Stát na Palaistíne

Athraigh naisc
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de geografia políticaStát na Palaistíne
Bratach na Palaistíne Armas Údarás Náisiúnta na Palaistíne
Bratach na Palaistíne Cuir in eagar ar Wikidata Armas Údarás Náisiúnta na Palaistíne Cuir in eagar ar Wikidata
Aintiún Fida'i Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh
State of Palestine (orthographic projection).svg
 32°00′N 35°15′E / 32°N 35.25°E / 32; 35.25
Príomhchathair Iarúsailéim agus Ramallah (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán 5,227,193 (2021) Cuir in eagar ar Wikidata
Teanga, nó leagan teanga An Araibis Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Cuid de An Meánoirthear Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla 6,020 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí Údarás Náisiúnta na Palaistíne Cuir in eagar ar Wikidata
Bunaitheoir(í) Palestine Liberation Organization (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Cruthú Samhain 15, 1988: 
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht feidhmiúcháin Údarás Náisiúnta na Palaistíne Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht reachtach Palestinian Legislative Council (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
• President of the State of Palestine (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata Mahmoud Abbas (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
• Prime Minister of the State of Palestine (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata Mohammad Shtayyeh (en) Aistrigh (Márta 10, 2019) Cuir in eagar ar Wikidata
Eacnamaíocht
Airgeadra Jordanian dinar (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Fearann Idirlín barrleibhéil .ps Cuir in eagar ar Wikidata
Glaochód +970 Cuir in eagar ar Wikidata

Is stát de jure[1] sa Mheán-Oirthear é an Phalaistín (Araibis: دولة فلسطين Dawlat Filasṭīn) [2]. Dhearbhaigh Eagraíocht Shaoirse na Palaistíne a neamhspleáchas ar an 15 Samhain 1988 i gCathair na hAilgéire.[3][4]

Mapa an Mheánoirthir
Iarúsailéim
An Phalaistín fé Bhreatain 1920
Mapa críochdheighilte

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cúlra[cuir in eagar | athraigh foinse]

'Cosantóireacht' ab ea an Phalaistín, faoi smacht na Breataine ón 1920 ar aghaidh. Ach ar 2 Samhain 1917 fógraíodh an "Balfour Declaration": Tugadh ''Sainordú na Breataine sa Phalaistín'[5] ar an tír san am sin.

Bhí claonadh ann i bhfabhar na nGiúdach. D'fhógair Rúnaí Gnóthaí Eachtracha na Breataine, Arthur Balfour, go mbunófaí stát Giúdach sa Phalaistín fiú.

Sna blianta 1945-1947, tháinig méadú ar an inimirce na nGiúdach go dtí an Phalaistín, agus bhí go leor conspóide faoin inimirce sin. Bhí feachtas sceimhlitheoireachta, nó treallchogaíocht, ar siúl sna 1940idí. Bhí na Giúdaigh ag iarraidh críochdheighilt a chur i bhfeidhm agus stát Giúdach a bhunú.

I dtús 1947, d'fhógair Ernest Bevin (Aire Gnóthaí Eachtracha na Breataine) go mbeadh an Ríocht Aontaithe tarraing amach na trúpaí Briotanacha sa Phalaistín.[6] I mí Feabhra 1947, sheol Bevin an fhadhb (críochdheighilt na Palaistíne) chun na Náisiúin Aontaithe.

Náisiún Aontaithe[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar an 29 Samhain 1947, ghlac na Náisiún Aontaithe le Rún 181(II) maidir le críochdheighilt na Palaistíne. Ach níor ghlac na hArabaigh sa Phalaistín agus sa Mheán-Oirthear le réiteach na Náisiún Aontaithe. Bhris cogadh cathartha amach go gairid ina dhiaidh.

Ar an 14 Bealtaine 1948, tháinig deireadh le húdarás na Breataine an Phalaistín a rialú agus tháinig Stát Iosrael ar an saol. Thosaigh an Cogadh Arab-Iosraelach (1948) an lá dár gcionn.[7][8]

Tíreolaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is tír sa Leibheaint í an Phalaistín.

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. ↑ "De jure" (as en) (2022-09-02). Wikipedia. 
  2. ↑ Charbonneau, Louis (29 November 2012). "Palestinians win implicit U.N. recognition of sovereign state". Reuters. Thomson Reuters. Archived from the original on 5 June 2014. Retrieved 17 Eanáir 2015.
  3. ↑ "Palestinian Authority applies for full UN membership". United Nations Radio. 23 September 2011.  Retrieved 8 June 2014. 
  4. ↑ United Nations (2012). "[https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/67/L.28 Reaffirms the right of the Palestinian people to self-determination and to independence in their State of Palestine on the Palestinian territory occupied since 1967]". www.un.org. Dáta rochtana: 2020-08-07.
  5. ↑ "Mandate for Palestine" (as en) (2021-10-24). Wikipedia. 
  6. ↑ Ardtesitméireacht - Gnáthléibheal - Stair (2006). "Cúlú na hEorpa ó impireachtaí agus an toradh, 1945-1990". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2001-05-21. Dáta rochtana: 2020.
  7. ↑ "1947–1949 Palestine war" (as en) (2021-11-13). Wikipedia. 
  8. ↑ "1948 Arab–Israeli War" (as en) (2020-11-28). Wikipedia. 
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Stát_na_Palaistíne&oldid=1105401"