Conradh ar Thoirmeasc Airm Núicléacha

Conradh ar Thoirmeasc Airm Núicléacha
Cineál	conradh
Daingniú	An Ghuáin (20 Meán Fómhair 2017); An Suí Naofa (20 Meán Fómhair 2017); An Téalainn (20 Meán Fómhair 2017); Meicsiceo (16 Eanáir 2018); Cúba (30 Eanáir 2018); Stát na Palaistíne (22 Márta 2018); Veiniséala (27 Márta 2018); Palau (3 Bealtaine 2018); An Ostair (8 Bealtaine 2018); Vítneam (17 Bealtaine 2018); Cósta Ríce (5 Iúil 2018); Nicearagua (19 Iúil 2018); Uragua (25 Iúil 2018); An Nua-Shéalainn (31 Iúil 2018); Oileáin Cook (4 Meán Fómhair 2018); An Fhrainc (26 Meán Fómhair 2018); Samó (26 Meán Fómhair 2018); San Mairíne (26 Meán Fómhair 2018); Vanuatú (26 Meán Fómhair 2018); San Lucia (23 Eanáir 2019); An tSalvadóir (30 Eanáir 2019); An Afraic Theas (25 Feabhra 2019); Panama (11 Aibreán 2019); San Uinseann agus na Greanáidíní (31 Iúil 2019); An Bholaiv (6 Lúnasa 2019); An Chasacstáin (29 Lúnasa 2019); Eacuadór (25 Meán Fómhair 2019); An Bhanglaidéis (26 Meán Fómhair 2019); Ciribeas (26 Meán Fómhair 2019); Laos (26 Meán Fómhair 2019); Oileáin Mhaildíve (26 Meán Fómhair 2019); Oileán na Tríonóide agus Tobága (26 Meán Fómhair 2019); Doiminice (18 Deireadh Fómhair 2019); Antigua agus Barbúda (25 Samhain 2019); Paragua (23 Eanáir 2020); An Namaib (20 Márta 2020); An Bheilís (19 Bealtaine 2020); Leosóta (6 Meitheamh 2020); Fidsí (7 Iúil 2020); An Bhotsuáin (15 Iúil 2020); An Nigéir (6 Lúnasa 2020); Niue (6 Lúnasa 2020); Éire (6 Lúnasa 2020); San Críostóir-Nimheas (9 Lúnasa 2020); Málta (21 Meán Fómhair 2020); An Mhalaeisia (30 Meán Fómhair 2020); Túvalú (12 Deireadh Fómhair 2020); Iamáice (23 Deireadh Fómhair 2020); Nárú (23 Deireadh Fómhair 2020); Hondúras (24 Deireadh Fómhair 2020); Beinin (11 Nollaig 2020)
Dáta foilsithe	7 Iúil 2017
Príomhábhar	dí-armáil núicléach
Suíomh	Nua-Eabhrac, New York
Sínitheoir	An Ailgéir (20 Meán Fómhair 2017); An Ostair (20 Meán Fómhair 2017); An Bhanglaidéis (20 Meán Fómhair 2017); An Bhrasaíl (20 Meán Fómhair 2017); Rinn Verde (20 Meán Fómhair 2017); Poblacht na hAfraice Láir (20 Meán Fómhair 2017); An tSile (20 Meán Fómhair 2017); Oileáin Chomóra (20 Meán Fómhair 2017); Poblacht Dhaonlathach an Chongó (20 Meán Fómhair 2017); Poblacht an Chongó (20 Meán Fómhair 2017); Cósta Ríce (20 Meán Fómhair 2017); An Cósta Eabhair (20 Meán Fómhair 2017); Cúba (20 Meán Fómhair 2017); Eacuadór (20 Meán Fómhair 2017); An tSalvadóir (20 Meán Fómhair 2017); Fidsí (20 Meán Fómhair 2017); An Fhrainc (20 Meán Fómhair 2017); Gána (20 Meán Fómhair 2017); Guatamala (20 Meán Fómhair 2017); An Ghuáin (20 Meán Fómhair 2017); An Suí Naofa (20 Meán Fómhair 2017); Hondúras (20 Meán Fómhair 2017); An Indinéis (20 Meán Fómhair 2017); Éire (20 Meán Fómhair 2017); Ciribeas (20 Meán Fómhair 2017); An Libia (20 Meán Fómhair 2017); Lichtinstéin (20 Meán Fómhair 2017); Madagascar (20 Meán Fómhair 2017); An Mhaláiv (20 Meán Fómhair 2017); An Mhalaeisia (20 Meán Fómhair 2017); Meicsiceo (20 Meán Fómhair 2017); Neipeal (20 Meán Fómhair 2017); An Nua-Shéalainn (20 Meán Fómhair 2017); An Nigéir (20 Meán Fómhair 2017); Palau (20 Meán Fómhair 2017); Stát na Palaistíne (20 Meán Fómhair 2017); Panama (20 Meán Fómhair 2017); Paragua (20 Meán Fómhair 2017); Peiriú (20 Meán Fómhair 2017); Na hOileáin Fhilipíneacha (20 Meán Fómhair 2017); Samó (20 Meán Fómhair 2017); San Mairíne (20 Meán Fómhair 2017); São Tomé agus Príncipe (20 Meán Fómhair 2017); An Afraic Theas (20 Meán Fómhair 2017); An Téalainn (20 Meán Fómhair 2017); Tóga (20 Meán Fómhair 2017); Túvalú (20 Meán Fómhair 2017); Uragua (20 Meán Fómhair 2017); Vanuatú (20 Meán Fómhair 2017); Veiniséala (20 Meán Fómhair 2017); Laos (21 Meán Fómhair 2017); Nicearagua (22 Meán Fómhair 2017); Vítneam (22 Meán Fómhair 2017); Iamáice (8 Nollaig 2017); An Namaib (8 Nollaig 2017); San Uinseann agus na Greanáidíní (8 Nollaig 2017); An Chasacstáin (2 Márta 2018); An Bholaiv (16 Aibreán 2018); An Phoblacht Dhoiminiceach (7 Meitheamh 2018); An Cholóim (3 Lúnasa 2018); Antigua agus Barbúda (26 Meán Fómhair 2018); Beinin (26 Meán Fómhair 2018); Brúiné (26 Meán Fómhair 2018); Guine-Bissau (26 Meán Fómhair 2018); Maenmar (26 Meán Fómhair 2018); Na Séiséil (26 Meán Fómhair 2018); An Tíomór Thoir (26 Meán Fómhair 2018); Angóla (27 Meán Fómhair 2018); San Lucia (27 Meán Fómhair 2018); An Chambóid (9 Eanáir 2019); An Bhotsuáin (26 Meán Fómhair 2019); Doiminice (26 Meán Fómhair 2019); Grenada (26 Meán Fómhair 2019); Leosóta (26 Meán Fómhair 2019); Oileáin Mhaildíve (26 Meán Fómhair 2019); San Críostóir-Nimheas (26 Meán Fómhair 2019); An Tansáin (26 Meán Fómhair 2019); Oileán na Tríonóide agus Tobága (26 Meán Fómhair 2019); An tSaimbia (26 Meán Fómhair 2019); Nárú (22 Samhain 2019); An Bheilís (6 Feabhra 2020); An tSúdáin (22 Iúil 2020); Poblacht Mhósaimbíc (18 Lúnasa 2020); Málta (25 Lúnasa 2020); An tSiombáib (4 Nollaig 2020); An Nígir (9 Nollaig 2020)
Taisce	Ard-Rúnaí na Náisiún Aontaithe
Teanga an tsaothair nó an ainm	Modern Standard Arabic (en) , An Mhandairínis Chaighdeánach, Béarla na Breataine, an Fhraincis, An Rúisis agus An Spáinnis
Obair iomlán ar fáil ag URL	treaties.un.org…
Suíomh gréasáin	treaties.un.org…

Is é An Conradh ar Thoirmeasc Airm Núicléacha (CTAN), nó An Conradh um Chosc ar Airm Núicléacha, an chéad chomhaontú idirnáisiúnta atá ceangailteach ó thaobh dlí chun airm núicléacha a thoirmeasc go cuimsitheach, leis an sprioc deiridh iad a bheith díothaithe go huile agus go hiomlán. Glacadh é an 7 Iúil 2017, osclaíodh é lena shíniú an 20 Meán Fómhair 2017, agus tháinig sé i bhfeidhm an 22 Eanáir 2021.^[1] ^[2]

I gcás na náisiún sin atá ina bpáirtithe aige, cuireann an Conradh cosc ar fhorbairt, ar thástáil, ar tháirgeadh, ar stoc-charnadh, ar shuiteáil, ar aistriú, ar úsáid agus ar bhagairt úsáide arm núicléach, mar aon le cúnamh agus spreagadh do na gníomhaíochtaí toirmiscthe. Maidir le stáit armtha núicléacha a thagann isteach sa Chonradh, cuireann sé deis ar fáil, faoi cheangal ama, le haghaidh caibidlíochta as a dtiocfaidh díothú fíoraithe agus dochúlaithe a chlár airm núicléacha.

Shocraigh sainordú a ghlac Comhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 23 Nollaig 2016 dhá sheisiún caibidlíochta: 27 go 31 Márta agus ó 15 Meitheamh go 7 Iúil, 2017. Ritheadh an conradh de réir sceidil an 7 Iúil le 122 i bhfabhar, 1 i gcoinne (An Ísiltír), agus 1 staonadh oifigiúil (Singeapór). Níor vótáil seasca is naoi náisiún, na stáit airm núicléacha ar fad agus gach ball de NATO seachas an Ísiltír ina measc.^[3]

Coincheap[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is éard a bheidh sa chonradh um thoirmeasc airm núicléacha, de réir a mholtóirí, "unambiguous political commitment" (“tiomantas polaitiúil gan athbhrí”) chun domhan saor ó airm núicléacha a bhaint amach agus a chothabháil.^[4] Murab ionann agus coinbhinsiún cuimsitheach um airm núicléacha, áfach, ní raibh sé i gceist go mbeadh na bearta dlíthiúla agus teicniúla go léir ann chun an pointe díothaithe a bhaint amach. Ina ionad sin, beidh forálacha den sórt sin ina n-ábhar caibidlíochta ina dhiaidh sin, lena bhféadfar an comhaontú tosaigh a thabhairt i gcrích sách tapa agus, más gá, gan rannpháirtíocht náisiúin armtha núicléach.^[5]

Creideann lucht an Chonradh ar Thoirmeasc go gcuideoidh sé le hairm núicléacha a "stiogmatú" , agus go bhfónfaidh sé mar "chatalaíoch" chun iad a dhíchur.^[6] Gheall timpeall dhá thrian de náisiúin an domhain oibriú le chéile “chun an bhearna dhlíthiúil a líonadh” sa réimeas idirnáisiúnta atá ann cheana a rialaíonn airm núicléacha, agus féachaint ar chonradh um thoirmeasc ar airm núicléacha mar rogha amháin chun an cuspóir seo a bhaint amach.^[7]

Níl cosc ar airm núicléacha – murab ionann agus airm cheimiceacha, airm bhitheolaíocha, mianaigh talún frithphearsanra agus cnuas-mhuinisin – ar bhealach cuimsitheach agus uilíoch.^[8] Níl sa Chonradh Neamhiomadú (CNI) 1968 ach toirmisc pháirteacha, agus ní chuireann conarthaí maidir le limistéar saor ó airm núicléacha cosc ar airm núicléacha ach amháin laistigh de réigiúin gheografacha áirithe.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

↑ The Guardian.[1]
↑ AP NEWS.[2]
↑ www.un.org.[3]
↑ Working paper 34 submitted to the UN open-ended working group on nuclear disarmament, Geneva.[4],
↑ Banning nuclear weapons without the nuclear armed states". [5]
↑ Reaching Critical Will and Article 36, "A treaty banning nuclear weapons" (May 2014)
↑ Working paper 36 submitted to the UN open-ended working group on nuclear disarmament, Geneva, 4 May 2016
↑ Article 36 and Reaching Critical Will, "Filling the legal gap: the prohibition of nuclear weapons" (April 2015)

[1] The Guardian.[1]

[2] AP NEWS.[2]

[3] www.un.org.[3]

[4] Working paper 34 submitted to the UN open-ended working group on nuclear disarmament, Geneva.[4],

[5] Banning nuclear weapons without the nuclear armed states". [5]

[6] Reaching Critical Will and Article 36, "A treaty banning nuclear weapons" (May 2014)

[7] Working paper 36 submitted to the UN open-ended working group on nuclear disarmament, Geneva, 4 May 2016

[8] Article 36 and Reaching Critical Will, "Filling the legal gap: the prohibition of nuclear weapons" (April 2015)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]