Pápa Leon X
Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann.
Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
Rugadh an Pápa Leon X ar an 11ú Nollaig, 1475, leis an ainm Giovanni di Lorenzo de' Medici. Bhí sé mar an Pápa ón 9ú Márta 1513 go dtí a bháis i 1521.[1] Tá sé ceaptha bheith mar an Pápa is tábhachtaí i rith an Renaissance, agus bhí a cinneadh chun saol loghanna a cheadú cheann de na cúinsí ag baint leis an Reifirméisean.
Rugadh é i bhFlórans sa bhliain 1475, an dara mac le Lorenzo de Medici[2]. Bhí an t-oideachas is fearr ar fáil dó mar gheall ar chumhacht agus saibhreas a hathar. Ó 1489 rinne sé staidéar ar an diagacht agus dlí canónta in Ollscoil Pisa. I 1492, rinneadh ball de Ollscoil na gCairdinéal de, gan é a bheith mar shagart roimh ré. Rinne sé an cinneadh chun a bheith ina chónaí sa Róimh, ach mar gheall ar bhás a athar agus toghadh an Phápa nua, bhog sé ar ais go Flórans.
Ó 1494 go 1500, rinne sé taisteal thar timpeall ar Tuaisceart na hEorpa. I 1500, bhog sé ar ais don Róimh, agus d’fhan sé ann. Rinne é mar leagáid an Phápa do Bologna agus Romagna i 1511, agus i 1512 bhí sé ag stiúir thar athbhunú cumhacht na Medicis go bhFlórans.
I 1513 fuair an Pápa Julius II, bás. Bhí ar Ollscoil na gCairdinéal Pápa nua a phioca. Tar éis íosmachnamh a dhéanamh, phioc siad an Cardinéal de Medici mar Pápa. Thóg sé an ainm Leon X.
Ag 37 bliain d’aois, bhí an Pápa seo mar samhail de idéal an Renaissance. Bhí an Pápa seo ciúin agus suaimhneach, difriúil leis an saighdiúir-Pápa roimhe é, Julius II.
Bhí Leo an-fhlaithiúil lena chuid airgid féin, agus airgead na hEaglaise. Faoina phátrúnacht, rinneadh lárionad cultúrtha an domhain thiar den Róimh arís. Bhí tógáil Baisleac Naomh Peadar - a bhí tosaithe faoi Julius II - déanta i bhfad níos sciobtha, bhí bailiúchán Leabharlann na Vatacáine méadaithe go mór, agus caitheadh an t-uafás airgid ar na healaíona, a chuaigh faoi bhláth dá bharr. Freisin, rinne cráifeacht an Phápa níos mó faoi Leon, a raibh droch-cháil uirthi mar gheall ar chúpla de na Pápaí roimhe.
Thóg an 5ú Comhairle Lateran an chéad chuig bhliain dá phápacht suas, mar bhí súil aige go mbeidh sé in ann leasú a dhéanamh ar an Eaglais Chaitliceach. Theip sé leis an tasc seo, áfach, agus níor rinne sé mórán.
Thug Leon faomhadh loghanna a dhíol sa bhliain 1517 chun airgead a fháil don Eaglais. Duiridh le muintir na hEorpa go rachaidh siad díreach go Neamh má cheannaigh siad na loghanna seo. An fá a raibh an Pápa ag bailiú airgead ná chun críochnú tógáil Baisleac Naomh Peadar. Bhí sé i gceist aige freisin leath don airgead a raibh bailithe a thabhairt d’Ard Easpaig Mainz freisin. Bhí iasacht airgead tógtha ag Ard-Easpaig Mainz chun a phost a cheannach.
Nuair a chuala fear darbh ainm Mártan Liútar faoi seo bhí sé ar buille. Bheartaigh sé 95 de na rudaí a raibh mícheart leis an Eaglais a scríobh síos, agus chroch sé iad sa séipéil i Wittenberg.
Nuair a chuala an Pápa go raibh daoine ag ceistiú an Eaglais chuir sé alltacht air. Thosaigh sé Liútar a stopadh.
Bhí díospóireacht poiblí idir Liútar agus díogaire cáiliúil ag an am, Johann Eck. I rith na díospóireachta cheistigh Liútar údarás an Pápa. Scríobh an Pápa litir do Liútar ag rá go raibh air gach rud a raibh ráite aige a shéanadh nó go gcuirfeadh sé faoi choinnealbh é. Glaoitear an Exsurge Domine ar an litir seo. An freagra a raibh ag Liútar ná chun an litir a dhó go poiblí chomh maith le roinnt leabhar Caitliceach. Nuair a chuala an Pápa faoi seo chuir sé Liútar faoi choinnealbhá.
Níor rinne Leon mórán faoi an Ghearmáin agus tuaisceart na hEorpa ag brise ón Eaglais Chaitliceach. Fuair sé bás ar an 1ú Nollaig 1521. Bhí sé curtha ina luí i Santa Maria sopra Minerva.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "Leo X | pope" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2019-12-02.
- ↑ "Leo X | pope" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2019-12-02.
Is síol faoi chreideamh é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |
Is síol faoin Iodáil é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |