Stát na Palaistíne

Stát na Palaistíne
	دولة فلسطين (ar)
Bratach	Armas
	;
Aintiún	Fida'i
Suíomh
	32°00′N 35°15′E / 32°N 35.25°E
Príomhchathair	Iarúsailéim agus Ramallah
Daonra
Iomlán	5,227,193 (2021)
• Dlús	868.3 hab./km²
Teanga oifigiúil	An Araibis
Tíreolaíocht
Cuid de	An Meánoirthear ; Iarthar na hÁise ; Israeli-occupied territories (en)
Achar dromchla	6,020 km²
Ar theorainn le	Iosrael ; An Éigipt ; An Iordáin
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Údarás Náisiúnta na Palaistíne
Bunaitheoir(í)	Eagraíocht Shaoirse na Palaistíne
Cruthú	15 Samhain 1988: (Palestinian Declaration of Independence (en) )
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht feidhmiúcháin	Údarás Náisiúnta na Palaistíne
Comhlacht reachtach	Palestinian Legislative Council (en)
• President of the State of Palestine (en)	Mahmoud Abbas (en)
• Prime Minister of the State of Palestine (en)	Mohammad Shtayyeh (en) (2019–)
Údarás breithiúnach is airde	Palestinian Supreme Judicial Council (en)
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	18,109,000,000 $ (2021)
Airgeadra	Jordanian dinar (en)
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+02:00 ; UTC+03:00
Fearann Idirlín barrleibhéil	.ps
Glaochód	+970
Cód tíre	PS

Is stát de jure^[1] sa Mheán-Oirthear é an Phalaistín (Araibis: دولة فلسطين Dawlat Filasṭīn) ^[2]. Dhearbhaigh Eagraíocht Shaoirse na Palaistíne a neamhspleáchas ar an 15 Samhain 1988 i gCathair na hAilgéire.^[3]^[4]

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cúlra[cuir in eagar | athraigh foinse]

'Cosantóireacht' ab ea an Phalaistín, faoi smacht na Breataine ón 1920 ar aghaidh. Ach ar 2 Samhain 1917 fógraíodh an "Balfour Declaration": Tugadh ''Sainordú na Breataine sa Phalaistín'^[5] ar an tír san am sin.

Bhí claonadh ann i bhfabhar na nGiúdach. D'fhógair Rúnaí Gnóthaí Eachtracha na Breataine, Arthur Balfour, go mbunófaí stát Giúdach sa Phalaistín fiú.

Sna blianta 1945-1947, tháinig méadú ar inimirce na nGiúdach go dtí an Phalaistín, agus bhí go leor conspóide faoin inimirce sin. Bhí feachtas sceimhlitheoireachta, nó treallchogaíocht, ar siúl sna 1940idí. Bhí na Giúdaigh ag iarraidh críochdheighilt a chur i bhfeidhm agus stát Giúdach a bhunú.

I dtús 1947, d'fhógair Ernest Bevin (Aire Gnóthaí Eachtracha na Breataine) go mbeadh an Ríocht Aontaithe tarraing amach na trúpaí Briotanacha sa Phalaistín.^[6] I mí Feabhra 1947, sheol Bevin an fhadhb (críochdheighilt na Palaistíne) chun na Náisiúin Aontaithe.

Náisiún Aontaithe[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar an 29 Samhain 1947, ghlac na Náisiún Aontaithe le Rún 181(II) maidir le críochdheighilt na Palaistíne. Ach níor ghlac na hArabaigh sa Phalaistín agus sa Mheán-Oirthear le réiteach na Náisiún Aontaithe. Bhris cogadh cathartha amach go gairid ina dhiaidh.

Ar an 14 Bealtaine 1948, tháinig deireadh le húdarás na Breataine an Phalaistín a rialú agus tháinig Stát Iosrael ar an saol. Thosaigh an Cogadh Arab-Iosraelach (1948) an lá dár gcionn.^[7]^[8]

Tíreolaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is tír sa Leibheaint í an Phalaistín.

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

↑ "De jure" (as en) (2022-09-02). Wikipedia.
↑ Charbonneau, Louis (29 November 2012). "Palestinians win implicit U.N. recognition of sovereign state". Reuters. Thomson Reuters. Archived from the original on 5 June 2014. Retrieved 17 Eanáir 2015.
↑ "Palestinian Authority applies for full UN membership". United Nations Radio. 23 September 2011. Retrieved 8 June 2014.
↑ United Nations (2012). "[https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/67/L.28 Reaffirms the right of the Palestinian people to self-determination and to independence in their State of Palestine on the Palestinian territory occupied since 1967]". www.un.org. Dáta rochtana: 2020-08-07.
↑ "Mandate for Palestine" (as en) (2021-10-24). Wikipedia.
↑ Ardtesitméireacht - Gnáthléibheal - Stair (2006). "Cúlú na hEorpa ó impireachtaí agus an toradh, 1945-1990". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2001-05-21. Dáta rochtana: 2020.
↑ "1947–1949 Palestine war" (as en) (2021-11-13). Wikipedia.
↑ "1948 Arab–Israeli War" (as en) (2020-11-28). Wikipedia.

[1] "De jure" (as en) (2022-09-02). Wikipedia.

[2] Charbonneau, Louis (29 November 2012). "Palestinians win implicit U.N. recognition of sovereign state". Reuters. Thomson Reuters. Archived from the original on 5 June 2014. Retrieved 17 Eanáir 2015.

[:0-3] "Palestinian Authority applies for full UN membership". United Nations Radio. 23 September 2011. Retrieved 8 June 2014.

[4] United Nations (2012). "[https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/67/L.28 Reaffirms the right of the Palestinian people to self-determination and to independence in their State of Palestine on the Palestinian territory occupied since 1967]". www.un.org. Dáta rochtana: 2020-08-07.

[5] "Mandate for Palestine" (as en) (2021-10-24). Wikipedia.

[6] Ardtesitméireacht - Gnáthléibheal - Stair (2006). "Cúlú na hEorpa ó impireachtaí agus an toradh, 1945-1990". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2001-05-21. Dáta rochtana: 2020.

[7] "1947–1949 Palestine war" (as en) (2021-11-13). Wikipedia.

[8] "1948 Arab–Israeli War" (as en) (2020-11-28). Wikipedia.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]