Tomás Ceannt

Tomás Ceannt
Dáta breithe	29 Lúnasa 1865
Áit bhreithe	Caisleán Ó Liatháin, Contae Chorcaí, Éire
Dáta báis	8 Bealtaine 1916
	Dún Uí Choileáin, Baile Átha Cliath, Éire
Páirtí	Óglaigh na hÉireann

Ba náisiúnaí Éireannach ó Chontae Chorcaí é Tomás Ceannt (29 Lúnasa 1865 – 9 Bealtaine 1916), nó Thomas Kent as Béarla, a cuireadh chun báis i ndiadh troid gunnaí le Constáblacht Ríoga na hÉireann ar an 2u Bealtaine 1916, díreach i ndiadh Éirí Amach na Cásca 1916.

Éirí Amach na Cásca

Bhí Ceannt mar pháirt de chlann náisiúnach mór le ra, a chónaigh i dTeach Bawnard i gCaisleán Ó Liatháin, Contae Chorcaí. Bhíodar réitithe le páirt a ghlacadh in Éirí Amach na Cásca, ach nuair a d'fhreasordaigh Eoin Mac Néill an ordú slógadh, d'fhan siad sa bhaile.

Chuaigh an Éirí Amach ar aghaidh i mBaile Átha Cliath ar aon nós, agus cuireadh Constáblacht Ríoga na hÉireann amach chun baill de Bhráithreachas Poblacht na hÉireann, Sinn Féin agus Óglaigh na hÉireann a gabhadh.

Nuair a rinneadh ionsaí ar áras na Ceannt, chuir Tomás agus a dheartháir, Risteard, Daithí agus Liam in aghaidh na saighdiúirí. Bhris troid ghunnaí amach, a mhair ar feadh ceithre uair an chloig. Maraíodh oifigeach CRÉ, an Ceann-Connstábla William Rowe agus gortaíodh Daithí Ceannt go donna.

Ar deireadh bhí ar na Ceannt géilleadh, cé go rinne Risteard iarracht rith agus gortaíodh go marfach é.

Triail agus Bás

Triaileadh Tomás agus Liam os comhair comhair armchúirte ar chúiseamh páirt a ghlacadh in Éirí Amach armtha.

Fuarthas Liam neamhchiontach, ach cuireadh Tomás chun bás os comhair scuad lámhaigh ar an 9ú Bealtaine 1916 i gCorcaigh.

Tógadh Daithí Ceannt go mBaile Átha Cliath, áit a chúidíodh é ar an gcion céanna, fuarthas ciontach é agus cuireadh chun bás é, ach laghdaíodh an breithiúnas báis go bpianseirbhís cúig bliana.

Ach amháin i gcás, Ruairí Mac Easmainn, ba é Tomás Ceannt an taon duine curtha chun báis taobh amuigh de Baile Átha Cliath de bharr a pháirt san Éirí Amach. Cuireadh é i bPríosún Chorcaí, a bhí mar Bheairic Coinneáil An t-Arm ar chúl Dún Uí Choileáin, Corcaigh (ar a dtugtaí Beairic Victoria tráth).

Sochraid Stáit

Go luath i 2015, rinne an Taoiseach Éanna Ó Coinnigh tairiscint sochraid stát ar clann na Ceannt, agus glac siad leis. Athnochtadh corp Ceannt ó Phriosún Corcaigh i mí an Mheitheamh 2015 i ndiadh dó a bheith curtha ar feadh 99 bliain.

Bhí an sochraid ann ar an 18ú Mean Fómhair 2015 i Séipéal Naomh Nioclás i gCaisleán Ó Liatháin. Luigh an corp faoi ghradam stáit i nDún Uí Choileáin i gCorcaigh an lá roimhe. D'fhreastal an tUachtarán Mícheál D. Ó hUiginn ar an aifreann éagnairce, agus rinne Éanna Ó Coinnigh an óraid cois uaighe.

Stáisiún Cheannt i gcathair Chorcaí

Cuimhneacháin

Tá an stáisiún traenach i gcathair Chorcaí, Stáisiún Cheannt, ainmnithe in ómós dó.