Jump to content

Tír na mBascach Theas

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
(Athsheolta ó An Tír Bhascach Theas)
Bosca Geografaíocht PholaitiúilTír na mBascach Theas
Euskal Herria (eu)
Euskadi (eu)
País Vasco (es)
Euskadi (es) Cuir in eagar ar Wikidata
Bratach Armas
Bratach Armas

Cuir in eagar ar Wikidata

AintiúnEusko Abendaren Ereserkia Cuir in eagar ar Wikidata

Suíomh
Map
 43° 00′ N, 2° 45′ O / 43°N,2.75°W / 43; -2.75
Stát ceannasachan Spáinn Cuir in eagar ar Wikidata

PríomhchathairVitoria-Gasteiz Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán2,213,993 (2021) Cuir in eagar ar Wikidata
• Dlús306.05 hab./km²
DéamainmBascach Cuir in eagar ar Wikidata
Teanga oifigiúilan Spáinnis
an Bhascais Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Cuid deSouthern Basque Country (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla7,234 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Suite i nó in aice le limistéar uisceAn Mhuir Chantabrach Cuir in eagar ar Wikidata
Airde876 m Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is airdeAketegi (1,551 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Eagraíocht pholaitiúil
• President of the Basque Autonomous Community (en) Aistrigh Cuir in eagar ar WikidataIñigo Urkullu (2012–) Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Cód ISO 3166-2ES-PV Cuir in eagar ar Wikidata
Cód NUTSES21 Cuir in eagar ar Wikidata
Eile

Suíomh gréasáineuskadi.eus Cuir in eagar ar Wikidata

Is comhphobal féinrialaitheach í Tír na mBascach Theas (nó Euzkadi as Bascais) atá suite i ndeisceart Thír na mBascach (in oirthuaisceart stáit na Spáinne). Is í Vitoria-Gasteiz (is í Gasteiz an t-ainm as Bascais, agus Vitoria as Spáinnis) an phríomhchathair.

Sa bhliain 1978 tugadh stádas mar náisiún do Tír na mBascach. Tá a chuid cumhachtaí leagtha amach i Reacht Féinriail Tír na mBascach a thugann creatlach i gcomhair forbairt na mBascaigh sa Spáinn cé go raibh Navarre fágtha amach lena chomhophobal féinrialaitheach féin. Go hoifigiúil níl aon príomhchathair ag an réigiúin ach tá Parlaimint an chomhphobail agus teach an uachtaráin suite i Vitoria-Gasteiz agus mar sin is í sin an phríomhchathair de facto. Is é Vitoria-Gasteiz, Álava, an Bardas is mó de réir achar le 277 cm2 de ach is í Bilbao na Bioscáine an chathair is mó de réir daonra de le 353,187 daoine ina gcónaí inti le ceirtleán uirbeach 75,500 daoine. Déanann Tír na mBascach tagairt ar ndóigh don réigiúin iomláin culturtha Bascach.

Tá stair iontach suimiúil ag an gceantar seo, tá a chultúr iontach difriúil ón gcultúr Spáinneach é féin. Tá teanga na Bascaise go hiomlán difriúil ní hamháin ó Spáinnis, ach ó na teangacha Eorpacha go forleathan. Creideann a lán de mhuintir na háite go mba cheart gur tír neamhspleách í. Tugann ETA tacaíocht míleata don aidhm seo. Faoi láthair tá rialtas na Spáinne ag déanamh idirbheartaíochta leo rud nár tharla riamh roimhe. Fuair siad a lán neamhspleáchais tar éis na dtoghchán sa bhliain 1935, agus throid cuid mhaith dóibh i gcoinne arm Francisco Franco i gCogadh Cathartha na Spáinne.

Tíreolas agus Cultúr

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is tír álainn glas í. Léiriú den áilleacht seo is ea na sléibhte arda idir an Fhrainc agus tír na mBascach, a thrasnaíonn slí oilithreachta an camino de Santiago go rialta. Tá daonra de 2,155,546 daoine, agus is ceann des na réigiúin is saibhre sa Spáinn é.

Riaracháin agus Daonra

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá an comhphobal roinnte i dtrí cúigí. Seo iad a leans:


Mar sin tá an Aragóin roinnte i dtrí cúige, ainmnithe dona bpríomhchathair: Huesca, Zaragoza agus Teruel. Tá na cúige roinnte i 33 contaetha agus tá 732 bardais sa réigiún.

Léarscáil contaetha Tír na mBascach Theas
Léarscáil bardais Tír na mBascach Theas

Tír na mBascach
Cúige Contaetha Bardais
Cúige Álava
Daonra
321,932
Contaetha Álava
Contae Vitoria, Ayala, Laguardia-Rioja Alavesa, Salvatierra, Zuya, Añana agus Campezo-Montaña Alavesa.

Vitoria
245,036
Tá 51 bardais i gCúige Álava.
Cúige Guipúzcoa
Daonra
709,607
Contaetha Vitoria
Bajo Martín, Jiloca, Cuencas Mineras, Andorra-Sierra de Arcos, Bajo Aragón, Comhphobal Teruel, Maestrazgo, Sierra de Albarracín, Gúdar-Javalambre agus Matarraña.

San Sebastián
186,185 hab.
Tá 89 bardais i gCúige Guipúzcoa.
Cúige Bioscáine
Daonra
1,155,772
Contaetha Bioscáine
Gran Bilbao, Duranguesado, Lea-Artibai, Busturialdea - Urdaibai, Uribe, Las Encartaciones agus Arratia-Nervión.
50px
Bilbao
352 700 hab.
Tá 112 bardais i gCúige Bioscáine.

Seo iad a leanas na cathracha de réir daonra i dTír na mBascach Theas:

Cathracha agus Bailte de réir daonra (2016)
Uimh. Cathair Cúigex Daonra Iarsmalann Guggenheim
Bilbao
Vitoria-Gasteiz
Vitoria-Gasteiz
San Sebastian
San Sebastián
Baraklado
Baraklado
1 Bilbao Bizkaia 345,122
2 Gasteiz Araba 244,634
3 Donostia Gipuzkoa 186,064
4 Barakaldo Bizkaia 100,025
5 Getxo Bizkaia 78,554
6 Irun Gipuzkoa 61,608
7 Portugalete Bizkaia 46,375
8 Santurtzi Bizkaia 46,043
9 Basauri Bizkaia 40,983
10 Errenteria Gipuzkoa 39,381




Comhphobail fhéinrialaitheacha na Spáinne

An Andalúis | Aragón | Asturias | Na hOileáin Bhailéaracha | Tír na mBascach Theas | Cantabria | Castilla-La Mancha | Castilla y León | Na hOileáin Chanáracha | An Chatalóin | Extremadura | An Ghailís | La Rioja | Comhphobal Mhaidrid | Murcia | Navarra | Comhphobal Valencia

Cathracha fhéinrialaitheacha na Spáinne

Ceuta · Melilla