a-97b | Leabhar Gabhála na hÉireann, agus Flathiusa hErend i dteannta. |
| 97b | Nóta ar chosúlacht Éireann agus na bhflaitheas, le tús Inis hErenn, tra, ro-suidigad isin fuined. |
| 97b | Tré faoina chéad trí bhreithiúnas in Éirinn |
| 97b-98b | Scéla Túain maic Cairill do Fhinnén Maige Bile; Tuan mac Cairill, Finnín Mhaighe Bile |
| 97b | Dán (7 rann) faoi Thuan mac Cairill |
| 97b | Ceathrú, le tús Dia rorannta cóicid Erenn. |
| 97b | Ceithre cheathrú maidir le Bealtaine, Lúnasa, Samhain agus Imbolc[6] |
| 99a-100b | Scéla Alexandir maic Pilip, sraithe ón scéal Gaelach faoi Alastar. |
| 100b | Coimpeart Chonchúir, scéal Neasa iníon Eochaid Sálbuide |
| 100b | Out of place scribal note to Lebor Gabála Érenn |
| I, 101-122 | |
| 101a-105b | Baile in Scáil |
| 105b-108a | Scéal Muc Mhic Dhathó |
| 108a | Seanscéal Naoimh Phádraig, Enna mhic rí Laoghaire, agus Mhíchíl Ardaingil |
| 108b | Senchus muici fhéili Martain, Seanchas mhuc Naoimh Máirtín |
| 109a-114b | Airec Menman[7] Uraird maic Coisse, Beart Uraird mhic Coisse."[8] |
| 114b-115b | Erchoitmed[9] ingine Gulidi, Leithscéal iníon Gulide |
| 115b-116a | Orgain / Aided trí mac nDiarmata mac Cerrbeóil, Argain / Anbhás thriúr mhac Diarmada mhic Cearbaill |
| 116a-116b | Aided Maelodráin mic Dímma Chróin, Anbhás Maelodrán mhic Dímma Chróin |
| 116b | Agallamh Cormaic 7 Fithil, Fíthel (Féigbriathrach) |
| — | [Dhá leathanach ar iarradh] |
| 117a-118a | Tochmarc Emire, tús ar iarraidh |
| 117b-118b | Verba Scáthaige, Focail Scáthaigh |
| 117b-118b | Forfess Fer Fálgae |
| 119a-120b | Immram Brain maic Febail |
| 120b | Echtrae Connlai, blúirín |
| 121a | Dán, A reilec laech Leithe Cuinn, Reilig na Ríthe Leithe Cuinn |
| 121b | Dán, agallamh idir Findchú agus Sétna |
| 121b-122a | Nóta faoi scuab Fánait |
| 122a-122b | Esnada Tige Buchet |
| 122b | Scél Baile Bindbérlaig, blúirín. |
| IV, 123-144 | |
| 123a-139b | Lorgaireacht an tSoithigh Naomhtha, scéal Luath-NuaGhaeilge, blúirín. |
| 126a | Dán luaite le Naomh Colm Chille, le tús Aibhinn bith ar B[i]nn Etair. |
| 126a | Ogham consonant sísana [...]. |
| 140a | Scéal faoi Diarmaid mac Cerbaill agus Naomh Ciarán ádh tionóil Thailte |
| 140a | Scéal faoi ab Dhroimeanaigh |
| 140b | Foscél ar Bannscail, scéal faoi chathú athair faoistine ag bean |
| 140b | Scéal faire dhá scoláire eaglasta |
| 141a | Scéal Choilm Chille |
| 141a | Scéal Rí Ghúaire |
| 141a | Scéal taise mhic Craith mac mic in-Lomanaigh |
| 141b | Scéal faoi iníon mhic Thadhg uí Cellaigh Maine |
| 141b | Dhá sheanscéal faoi Naomh Moling as Luachair |
| 141b | Scéal faoi Naomh Comgall as Beannchair |
| 142a | Scéal Brenainnmoccu-Alta |
| 142a | Scéal Bhaithín agus Naomh Choilm Chille |
| 142a | Scéal Mochuta agus an diabhail |
| 142b | Scéal Dáibhí, Sholaimh agus Aibseálóim |
| 142b | Scéal Mochuta |
| 142b | Seanscéal Iób |
| 143a | Nóta scríobhaí tiomnaithe do John Punket agus iníon Bharún Ghalltroma |
| 143a | Tuar |
| 143a | Seanscéal Naoimh Phádraig, mic rí Laoghaire agus Mhíchíl ardaingil |
| 143b | Nóta ar scéala, argóint agus stair: Foilsigter na focail ar tri coraib .i. scél ocus arrumainte ocus (s)tair |
| 143b | Nóta ar tír soir ón Áis |
| 143b | Comrac Conculaind re Senbecc, Chomhrac Chú Chulainn le Seanbheag |
| 143b | Nóta ar aithreachas |
| 143b | Tri h-inganta Temrach, Trí iontas Teamhrach |
| 143b | Seanscéal Gaelach faoi of Gréagó agus an baintreach a rinne gáire ag aifreann |
| 144a | Deireadh Seanscéal Solaimh |
| 144a | Seanscéal Dáibhí agus Solaimh |
| 144a | Nóta ar rí Gréagach |
| 144a | Nóta ar oilithreacht cheathrar eaglaiseach Gaelach go dtí an Róimh |
| 144b | Seanscéal Impire Constaintín |
| 144b | Nóta ar thrí dhia Danu. |
| 144b | Tús de Esnada Tige Buchet, cf. f. 122a. |
| V, 145-154 | |
| 145a-146b | Nóta faoin Maighdean Mhuire |
| 147a-154b | Aistriúchán Gaeilge de De miseria humanae conditionis le Pápa Innocent (blúirín). |
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Stokes, Whitley. The Tripartite Life of St. Patrick. Londain, 1887.
Thuilleadh le léamh
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Best, R.I. "Notes on Rawlinson B. 512." ZCP 17 (1928), ll. 389-402.
- Meyer, Kuno (eag.). Hibernica Minora. Anecdota Oxoniensia. Oxford: Clarendon Press, 1894. Supplement to Stokes' description.
- Ó Cuív, Brian. Catalogue of Irish Language Manuscripts in the Bodleian Library at Oxford and Oxford College Libraries, Cuid I. Baile Átha Cliath, 2001. Ui. 38, ll. 223–54.
Naisc Sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- MS Rawlinson B. 512, íomhánna le fáil ar Digital Bodleian.
- MS Rawlinson B. 512 sa chatalóg Lámhscríbhinní meánaoiseacha den Bodleian Library
- Rawlinson B. 512 Curtha i gcartlann 2013-09-01 ar an Wayback Machine ar CODECS, vanhamel.nl
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Lua iomlán: Oxford, Bodleian Library, MS Rawlinson B. 512. Teideal eile: Ancient Irish Deeds and Writings, Chiefly Relating to Landed Property, from the Twelfth to the Seventeenth Century, with Translations, Notes, and a Preliminary Essay
- ↑ MsOmit ar CELT, Coláiste na hOllscoile, Corcaigh.
- ↑ ferchuitred ar eDIL
- ↑ arrae, earra, ar eDIL
- ↑ immathchor, ccc, ar eDIL
- ↑ [dil.ie/27312 imbolc, óimelc], ar eDIL
- ↑ 1 menma (a), airec menman = mentis inventum, smaoineamh intinne, beart, ar eDIL
- ↑ Kuno Meyer, "Zwiegespräch zwischen Mac Liac und Irard Mac Coisse." ZCP 8, ll. 218-22, 559-60.
- ↑ airchoimted, vvv, ar eDIL