Liosta d'éanlaith na hAsarbaiseáine
Seo liosta d'éanlaith a taifeadadh san Asarbaiseáin. Cuimsíonn fána éanúil na hAsarbaiseáine 371 speiceas san iomlán, a bhfuil 9 gcinn acu neamhchoitianta nó ina bhfánaithe
Leanann láimhseáiI tacsanomaíocha an liosta seo (ainmniú agus seicheamh na n-ord, na bhfinte agus na speiceas) agus na hainmníochta (ainmneacha coiteanna agus eolaíocha) an coinbhinsiúin mar atá leagtha amach sa téacsleabhar;"The Clements Checklist of Birds of the World" , 6ú heagrán. Léiríonn na cuntais na bhfinte ag tús gach ceannteidil an tacsanomaíocht seo, mar a dhéanann na comhaireamh speiceas atá le fáil i ngach cuntas fine. Cuirtear speicis timpisteacha (A) san áireamh sa chomhaireamh iomlán speiceas na hAsarbaiseáine.
Baineadh úsáid as na clibeanna seo a leanas chun aird a tharraingt ar roinnt catagóirí. Ní thagann na speicis dhúchasacha a tharlaíonn go coitianta in aon cheann de na catagóirí seo.
- (A) Timpisteach - speiceas nach dtarlaíonn ach go hannamh nó de thaisme (m.sh. fánaithe) san Asarbaiseáin
Lómaí
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord : Gaviiformes Fine : Gaviidae
Is grúpa éan uisceach iad na lómaí, atá le fáil i go leor áiteanna i Meiriceá Thuaidh agus i dtuaisceart na hEorpa. Tá siad ar mhéid lacha mhóir nó gé bheag, rud atá cosúil leo agus iad ag snámh, ach nach bhfuil baint iomlán acu leis. Tá 5 speiceas ar fud an domhain agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Lóma nó foitheach rua , Gavia stellata
- Lóma Artach, Gavia arctica
Foithigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord : Podicipediformes Fine : Podicipedidae
Éin thumtha atá beag go meánacha-móra fhionnuisce iad na foithigh. Tá ladhracha maothánacha acu agus is snámhóirí agus tumadóirí den scoth iad. Mar sin féin, cuirtear a gcosa i bhfad siar ar an gcorp, rud a fhágann go bhfuil siad anásta ar thalamh. Tá 20 speiceas ar fud an domhain agus 5 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Spágaire tonn (nó lapairín locha), Tachybaptus ruficollis
- Foitheach píbrua, Podiceps grisegena
- Foitheach mór (nó lúnadán), Podiceps cristatus
- Foitheach cluasach, Podiceps auritus
- Foitheach píbdhubh, Podiceps nigricollis
Broighill
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Suliformes Fine: Phalacrocoracidae
Fine is ea na Phalacrocoracidae d’éin mhéánacha go móra mhara, iasc-itheach a chuimsíonn broighill agus seagaí. Ní hionann dathú a gcluimhrí, agus bíonn pluiméireacht dhorcha den chuid is mó ag an gcuid is mó díobh, agus roinnt speiceas eile dubh agus bán agus beagán eile ildaite.
- Broigheall mór, Phalacrocorax carbo
- Mionbhroigheall, Microcarbo pygmeus
Peileacáin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Pelecaniformes Fine: Pelecanidae
Is éin mhóra uisce iad na peiliceáin a bhfuil púitse sainiúil faoina na ngob. Cosúil le baill eile den ord Pelecaniformes, tá cosa scamallacha orthu le ceithre bharraicín. Tá 8 speiceas ar fud na cruinne agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Peileacán bán, Pelecanus onocrotalus
- Peileacán Dalmátach, Pelecanus crispus
Bonnáin, corra riasca agus éigrití
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Pelecaniformes Fine: Ardeidae
Cuimsíonn an fhine Ardeidae na bonnáin, na corra riasca agus na héigrití. Is éin chreiche mheánach go móra iad na corra riasca agus na héigrití le muiníl agus cosa fada. Is gnách go mbíonn muiníl níos giorra ag na bonnáin agus go mbíonn siad ní b'airdeallaí. Eitlíonn baill d' Ardeidae lena gcuid muineál tarraingthe siar, murab ionann agus éin eile a bhfuil muineál fada orthu mar stoirc, íbisí agus na corra leitheadacha.
- Corr réisc, Ardea cinerea
- Corr chorcra, Ardea purpurea
- Éigrit mhór, Ardea alba
- Éigrit bheag, Egretta garzetta
- Corr scréachach, Ardeola ralloides
- Égrit eallaigh, Bubulcus ibis
- Corr bhánchorónach oíche, Nycticorax nycticorax
- Bonnán buí, Botaurus stellaris
Íbisí agus Corra leitheadacha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Pelecaniformes Fine: Threskiornithidae
Fine d’éin mhóra talún agus lapairí lena n-áirítear na híbisí agus na corra leitheadacha. Bíonn sciatháin fhada, leathan acu le a haon cleite déag príomhúil agus thart ar 20 cleite tánaisteach. Is eitleoirí láidre iad agus in ainneoin a mhéid agus a mheáchain, agus bíonn siad in ann bheith ar foluain go han-chumasach.
- Íbis bheannaithe, Threskiornis aethiopicus
- Íbis niamhrach, Plegadis falcinellus
- Corr leitheadach Eoráiseach, Platalea leucorodia
Stoirc
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Ciconiiformes Fine: Ciconiidae
Lapairí móra, fadchosacha, fadmhuineálacha is ea na stoirc, le goba fada láidre. Tá stoirc balbh, ach is modh tábhachtach cumarsáide é clagarnach na ngob le linn neadaithe. Is féidir lena neadacha a bheith mór agus féadfar iad a athúsáid ar feadh blianta fada. Tá go leor de na speiceas imirceach.
- Storc dubh, Ciconia nigra
- Storc bán, Ciconia ciconia
Lasairéin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Phoenicopteriformes Fine: Phoenicopteridae
Lapairí tréadúil is ea na lasairéin, de ghnáth 0.9 go 1.5 m ar airde, a fhaightear i Leathsféar an Iarthair agus an Oirthir. Scagann siad beatha ar sliogéisc agus algaí. Déantar a gcuid gob de chruth corr a oiriúnú go speisialta chun láib agus siolta a scaradh ón mbia a itheann siad agus, go uathúil, úsáidtear iad bun os cionn. Tá 6 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Lasairéan mór, Phoenicopterus roseus
Lachain, géanna agus ealaí
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Anseriformes Fine: Anatidae
Cuimsíonn Anatidae na lachain agus an chuid is mó d’éin uisce cosúil le lacha, mar shampla géanna agus ealaí. Cuirtear na héin seo in oiriúint do mhaireachtáil uisceach le cosa scamallacha, goba leacaithe, agus cleití atá sármhaith ar uisce a sceitheadh mar gheall ar sciath olach. Tá 131 speiceas ar fud an domhain agus 31 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Eala bhalbh, Cygnus olor
- Eala ghlórach, Cygnus cygnus
- Eala thundra, Cygnus columbianus
- Gé bhánéadanach, Anser albifrons
- Mionghé bhánéadanach, Anser erythropus
- gé ghlas, Anser anser
- Mórghé shneachta, Anser caerulescens (A)
- Gé bhroinnrua, Branta ruficollis
- Seil-lacha rua, Tadorna ferruginea
- Seil-lacha, Tadorna tadorna
- Rualacha Eoráiseach, Mareca penelope
- Gadual, Mareca strepera
- Praslacha, Anas crecca
- Mallard, Anas platyrhynchos
- Biorearrach, Anas acuta
- Praslacha shamhraidh, Spatula querquedula
- Spadalach tuaisceartach, Spatula clypeata
- Praslacha mharmarach, Marmaronetta angustirostris
- Póiseard cíordhearg, Netta rufina
- Póiseard, Aythya ferina
- Póiseard ruadhonn, Aythya nyroca
- Lacha bhadánach, Aythya fuligula
- Lacha iascán, Aythya marila
- Lacha earrfhada, Clangula hyemalis (A)
- Scótar, Melanitta nigra (A)
- Sceadach, Melanitta fusca
- Órshúileach, Bucephala clangula
- Síolta gheal, Mergellus albellus
- Síolta rua, Mergus serrator
- Síolta mhór, Mergus merganser
- Lacha cheannbhán, Oxyura leucocephala
Coirnigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Accipitriformes Fine: Pandionidae
Níl ach speiceas amháin sa bhfine Pandionidae, an coirneach. Éan creiche meánach go mór é an coirneach atá ag ithe go sainiúil le héisc a bhfuil dáileadh domhanda air.
- Coirneach, Pandion haliaetus
Seabhaic, cúir agus iolair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Accipitriformes Fine: Accipitridae
Is fine d'éin chreiche iad na hAccipitridae, a chuimsíonn Seabhaic, iolair, cúir, cromáin agus bultúir an tseandomhain. Tá goba crúcacha cumhachtacha ag na héin seo chun feoil a stróiceadh óna gcreach, cosa láidre, gríbhí cumhachtacha agus radharc grinn.
- Clamhán riabhach Eorpach, Pernis apivorus
- Cúr rua , Milvus milvus
- Cúr dubh, Milvus migrans
- Iolar maol, Haliaeetus leucoryphus (A)
- Iolar mara, Haliaeetus albicilla
- Bultúr meigeallach, Gypaetus barbatus
- Bultúr Éigipteach, Neophron percnopterus
- Bultúr gríofa Eoráiseach, Gyps fulvus
- Bultúr luaithriúíl, Aegypius monachus
- Iolar nathartha gearrladhrach, Circaetus gallicus
- Cromán móna iartharach, Circus aeruginosus
- Cromán na gcearc, Circus cyaneus
- Cromán bánlíoch, Circus macrourus
- Cromán liath, Circus pygargus
- Seabhac donnrua, Accipiter badius
- Spioróg Leiveantach, Accipiter brevipes
- Spioróg Eoráiseach, Accipiter nisus
- Spioróg mhór thuaisceartach, Accipiter gentilis
- Clamhán Eoráiseach, Buteo buteo
- Clamhán cosfhada, Buteo rufinus
- Clamhán lópach, Buteo lagopus
- Iolar breac beag, Clanga pomarina
- Iolar breac mór, Clanga clanga
- Iolar na Neipeal, Aquila nipalensis
- Iolar impiriúil, Aquila heliaca
- Iolar fíréan, Aquila chrysaetos
- Iolar Bonelli, Aquila fasciata
- Iolar crúbchlúmhach, Hieraaetus pennatus
Caracaraí agus fabhcúin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Falconiformes Fine: Falconidae
Is fine d’éin chreiche laethúil iad na Falconidae. Tá siad difriúil ó sheabhaic, iolair agus chúir sa mhéid is go maraíonn siad lena gcuid gob in ionad a gcuid gríobha. Tá 62 speiceas ar fud an domhain agus 8 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Mionphocaire gaoithe, Falco naumanni
- Pocaire Eoráiseach, Falco tinnunculus
- Fabhcún cosdearg, Falco vespertinus
- Meirliún, Falco columbarius
- Fabhcún coille Eoráiseach, Falco subbuteo
- Fabhcún Lanner, Falco biarmicus
- Fabhcún Saker, Falco cherrug
- Fabhcún gorm, Falco peregrinus
Piasúin agus patraiscí
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Galliformes Fine: Phasianidae
Is fine d’éin talún iad na Phasianidae. Go ginearálta, tá siad ramhar (cé go mbíonn méideanna éagsúla acu) agus tá sciatháin leathan, réasúnta gearr acu.
- Coileach sneachta Cugasach, Tetraogallus caucasicus
- Coileach sneachta Caispeach, Tetraogallus caspius
- Patraisc tiucair, Alectoris chukar
- Francolin dubh, Francolinus francolinus
- Patraisc coiteann, Perdix perdix
- Gearg coiteann, Coturnix coturnix
- Pearaicít mhuinceach, Phasianus colchicus
- Cearc fhraoigh Chugasaigh, Tetrao mlokosiewiczi
Grúis
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Gruiformes Fine: Gruidae
Is éin mhóra, fhada-chosa agus fhada-chrainn iad na grúis. Murab ionann agus na grúis a bhfuil an chuma chéanna orthu ach nach bhfuil gaolmhar leo, bíonn grúis ag eitilt le muineál sínte amach, gan a bheith tarraingthe siar. Tá taispeántais nó "damhsaí" cúirtéireachta casta agus torannacha ag a bhformhór. Tá 15 speiceas ar fud an domhain agus 3 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Grús coimir, Anthropoides virgo
- Grús Sibéarach, Grus leucogeranus
- Grús coiteann, Grus grus
Rálóga, gearraí, cearcóga agus cearca ceannanna
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Gruiformes Fine: Rallidae
Is fine mhór d'éin bheaga go meánmhéide í na Rallidae lena n-áirítear na rálóga, gearraí, cearcóga agus cearca ceannanna. De ghnáth bíonn siaf ina gcónaí i ndlúthfhásra i dtimpeallachtaí taise in aice le lochanna, seascann nó aibhneacha. Go ginearálta is éin chúthail agus rúnda iad, rud a fhágann go bhfuil sé deacair iad a bhreathnú. Tá cosa láidre agus barraicíní fada ag mórchuid na speiceas atá oiriúnaithe go maith do dhromchlaí boga míchothrom. Is gnách go mbíonn sciatháin ghearra, chothrománacha acu agus nach mbíonn siad thar cionn ag eitilt. Tá 143 speiceas ar fud an domhain agus 8 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Rálóg uisce, Rallus aquaticus
- Traonach, Crex crex
- Gearr beag, Porzana parva
- Gearr Baillon, Porzana pusilla
- Gearr breac, Porzana porzana
- Corcrán coille ceannliath, Porphyrio poliocephalus
- Cearc uisce, Gallinula chloropus
- Cearc cheannann Eoráiseach, Fulica atra
Bustaird
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Otidiformes Family: Otididae
Is éin mhóra talún iad na bustaird a bhaineann go príomha le talamh tirim oscailte agus steipeanna an tSean-Domhain. Is uiliteoirí iad agus neadaíonn siad ar an talamh. Siúlann siad go seasta ar chosa láidre agus ar chrúbacha móra, ag piocadh le haghaidh bia ar a mbealach. Tá sciatháin fhada leathana acu le reanna sciathánacha "méaracha" agus patrúin shuntasacha agus iad ar eitilt. Bíonn taispeántais chúplála shuimiúla ag go leor acu.
- Bustard mór, Otis tarda
- Bustard Houbara, Chlamydotis undulata
- Bustard beag, Tetrax tetrax
Roilligh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Fine: Haematopodidae
Tá na roilligh mór agus callánach mar a bheadh feadóga, le goba láidre chun moilisc a bhriseadh nó a oscailt. Tá 11 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.T
- Roilleach, Haematopus ostralegus
Abhóiséid agus Scodalaigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Fine: Recurvirostridae
Fine de lapairí móra is ea na Recurvirostridae, lena n-áirítear na habhóiséid agus na scodalaigh. Tá cosa fada agus goba fada cuartha ag claonadh in airde ar na habhóiséid. Tá cosa thar a bheith fada agus goba fada tanaí díreacha ag na scodalaigh. Tá 9 speiceas ar fud an domhain agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Scodalach dubheiteach, Himantopus himantopus
- Abhóiséad alabhreac, Recurvirostra avosetta
Crotaigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Fine: Burhinidae
Is grúpa de lapairí trópaiceacha den chuid is mó iad, atá ina mbaill d'fhine Burhinidae. Tá siad le fáil ar fud an domhain laistigh den chrios trópaiceach, agus tá roinnt speiceas ag pórú san Eoraip mheasartha agus san Astráil. Is lapairí meán go mór iad le goba láidre dubha nó buí-dubha, súile móra buí agus pluiméireacht dhuaithne. In ainneoin a bheith rangaithe mar lapairí, is fearr le mórchuid na speiceas gnáthóga tirim nó leath-tirim. Tá 9 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Crotach cloch, Burhinus oedicnemus
Pratancóil agus rásaithe
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Family: Glareolidae
Is fine de lapairí iad na Glareolidae a chuimsíonn na pratancóil, a bhfuil cosa gearra, sciatháin bioracha fada agus eireabaill fhada ghabhlacha orthu, agus na rásaithe, a bhfuil cosa fada, sciatháin ghearra agus goba fada bioracha orthu a chuarann síos. Tá 17 speiceas ar fud an domhain agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Pratancól muinceach, Glareola pratincola
- Pratancól dubheiteach, Glareola nordmanni
Feadóga agus pilibíní
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Fine: Glareolidae
Cuimsíonn an fhine Charadriidae na feadóga, na hAmadáin mhóinteacha agus na pilibíní. Is éin bheaga agus mheánmhéide iad le corpáin dhea-dhéanta, muiníl ghearra tiubha agus sciatháin fhada, bioracha de ghnáth. Tá siad le fáil amuigh faoin tuath oscailte ar fud an domhain, den chuid is mó i ngnáthóga in aice le huisce. Tá 66 speiceas ar fud an domhain agus 12 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Pilibín, Vanellus vanellus
- Pilibín Indiach, Vanellus indicus (A)
- Pilibín so-chaideartha, Vanellus gregarius
- Feadóg earrbhán, Vanellus leucurus
- Feadóg bhuí, Pluvialis apricaria
- Feadóg ghlas, Pluvialis squatarola
- Feadóg an fháinne, Charadrius hiaticula
- Feadóigín chladaigh, Charadrius dubius
- Feadóigín chosdubh, Charadrius alexandrinus
- Feadóg de Leschenault, Charadrius leschenaultii
- Feadóg Áiseach, Charadrius asiaticus
- Amadán móinteach, Charadrius morinellus
Gobadáin agus comhghuaillithe
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Fine: Scolopacidae
Is fine mhór ilchineálach d'éin chladaigh bheaga go meánmhéide iad na Scolopacidae, lena n-áirítear na gobadáin, crotaigh, guilbnigh, cosdeargáin, creabhair, naoscacha, guilbníní agus falaróip. Itheann an chuid is mó de na speicis inveirteabraigh bheaga a roghnaíodh as an láib nó ithir. Cuireann athraithe ar fhad na gcosa agus na ngob ar chumas na speiceas éagsúil chun beatha sa ghnáthóg chéanna, go háirithe ar an gcósta, gan iomaíocht go díreach le haghaidh bia. Tá 27 speiceas a taifeadadh i Asarbaiseáin.
- Creabhar Eoráiseach, Scolopax rusticola
- Naoscach bhídeach, Lymnocryptes minimus
- Naoscach mhór, Gallinago media
- Naoscach choiteann, Gallinago gallinago
- Guilbneach earrdhubh, Limosa limosa
- Guilbneach stríocearrach, Limosa lapponica
- Crotach eanaigh, Numenius phaeopus
- Crotach gobchaol, Numenius tenuirostris (A)
- Crotach Eoráiseach, Numenius arquata
- Cosdeargán breac, Tringa erythropus
- Cosdeargán coiteann, Tringa totanus
- Gobadán corraigh, Tringa stagnatilis
- Laidhrín glas, Tringa nebularia
- Gobadán glas, Tringa ochropus
- Gobadán coille, Tringa glareola
- Gobadán Terek, Xenus cinereus
- Gobadán coiteann, Actitis hypoleucos
- Piardálaí trá, Arenaria interpres
- Cnota, Calidris canutus
- Ladhrán geal, Calidris alba
- Gobadáinín beag, Calidris minuta
- Gobadáinín Temminck, Calidris temminckii
- Gobadáinín crotaigh, Calidris ferruginea
- Breacóg, Calidris alpina
- Gobadán gobleathan, Calidris falcinellus
- Rufachán, Calidris pugnax
- Falaróp gobchaol, Phalaropus lobatus
Meirligh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Fine: Stercorariidae
Is éin mheán go mórmhéide iad an fhine Stercorariidae, go ginearálta, le cluimhreach liath nó dhonn de ghnáth, go minic le marcálacha bána ar na sciatháin. Neadaíonn siad ar an talamh i réigiúin mheasartha agus Artacha agus is imircigh fadraoin iad. Tá 7 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Meirleach pomairíneach, Stercorarius pomarinus
Faoileáin, geabhróga, agus cánóga sciorracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Charadriiformes Fine: Laridae
Fine d'éin mhara mheán go mórmhéide iad Laridae, na faoileáin, geabhróga, agus Cánóga sciorracha. Is gnách go mbíonn faoileáin liath nó bán, go minic le marcanna dubha ar an cheann nó ar na sciatháin. Bíonn goba láidre, fada agus cosa scamallacha orthu. Is grúpa éan mara meánmhéide go mór de ghnáth le cluimhreach liath nó bhán, go minic le marcanna dubha ar an cheann iad na geabhróga. Seilgeann an chuid is mó de gheabhróga iasc ag tumadóireacht ach piocann cuid acu feithidí as dromchla fíoruisce. Is éin fadmharthanacha iad go ginearálta, agus is eol do roinnt speiceas a bheith beo níos mó ná 30 bliain.
- Faoileán bán, Larus canus
- Droimneach beag, Larus fuscus
- Faoileán Heuglin, Larus heuglini
- Faoileán gáiriteach, Larus cachinnans
- Faoileán scadán cosbhuí, Larus michahellis
- Faoileán Airméanach, Larus armenicus
- Sléibhín Pallas, Ichthyaetus ichthyaetus
- Sléibhín Meánmhuirí, Ichthyaetus melanocephalus
- Faoileán ceanndubh, Chroicocephalus ridibundus
- Crotach gobchaol, Chroicocephalus genei
- Sléibhín beag, Hydrocoloeus minutus
- Geabhróg ghobdhubh, Gelochelidon nilotica
- Geabhróg Chaispeach, Hydroprogne caspia
- Geabhróg scothdhubh, Thalasseus sandvicensis
- Geabhróg choiteann, Sterna hirundo
- Geabhróg bheag, Sternula albifrons
- Geabhróg bhroinndubh, Chlidonias hybrida
- Crosghob báneiteach, Chlidonias leucopterus
- Geabhróg dhubh, Chlidonias niger
Gaineamhchearca
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Pterocliformes Fine: Pteroclidae
Tá cinn agus muiníl bheaga, cosúil le cinn na gcolúr ag na gaineamhchearca, ach tá cabhlacha dlúth láidre acu. Tá sciatháin bhioracha fhada acu agus uaireanta eireabaill agus iad in ann tabhairt faoi eitilt dhíreach ghasta freisin. Eitlíonn ealtaí go poill uisce ag breacadh an lae agus ag luí na gréine. Tá a gcosa cleite síos go dtí na ladhracha. Tá 16 speiceas ar fud an domhain agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Gaineamhchearc bhiorearrach, Pterocles alchata (A)
- Gaineamhchearc bholgdhubh, Pterocles orientalis
Coilm
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Columbiformes Fine: Columbidae
Is éin tathagacha iad na coilm le muiníl ghearra agus goba gearra caola le cera feolmhar.
- Colm aille, Columba livia
- Colm gorm, Columba oenas
- Colm coille, Columba palumbus
- Fearán Eorpach, Streptopelia turtur
- Fearán baicdhubh, Streptopelia decaocto
- Colm gáiriteach, Spilopelia senegalensis'
'
Cuacha agus Crotophagae
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Cuculiformes Fine: Cuculidae
Cuimsíonn an fhine Cuculidae cuacha, Reathaí an bhóthair|reathaithe an bhóthair agus Crotophaga.
Tá méid athraitheach ag na héin seo le corp caol, eireabaill fhada agus cosa láidre. Tá 138 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Cuach choiteann, Cuculus canorus
Scréachóga reilige
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Strigiformes Fine: Tytonidae
Is ulchabháin mheánmhéide go mór iad na scréachóga reilige le cinn mhóra agus aghaidheanna múnlaithe croí tréith. Tá cosa fada láidre acu le spúinse cumhachtacha. Tá 16 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
Gnáth Ulchabháin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Strigiformes Fine: Strigidae
Is ainmhithe creiche beaga go meánmhéide oíche iad na Strigidaeéin. Bíonn súile agus cluasa móra ag amharc chun tosaigh acu, gob cosúil le seabhac agus ciorcal feiceálach cleití timpeall gach súl ar a dtugtar diosca aghaidhe.
- Ulchabhán scopach Eoráiseach, Otus scops
- Rí-ulchabhán Eoráiseach, Bubo bubo
- Ulchabhán donn, Strix aluco
- Ulchabhán donn, Athene noctua
- Ulchabhán beag, Aegolius funereus
- Ceann cait, Asio otus
- Ulchabhán réisc, Asio flammeus
Tuirní lín
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Caprimulgiformes Fine: Caprimulgidae
Is éin oíche mheánmhéide iad na Tuirní lín a neadaíonn ar an talamh de ghnáth. Tá sciatháin fhada, cosa gearra agus goba an-ghearr acu. Tá cosa beaga ag a bhformhór, gan mórán úsáide acu le haghaidh siúlóide, agus sciatháin bhioracha fhada. Tá a gcuid clúmh bog duaithníochta cosúil le coirt nó duilleoga. Tá 86 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Tuirne lín Eoráiseach, Caprimulgus europaeus
Gabhláin ghaoithe
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Caprimulgiformes Fine: Apodidae
Is éin bheaga iad na gabhláin ghaoithe a chaitheann an chuid is mó dá saol ag eitilt. Tá cosa an-ghearr ag na héin seo agus ní thuirlingíonn siad go deonach ar an talamh, ach ina sheasamh ar dhromchlaí ingearacha. Tá ssciatháin fhada scuabtha siar ag go leor acu atá cosúil le corrán nó búmarang.
- Gabhlán Alpach, Tachymarptis melba
- Gabhlán gaoithe, Apus apus
- Gabhlán beag, Apus affinis
Cruidíní
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Coraciiformes Fine: Alcedinidae
- Murlach mara, Alcedo atthis
- Cruidíní píbgheal, Halcyon smyrnensis
Beachadóirí
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Coraciiformes Fine: Meropidae
Is grúpa éan san fhine Meropidae iad na cruidíní. Faightear an chuid is mó de na speicis san Afraic ach tá cinn eile le fáil i ndeisceart na hEorpa, i Madagascar, san Astráil agus sa Ghuine Nua. Clúimh daite go galánta coirp chaola agus cleití eireaball lárnacha fada na chomhartha sóirt atá acu. Tá siad uilig ildaite agus tá goba ag breathnú síos agus sciatháin bioracha acu, rud a thugann cuma cosúil le fáinleog dóibh nuair a fheictear i gcéin iad. Tá 26 speiceas ar fud an domhain agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Beachadóir Peirseach, Merops persicus
- Beachadóir Eorpach, Merops apiaster
Gnáth rollóirí
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Coraciiformes Fine: Coraciidae
Tá rollóirí cosúil le caróga ó thaobh méide agus crutha, ach tá baint níos dlúithe acu leis na cruidíní agus na beachadóiri. Roinneann siad cuma ildaite na ngrúpaí sin le gormacha agus donn is líonmhaire. Tá an dá bharraic tosaigh istigh ceangailte, ach níl an ladhar seachtrach. Tá 12 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Rollóir Eorpach, Coracias garrulus
Húpúnna
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Bucerotiformes Fine: Upupidae
Tá dathú dubh, bán agus buí-bándearg ar na húpanna le círín mór in cheartseasmhach ar a gceann. Tá 2 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Húpú Eoráiseach, Upupa epops
Cnagairí agus comhghuaillithe
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Piciformes Fine: Picidae
Is éin bheaga agus mheánmhéide iad na cnagairí le goba cosúil le siséal, cosa gearra, eireabaill righne agus teangacha fada a úsáidtear chun feithidí a ghabháil. Tá cosa ag roinnt speiceas le dhá ladhar ag pointeáil ar aghaidh agus dhá cheann ar gcúl, agus níl ach trí bharraicín ag roinnt speiceas. Tá sé de nós ag go leor cnagairí cnagadh go torann ar stoc crainn lena gcosa.
- Cam-mhuin, Jynx torquilla
- Mionchnagaire breac, Dryobates minor
- Meánchnagaire breac, Dendrocoptes medius
- Cnagaire droimgheal, Dendrocopos leucotos
- Mórchnagaire breac, Dendrocopos major
- Cnagaire Siriach, Dendrocopos syriacus
- Cnagaire dubh, Dryocopus martius
- Cnagaire glas, Picus viridis
Fuiseoga
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Alaudidae
Is éin bheaga talún iad na fuiseoga le ceiliúr iomarcach go minic agus eitiltí ar taispeáint. Tá cuma measartha murtallach ar fhormhór na n-uan. Itheann siad feithidí agus síolta.
- Fuiseog chalandra, Melanocorypha calandra
- Fuiseog dhébhallach, Melanocorypha bimaculata
- Fuiseog Elton, Melanocorypha yeltoniensis
- Fuiseog ladharghearr, Calandrella brachydactyla
- Mionfhuiseog ladharghearr, Alaudala rufescens
- Fuiseog chíorach, Galerida cristata
- Fuiseog choille, Lullula arborea
- Fuiseog an ghoirt, Alauda arvensis
- Fuiseog oirthearach, Alauda gulgula (A)
- Fuiseog bháneiteach, Alauda leucoptera
- Fuiseog adharcach, Eremophila alpestris
Fáinleoga agus gabhláin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Hirundinidae
Tá an fhine Hirundinidae curtha in oiriúint do bheathú ón aer. Tá corp caol sruthlínithe acu, sciatháin bhioracha fhada agus gob gearr atá in ann bheith ar leathadh go mór. Cuirtear na cosa in oiriúint bheith ina sheasamh seachas ag siúl, agus tá na ladhracha tosaigh ceangailte go páirteach ag an mbun. Tá 75 speiceas ar fud an domhain agus 4 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Gabhlán gainimh, Riparia riparia
- Gabhlán creige, Ptyonoprogne rupestris
- Fáinleog na tuaithe , Hirundo rustica
- Gabhlán binne, Delichon urbicum
Glasóga agus riabhóga
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Motacillidae
Fine bheag éan le eireabaill mheánmhéide go fada is ea na Motacillidae. Cuimsíonn siad na glasóga, na crúba fada agus na riabhóga. Is feithiditeoirí caola iad a itheann ar an talamha amuigh faoin tuath. Tá 54 speiceas ar fud an domhain agus 9 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Glasóg bhán, Motacilla alba
- Glasóg chiotrónach, Motacilla citreola
- Glasóg bhuí, Motacilla flava
- Glasóg liath, Motacilla cinerea
- Riabhóg dhonn, Anthus campestris
- Riabhóg choille, Anthus trivialis
- Riabhóg mhóna, Anthus pratensis
- Riabhóg phíbrua, Anthus cervinus
- Riabhóg uisce, Anthus spinoletta
Cíorbhuíonna
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Regulidae
Is éard atá sna cíorbhuíonna,ná grúpa beag éan a chuimsítear go minic i measc ceolairí an tSean-Domhain, ach a thugtar stádas fine dóibh go minic toisc go bhfuil siad cosúil leis an mheantáin. Tá 7 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Cíorbhuí coiteann, Regulus regulus
Síodeitigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Bombycillidae
- Síodeiteach Boihéamach, Bombycilla garrulus
Gaibhne dubha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Cinclidae
- Gabha dubh, Cinclus cinclus
Dreoilíní
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Troglodytidae
- Dreoilín donn, Troglodytes troglodytes
Donnóga
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Prunellidae
- Donnóg Alpach, Prunella collaris
- Donnóg Radde, Prunella ocularis
- Donnóg choiteann, Prunella modularis
Smólaigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Turdidae
- Lon creige, Turdus torquatus
- Lon dubh, Turdus merula
- Smólach píbdhubh, Turdus ruficollis
- Sacán, Turdus pilaris
- Deargán sneachta, Turdus iliacus
- Smólach ceoil, Turdus philomelos
- Latráisc, Turdus viscivorus
Ceolairí agus agus comhghuaillithe
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Scotocercidae
- Ceolaire Cetti, Cettia cetti
Locustellidae
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Locustellidae
- Ceolaire casarnaí, Locustella naevia
- Ceolaire Savi, Locustella luscinioides
Acrocephalidae
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Acrocephalidae
- Moustached warbler, Acrocephalus melanopogon
- Ceolaire cíbe, Acrocephalus schoenobaenus
- Ceolaire gort ríse, Acrocephalus agricola
- Ceolaire giolcaí, Acrocephalus scirpaceus
- Ceolaire Blyth, Acrocephalus dumetorum
- Ceolaire corraigh, Acrocephalus palustris
- Mórcheolaire giolcaí, Acrocephalus arundinaceus
- Ceolaire cuaráin, Iduna caligata
- Ceolaire bánlíoch, Iduna pallida
- Ceolaire Upcher, Hippolais languida
- Ceolaire ictireach, Hippolais icterina
Phylloscopidae
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Phylloscopidae
- Ceolaire sailí, Phylloscopus trochilus
- Tiuf-teaf coiteann, Phylloscopus collybita
- Ceolaire Sindeach, Phylloscopus sindianus
- Ceolaire coill, Phylloscopus sibilatrix
- Ceolaire scothghlas, Phylloscopus trochiloides
Sylviidae
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Sylviidae
- Caipín dubh, Sylvia atricapilla
- Ceolaire garraí, Sylvia borin
- Gilphíb choiteann, Sylvia communis
- Gilphíb bheag, Sylvia curruca
- Mionghilphíb, Sylvia nana
- Ceolaire barrach, Sylvia nisoria
- Ceolaire tiubhghobach, Sylvia crassirostris
- Ceolaire Ménétries, Sylvia mystacea
Cuilirí an tseandomhain
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Muscicapidae
- Smólach aille coiteann, Monticola saxatilis
- Smólach an tsléibhe, Monticola solitarius
- Cuilire liath, Muscicapa striata
- Cuilire alabhreac, Ficedula hypoleuca
- Cuilire bán, Ficedula albicollis
- Cuilire leathmhuinceach, Ficedula semitorquata
- Cuilire beag, Ficedula parva
- Spideog bhroin dhearg, Erithacus rubecula
- Filiméala smólaigh, Luscinia luscinia
- Filiméala coiteann, Luscinia megarhynchos
- Filiméala Eilvéiseach, Luscinia svecica
- Spideog cheiliúrach , Irania gutturalis
- Torspideog ruadhonn, Cercotrichas galactotes
- Earrdheargán dubh, Phoenicurus ochruros
- Earrdheargán coiteann, Phoenicurus phoenicurus
- Earrdheargán báneiteach, Phoenicurus erythrogaster
- Caislín Sibéarach, Saxicola maurus
- Caislín aitinn, Saxicola rubetra
- Caislín driseoige, Saxicola rubicola
- Clochrán coiteann, Oenanthe oenanthe
- Clochrán Finsch, Oenanthe finschii
- Clochrán alabhreac, Oenanthe pleschanka
- Clochrán Easpáinneach, Oenanthe hispanica
- Clochrán Coirdíneach, Oenanthe xanthoprymna
- Clochrán earr-rua, Oenanthe chrysopygia
- Clochrán fásaigh, Oenanthe deserti
- Clochrán Isabel, Oenanthe isabellina
Meantán croiméalach
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Panuridae
- Meantán croiméalach, Panurus biarmicus
Meantáin earrfhada
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Aegithalidae
Grúpa beag éan pasaireach a bhfuil eireabaill mheánmhéide go fada acu. Is sac solúbtha a neadacha le bealach isteach beag, cruinn ar a bharr, ar crochadh íseal i tor aiteann nó tor nó go hard i forcanna chraobhacha na gcrann. Itheann a bhformhór aiste bia measctha lena n-áirítear feithidí. Tá 9 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Meantán earrfhada, Aegithalos caudatus
Meantáin Mheiriceá Thuaidh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Paridae
Is speicis bheaga choillearnacha stocacha iad na Paridae den chuid is mó le goba gearra láidre. Tá círíní ag cuid acu. Is éin inoiriúnaithe iad, le réim bia measctha lena n-áirítear síolta agus feithidí.
- Meantán gruama, Poecile lugubris
- Meantán Hyrcaniach, Poecile hyrcana
- Meantán dubh murtallach, Periparus ater
- Meantán cuircíneach, Lophophanes cristatus
- Meantán mór, Parus major
- Meantán Gorm, Cyanistes caeruleus
Cnóshnaganna
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Sittidae
Is éin bheaga choillearnacha iad na cnóshnaganna. Tá an cumas neamhghnách acu crainn a dhreapadh síos i ndiaidh a gcinn, murab ionann agus éin eile nach féidir ach dul suas. Tá cinn mhóra, eireabaill ghearra agus goba agus croibh cumhachtacha acu. Tá 24 speiceas ar fud an domhain agus 3 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Cnóshnag Eorpach, Sitta europaea
- Cnóshnag Neumayer, Sitta neumayer
Reathaithe balla
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: PasseriformesFine: Certhiidae
Éan atá cosúil le cnóshnag, dúchasach do dheisceart na hEorpa is an Áise. Gormliath le sciatháin leathana dhearga is bhána, agus gob fada caol cuarach. Áitríonn sé ceantair charraigeacha go hard sna sléibhte, agus itheann feithidí is damháin alla. Tá 6 speiceas ar fud an domhain agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Reathaí coiteann, Certhia familiaris
- Reathaí ladharghearr, Certhia brachydactyla
Meantáin chrochta
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: PasseriformesFine: Remizidae
Grúpa beag éan pasaireach atá gaolmhar leis na fíor-mheantáin. Is feithiditeoirí iad. Tá 13 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Meantán crochta, Remiz pendulinus
Óiréil an tSean-Domhain.
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Oriolidae
Is éin pasaireacha ildaite iad óiréil an tSean-Domhain. Níl baint acu le hóiréil an Domhain Nua. Tá 29 speiceas ar fud an domhain agus 1 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Óiréal coiteann, Oriolus oriolus
Scréacháin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Laniidae
Is éin pasaireacha iad na scréacháin a bhfuil aithne orthu mar gheall ar an nós atá acu éin eile agus ainmhithe beaga a ghabháil agus na codanna gan nach raibh ite acu a sádh ar dealga. Tá gob crúcach tipiciúil acu, cosúil le héan creiche.
- Scréachán droimrua, Lanius collurio
- Scréachán isibéalach, Lanius isabellinus
- Mórscréachán liath, Lanius excubitor
- Mionscréachán liath, Lanius minor
- Scréachán coille, Lanius senator
Préacháin, scréachóga, fiaigh dhuibh agus snaganna breaca
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Corvidae
Cuimsíonn an fhine Corvidae Préacháin, fiaigh dhuibh, scréachóga, cáig, snaganna breaca, Dendrocitta, cnóirí| cnó-cnó s agus scréachóg talún. Tá na Corvidae os cionn an mheáin i measc na Passeriformes, agus léiríonn cuid de na speicis níos mó leibhéil arda clisteachta. Tá 120 speiceas ar fud an domhain agus 9 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Scréachóg choille, Garrulus glandarius
- Snag breac, Pica pica
- Cág deargchosach, Pyrrhocorax pyrrhocorax
- Cág buíghobach, Pyrrhocorax graculus
- Rúcach airgid, Corvus monedula
- Rúcach sméar-iteach, Corvus frugilegus
- caróga dubha, Corvus corone
- Fiach dubh, Corvus corax
- Caróg liath, Corvus cornix
Druideanna
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Sturnidae Is éin phasaireacha bheaga nó mheánmhéide iad na druideanna. Tá a n-eitilt láidir agus díreach agus tá siad an-thréadúil. Is í an ghnáthóg is fearr leo ná bheith amuigh faoin tuath. Itheann siad feithidí agus torthaí. Is gnách go mbíonn cluimhreach dhorcha le loinnir mhiotalach. Tá 125 speiceas ar fud an domhain agus 2 speiceas le fáil san Asarbaiseáin.
- Druid rósach, Pastor roseus
- Druid coiteann, Sturnus vulgaris
Gealóga an tseandomhain
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Emberizidae
Is fine mhór éan pasaireach iad na hEmberizidae. Itheann siad síolta le goba a bhfuil cruth sainiúil orthu. Tá patrúin sainiúla sa chloigeann ag go leor speiceas acu.
- Buíóg, Emberiza citrinella
- Cirlghealóg, Emberiza cirlus
- Gealóg charraige, Emberiza cia
- Gealóg Bhuchanan, Emberiza buchanani
- Gealóg gharraí, Emberiza hortulana
- Gealóg Chretzschmar, Emberiza caesia
- Gealóg cheanndubh, Emberiza melanocephala
- Gealóg ghiolcaí, Emberiza schoeniclus
- Gealóg bhuachair, Emberiza calandra
Glasáin, Euphonia, agus comhghuaillithe
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Fringillidae
Is éin phasaireacha a itheann síolta iad na glasáin, atá beag go measartha mór agus a bhfuil goba láidre orthu, de ghnáth cónúil agus i roinnt speiceas an-mhór. Tá dhá chleite eireabaill déag acu agus naoi bpríomhchleite ag gach ceann acu. Tá eitilt phreabadh ag na héin seo le babhtaí malartacha ag bualadh a sciathán agus ag faoileitilt ar sciatháin iata, agus bíonn cantain na n-éan seo go maith.
- Rí rua, Fringilla coelebs
- Breacán, Fringilla montifringilla
- Rósghlasán scarlóideach, Carpodacus erythrinus
- Rósghlasán rubicilla, Carpodacus rubicilla (A)
- Crosghob, Loxia curvirostra
- Glasán darach, Chloris chloris
- Siscín, Spinus spinus
- Lasair choille, Carduelis carduelis
- Gleoiseach, Linaria flavirostris
- Gleoiseach chnáibe, Linaria cannabina
- Seirín ceanndubh, Serinus pusillus
- Corcrán coille, Pyrrhula pyrrhula
- Glasán gobmhór, Coccothraustes coccothraustes
- Glasán cródheargach, Rhodopechys sanguinea
- Glasán Mongólach, Rhodopechys mongolica
- Glasán cogalach, Bucanetes githagineus
Gealbhain an tseandomhain
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ord: Passeriformes Fine: Passeridae
Is éin bheaga phasaireacha iad gealbhain an tseandomhain. Go ginearálta, is gnách gur éin bheaga, ramhara, dhonna nó liatha iad le heireabaill ghearra agus ghoba gearra cumhachtacha. Itheoirí síol na iad gealbhain, ach itheann siad feithidí beaga freisin.
- Gealbhan binne, Passer domesticus
- Gealbhan Easpáinneach, Passer hispaniolensis
- Gealbhan crainn, Passer montanus
- Gealbhan petronia, Petronia petronia
- Gealbhan ladharghearr, Carpospiza brachydactyla
- Glasán gléigeal , Montifringilla nivalis