Pápa Leon X

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaPápa Leon X

Cuir in eagar ar Wikidata
Ainm sa teanga dhúchais(la) Leo PP. X
Beathaisnéis
Breith(it) Giovanni di Lorenzo de' Medici
11 Nollaig 1475
Flórans Cuir in eagar ar Wikidata
Bás1 Nollaig 1521
45 bliana d'aois
An Róimh Cuir in eagar ar Wikidata
Áit adhlacthaSanta Maria sopra Minerva (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
217 Pápa
19 Márta 1513 – 1 Nollaig 1521
← Pápa Iúil IIPápa Aidrian VI →
Riarthóir aspalda
9 Nollaig 1510 – 9 Márta 1513
Deoise: Archdiocese of Amalfi (en) Aistrigh
Cairdinéal-prótadheagánach
29 Samhain 1503 – 9 Márta 1513
← Raffaele RiarioFederico di Sanseverino (en) Aistrigh →
Riarthóir aspalda
27 Deireadh Fómhair 1503 – 27 Bealtaine 1504
Deoise: Diocese of Pesaro (en) Aistrigh
Cairdinéal-deagánach Santa Maria in Domnica (en) Aistrigh
26 Márta 1489 – 9 Márta 1513
← Giambattista Orsini (en) AistrighPápa Cléimeans VII →
Ab Abbey of Morimondo (en) Aistrigh
Subject has role (en) Aistrigh: Commendatory abbot (en) Aistrigh
1487 – 1495
Ab Monte Cassino
1486 – 1504
Protonotary apostolic (en) Aistrigh
Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
ReiligiúnEaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/síOllscoil Pisa Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Réimse oibreRiarachán agus bainistíocht na heaglaise
Suíomh oibre An Róimh
Stáit an Phápa
Pisa Cuir in eagar ar Wikidata
Gairmsagart Caitliceach Rómhánach (1513–), sagart Caitliceach (1513 (Féilire Ghréagóra)–), Pápa Cuir in eagar ar Wikidata
Mac/iníon léinn de chuidDimitrios Chalkokondyles agus Filippo Decio
TeangachaAn Iodáilis agus an Laidin
CoisreacanRaffaele Riario Cuir in eagar ar Wikidata
Ghlac sé/sí páirt i
3 Márta 1513comhthionól cairdinéal 1513
31 Deireadh Fómhair 1503comhthionól cairdinéal Deireadh Fómhair 1503
21 Meán Fómhair 1503comhthionól cairdinéal Meán Fómhair 1503
6 Lúnasa 1492comhthionól cairdinéal 1492 Cuir in eagar ar Wikidata
Teaghlach
TeaghlachTeaghlach Medici Cuir in eagar ar Wikidata
Céileluach ar iarraidh Cuir in eagar ar Wikidata
AthairLorenzo de' Medici  agus Clarice Orsini
SiblínPiero Bocht, Giuliano de' Medici, Diúc Nemours, Maddalena de' Medici, Lucrezia de' Medici agus Contessina de' Medici
Síniú


Find a Grave: 8815455 Cuir in eagar ar Wikidata

Rugadh an Pápa Leon X ar an 11ú Nollaig, 1475, leis an ainm Giovanni di Lorenzo de' Medici. Bhí sé mar an Pápa ón 9ú Márta 1513 go dtí a bháis i 1521.[1] Tá sé ceaptha bheith mar an Pápa is tábhachtaí i rith an Renaissance, agus bhí a cinneadh chun saol loghanna a cheadú cheann de na cúinsí ag baint leis an Reifirméisean.

Rug sé i bhFlórans sa bhliain 1475 mar an dara mac le Lorenzo de Medici[2]. Bhí an oideachas is fearr ar fáil dó mar gheall ar cumhacht agus saibhreas a hathair. Ó 1489 rinne sé staidéir ar an diagacht agus dlí canónta ag Ollscoil Pisa. I 1492, rinne mar bhaill de Ollscoil na gCairdinéal é, gan é a bheith mar sagart roimh ré. Rinne sé an cinneadh chun a bheith ina chónaí sa Róimh, ach mar gheall ar bás a hathair agus toghadh an Pápa nua, bhog sé ar ais go bhFlórans.

Ó 1494 go 1500, rinne sé taistil thar timpeall ar Tuaisceart na hEorpa. I 1500, bhog sé ar ais don Róimh, agus d’fhan sé ann. Rinne é mar leagáid an Phápa do Bologna agus Romagna i 1511, agus i 1512 bhí sé ag stiúir thar athbhunú cumhacht na Medicis go bhFlórans.

I 1513 fuair an Pápa Julius II, bás. Bhí ar Ollscoil na gCairdinéal Pápa nua a phioca. Tar éis íosmachnamh a dhéanamh, phioc siad an Cardinéal de Medici mar Pápa. Thóg sé an ainm Leon X.

An Pápa Leon X.

Ag 37 bliain d’aois, bhí an Pápa seo mar samhail de idéal an Renaissance. Bhí an Pápa seo ciúin agus suaimhneach, difriúil leis an saighdiúir-Pápa roimhe é, Julius II.

Bhí Leo an-flaithiúl leis a chuid airgead féin, agus airgead an Eaglais. Faoi a chuid Pátrúnacht, rinne an Róimh mar lárionad cultúr an dhoman thiar arís eile. Bhí tógáil Baisleac Naomh Peadar - a roimh tosaithe faoi Julius II - déanta i bhfad níos sciobtha, bhí bailiúchán Leabharlann na Vatacáine méadaithe go mór, agus chaitear an t-uafás airgead ar na healaíona, a chuaigh faoi bhláth de bharr. Freisin, rinne cráifeacht an Pápa níos faoi faoi Leon, a raibh droch-cháil air mar gheall ar cúpla de na Pápaí roimh ré.

Thóg an 5ú Comhairle Lateran an chéad chuig bhliain dá phápacht suas, mar bhí súil aige go mbeidh sé in ann leasú a dhéanamh ar an Eaglais Chaitliceach. Theip sé leis an tasc seo, áfach, agus níor rinne sé mórán.

Thug Leon faomhadh loghanna a dhíol sa bhliain 1517 chun airgead a fháil don Eaglais. Duiridh le muintir na hEorpa go rachaidh siad díreach go Neamh má cheannaigh siad na loghanna seo. An fá a raibh an Pápa ag bailiú airgead ná chun críochnú tógáil Baisleac Naomh Peadar. Bhí sé i gceist aige freisin leath don airgead a raibh bailithe a thabhairt d’Ard Easpaig Mainz freisin. Bhí iasacht airgead tógtha ag Ard-Easpaig Mainz chun a phost a cheannach.

Nuair a chuala fear darbh ainm Mártan Liútar faoi seo bhí sé ar buille. Bheartaigh sé 95 de na rudaí a raibh mícheart leis an Eaglais a scríobh síos, agus chroch sé iad sa séipéil i Wittenberg.

Nuair a chuala an Pápa go raibh daoine ag ceistiú an Eaglais chuir sé alltacht air. Thosaigh sé Liútar a stopadh.

Bhí díospóireacht poiblí idir Liútar agus díogaire cáiliúil ag an am, Johann Eck. I rith na díospóireachta cheistigh Liútar údarás an Pápa. Scríobh an Pápa litir do Liútar ag rá go raibh air gach rud a raibh ráite aige a shéanadh nó go gcuirfeadh sé faoi choinnealbh é. Glaoitear an Exsurge Domine ar an litir seo. An freagra a raibh ag Liútar ná chun an litir a dhó go poiblí chomh maith le roinnt leabhar Caitliceach. Nuair a chuala an Pápa faoi seo chuir sé Liútar faoi choinnealbhá.

Níor rinne Leon mórán faoi an Ghearmáin agus tuaisceart na hEorpa ag brise ón Eaglais Chaitliceach. Fuair sé bás ar an 1ú Nollaig 1521. Bhí sé curtha ina luí i Santa Maria sopra Minerva.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. "Leo X | pope" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2019-12-02.
  2. "Leo X | pope" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2019-12-02.