Tír na mBascach Theas
 | Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann.
Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
 Tír na mBascach Theas | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Euskal Herria (eu) Euskadi (eu) País Vasco (es) Euskadi (es)  | |||||
|
|||||
 | |||||
| Aintiún | Eusko Abendaren Ereserkia | ||||
| Suíomh | |||||
| |||||
| Stát ceannasach | an Spáinn | ||||
| Príomhchathair | Vitoria-Gasteiz | ||||
| Daonra | |||||
| Iomlán | 2,213,993 (2021) | ||||
| • Dlús | 306.05 hab./km² | ||||
| Déamainm | Bascach | ||||
| Teanga oifigiúil | an Spáinnis an Bhascais | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | Tír na mBascach Theas | ||||
| Achar dromchla | 7,234 km² | ||||
| Suite i nó in aice le limistéar uisce | An Mhuir Chantabrach | ||||
| Airde | 876 m | ||||
| Pointe is airde | Aketegi (1,551 m) | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Comhlacht feidhmiúcháin | Basque Government (en)  | ||||
| Comhlacht reachtach | Basque Parliament (en) | ||||
| • President of the Basque Autonomous Community (en) | Imanol Pradales (2024–) | ||||
| Údarás breithiúnach is airde | High Court of Justice of the Basque Country (en) | ||||
| Aitheantóir tuairisciúil | |||||
| Lonnaithe i gcrios ama | |||||
| Cód ISO 3166-2 | ES-PV | ||||
| Cód NUTS | ES21 | ||||
| Eile | |||||
| Suíomh gréasáin | euskadi.eus | ||||
.png)
Is comhphobal féinrialaitheach í Tír na mBascach Theas (nó Euzkadi as Bascais) atá suite i ndeisceart Thír na mBascach (in oirthuaisceart stáit na Spáinne). Is í Vitoria-Gasteiz (is í Gasteiz an t-ainm as Bascais, agus Vitoria as Spáinnis) an phríomhchathair.
Sa bhliain 1978 tugadh stádas mar náisiún do Tír na mBascach. Tá a chuid cumhachtaí leagtha amach i Reacht Féinriail Tír na mBascach a thugann creatlach i gcomhair forbairt na mBascaigh sa Spáinn cé go raibh Navarre fágtha amach lena chomhophobal féinrialaitheach féin. Go hoifigiúil níl aon príomhchathair ag an réigiúin ach tá Parlaimint an chomhphobail agus teach an uachtaráin suite i Vitoria-Gasteiz agus mar sin is í sin an phríomhchathair de facto. Is é Vitoria-Gasteiz, Álava, an Bardas is mó de réir achar le 277 cm2 de ach is í Bilbao na Bioscáine an chathair is mó de réir daonra de le 353,187 daoine ina gcónaí inti le ceirtleán uirbeach 75,500 daoine. Déanann Tír na mBascach tagairt ar ndóigh don réigiúin iomláin culturtha Bascach.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá stair iontach suimiúil ag an gceantar seo, tá a chultúr iontach difriúil ón gcultúr Spáinneach é féin. Tá teanga na Bascaise go hiomlán difriúil ní hamháin ó Spáinnis, ach ó na teangacha Eorpacha go forleathan. Creideann a lán de mhuintir na háite go mba cheart gur tír neamhspleách í. Tugann ETA tacaíocht míleata don aidhm seo. Faoi láthair tá rialtas na Spáinne ag déanamh idirbheartaíochta leo rud nár tharla riamh roimhe. Fuair siad a lán neamhspleáchais tar éis na dtoghchán sa bhliain 1935, agus throid cuid mhaith dóibh i gcoinne arm Francisco Franco i gCogadh Cathartha na Spáinne.
Tíreolas agus Cultúr
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is tír álainn glas í. Léiriú den áilleacht seo is ea na sléibhte arda idir an Fhrainc agus tír na mBascach, a thrasnaíonn slí oilithreachta an camino de Santiago go rialta. Tá daonra de 2,155,546 daoine, agus is ceann des na réigiúin is saibhre sa Spáinn é.
Riaracháin agus Daonra
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá an comhphobal roinnte i dtrí cúigí. Seo iad a leans:
Mar sin tá an Aragóin roinnte i dtrí cúige, ainmnithe dona bpríomhchathair: Huesca, Zaragoza agus Teruel. Tá na cúige roinnte i 33 contaetha agus tá 732 bardais sa réigiún.
 Tír na mBascach | |||
| Cúige | Contaetha | Bardais | |
|---|---|---|---|
|
Cúige Álava Daonra 321,932 |
Contaetha Álava Contae Vitoria, Ayala, Laguardia-Rioja Alavesa, Salvatierra, Zuya, Añana agus Campezo-Montaña Alavesa. |
 Vitoria 245,036 Tá 51 bardais i gCúige Álava. |
|
Cúige Guipúzcoa Daonra 709,607 |
Contaetha Vitoria Bajo Martín, Jiloca, Cuencas Mineras, Andorra-Sierra de Arcos, Bajo Aragón, Comhphobal Teruel, Maestrazgo, Sierra de Albarracín, Gúdar-Javalambre agus Matarraña. |
 San Sebastián 186,185 hab. Tá 89 bardais i gCúige Guipúzcoa. |
|
Cúige Bioscáine Daonra 1,155,772 |
Contaetha Bioscáine Gran Bilbao, Duranguesado, Lea-Artibai, Busturialdea - Urdaibai, Uribe, Las Encartaciones agus Arratia-Nervión. |
Bilbao 352 700 hab. Tá 112 bardais i gCúige Bioscáine. |
Seo iad a leanas na cathracha de réir daonra i dTír na mBascach Theas:
| Uimh. | Cathair | Cúigex | Daonra |  Bilbao  Vitoria-Gasteiz  San Sebastián  Baraklado |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Bilbao | Bizkaia | 345,122 | |
| 2 | Gasteiz | Araba | 244,634 | |
| 3 | Donostia | Gipuzkoa | 186,064 | |
| 4 | Barakaldo | Bizkaia | 100,025 | |
| 5 | Getxo | Bizkaia | 78,554 | |
| 6 | Irun | Gipuzkoa | 61,608 | |
| 7 | Portugalete | Bizkaia | 46,375 | |
| 8 | Santurtzi | Bizkaia | 46,043 | |
| 9 | Basauri | Bizkaia | 40,983 | |
| 10 | Errenteria | Gipuzkoa | 39,381 |
Íomhánna
[cuir in eagar | athraigh foinse]-
Bratach -
Léarscáil -
Bilbao -
Suíomh
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]
.svg&action=edit&redlink=1){kind=link}