Pápa Pius IX
| Giovanni Maria Mastai-Ferretti | |
 |
|
| Tús a Réimis | 1846 |
|---|---|
| Deireadh a Réimis | 1878 |
| Réamhtheachtaí | Greagóir XVI |
| Comharba | Leo XIII |
| Sonraí pearsanta | |
| Dáta Breithe | 13 Bealtaine, 1792 |
| Áit Breithe | Senigallia, An Iodáil |
| Dáta Báis | 7 Feabhra, 1878 |
| Áit Bháis | An Róimh |
Ba é Pius IX Beannaithe (Iodáilis: Pio Nono) an té ba pápa is faide riamh ar an Eaglais Chaitliceach, seachas Naomh Peadar. Bhí sé mar cheann de na pápaí is conspóidí a bhí ann. Chaill sé an flaitheas saolta nuair a ghabh Giuseppe Garibaldi na Stáit Pápúil i 1870, tar éis don Chéad Comhairle Vatacáine a fhógairt nach ndéanfadh an Pápa faillí agus é ag labhairt ex cathedra ar ábhar creidimh.
Rugadh Giovanni Maria Mastai-Ferretti i Senigallia san Iodáil in 1792. Oileadh é mar shagart agus bhí sé ag obair sa tSile agus Peiriú sula fill sé ar ais ar an Iodáil mar Ardeaspag Spoleto in 1827. Ceapadh é mar Easpag Imola (a bhí i bhfad níos tábhachtaí ná Spoleto) agus cairdinéal in 1839. Togadh mar Phápa é in 1846 tar éis bháis Ghreagóir XVI. Bhí cáil air mar liobrálaí ag an am. Ghlac sé an cairdinéal liobrálach, Gizzi, mar Rúnaí Stáit.
Nuair a rinne na náisiúinteóirí Iodáileacha ionsaigh ar an Róimh in 1848, bhí ar an bpápa teithe ón Róimh. Tháinig sé ar ais le mheon athraithe, agus d'fheiceadh é mar phápa fíor-choimeádach. In 1854, d'fhógair sé go ginneadh Muire gan smál mar dhogma Caitliceach. In 1864, d'fhógair sé an Syllabum Errorum a chuir síos earráidí na nua-aoise. Cheap sé Pól Ó Cuilinn, Ard-easpag Átha Cliath, mar an chéad cairdinéal Éireannach i stair na heaglaise. In 1869, ghlaoigh sé an Chéad Comhairle Vatacáine ag d'fhógair go mbeadh an Pápa saor ó earráide nuair a labhair sé ex cathedra (ón gcathaoir) ar ábhair chreidimh nó morálta. Tháinig scoilt san eaglais le bhunú an Eaglais Sean-Chaitliceach.
Ag an am céanna, bhí aontú na hIodáile ar siúl agus i 1860 ghabh Garibaldi mór-chuid de críocha an Phápa. Tháinig deireadh le cumhacht saolta an Phápa nuair a ghabh Ríocht Iodáileach an Róimh agus an méid a d'fhan dena Stáit Pápúil. Ó shin i leith, chuir Pius IX 'príosúnach na Vatacáine' air féin. Thosaigh mór-fhadhbanna ansin le Poblacht nua na Fraince agus Impireacht na Gearmáine tar éis do Bismarck an Kulturkampf a cuir i bhfeidhm. Ba léir nach raibh an meas céanna ar na mór-chumhachtaí ar an bPápa nuair nach raibh críocha saolta aige.
Fuair an Pápa Pius IX bás i 1878 tar éís dó níos mó ná 31 mar phápa. Tháinig Leo XIII i gcomharbacht air. Rinne Eoin Pól II beannú air i 2000.
