Pápa

Is é an Pápa ceannaire na hEaglaise Caitlicí. Is mór í an fhreagracht do cheannaire spioradálta agus polaitiúil a dhéanann tréan iarracht treoir a thabhairt do thréad suas le 1.4 billiún Caitliceach go domhanda.^[1]

Stair

De réir thuiscint oifigiúil na hEaglaise, b'é Naomh Peadar an chéad Phápa. Tháinig an focal féin ón bhfocal Gréigise pappas, a chiallaíonn "athair", agus ón bhfocal Laidine papa, arb ionann an bhrí leis. Bhí Bheinidict XVI ina Phápa ón mbliain 2005 go dtí go n-éirigh sé as an bpápacht ar 28 Feabhra 2013.

Is é Proinsias, a rugadh faoin ainm Jorge Mario Bergoglio, atá ina Phápa ó 13 Márta 2013 i leith. Tháinig sé i gcomharbas ar Bheinidict XVI.

Toghchán

Nuair a fhaigheann an Pápa bás nó nuair a éiríonn Pápa as a phost (mar a tharla in 2013), tionóltar cruinniú de na cairdinéil ar fad.

Níl a fhios againn cé a thagann i gcomharbacht air go dtí go bhfeictear an deatach bán ag sileadh amach as simléir an tSéipéil Shistínigh agus fógraítear Habemus Papam (Tá Pápa againn) ar bhalcóin Phálás an Phápa i gCearnóg Pheadair. Is scéal mór nuachta domhanda é i gcónaí agus bíonn meáin na cruinne meáite fad is a bhíonn sé seo ar siúl.^[2]

Pápaí (1740+)

Pápacht	Ainm Gaeilge	Nomen pontificale	A Ainm féin	Áit breithe
17 Lúnasa 1740 - 3 Márta 1758	Pápa Beinidict XIV	Papa BENEDICTUS Quartus Decimus	Prospero Lorenzo Lambertini	Bologna, An Iodáil
6 Iúil 1758 - 2 Feabhra 1769	Cléimeans XIII	Papa Clemens Tertius Decimus, Episcopus Romanus	Carlo della Torre Rezzonico	Venice, Veneto, An Iodáil
19 Bealtaine 1769 - 22 Meán Fómhair 1774	Cléimeans XIV	Papa Clemens Quartus Decimus, Episcopus Romanus	Giovanni Vincenzo Antonio Ganganelli	Sant'Arcangelo di Romagna, An Iodáil
15 Feabhra 1775 - 29 Lúnasa 1799	Pius VI	Papa Pius Sextus, Episcopus Romanus	Giovanni Angelo Braschi	Cesena, An Iodáil
14 Márta 1800 - 20 Lúnasa 1823	Pius VII	Papa Pius Septimus, Episcopus Romanus	Barnaba Chiaramonti	Cesena, An Iodáil
28 Meán Fómhair 1823 - 10 Feabhra 1829	Leo XII	Papa Leo Duodecimus, Episcopus Romanus	Annibale Sermattei della Genga	Fabriano, Mártae, An Iodáil
31 Márta 1829 - 1 Nollaig 1830	Pius VIII	Papa Pius Octavus, Episcopus Romanus	Francesco Saverio Castiglioni	Cingoli, Mártae, An Iodáil
2 Feabhra 1831 - 1 Meitheamh 1846	Gréagóir XVI	Papa Gregorius Sextus Decimus, Episcopus Romanus	Bartolomeo Alberto Cappellari	Belluno, Veneto, An Iodáil
16 Meitheamh 1846 - 7 Feabhra 1878	Pius IX	Papa Pius Nonus, Episcopus Romanus	Giovanni Maria Mastai-Ferretti	Senigallia, Mártae, An Iodáil
20 Feabhra 1878 - 20 Iúil 1903	Leo XIII	Papa Leo Tertius Decimus, Episcopus Romanus	Gioacchino Vincenzo Raffaele Luigi Pecci	Carpineto Romano, Latium, An Iodáil
4 Lúnasa 1903 - 20 Lúnasa 1914	Pius X	Papa Pius Decimus, Episcopus Romanus	Giuseppe Melchiorre Sarto	Riese, Treviso, Veneto, An Iodáil
3 Meán Fómhair 1914 - 22 Eanáir 1922	Beinidict XV	Papa Benedictus Quintus Decimus, Episcopus Romanus	Giacomo Della Chiesa	Genoa, An Iodáil
6 Feabhra 1922 - 10 Feabhra 1939	Pius XI	Papa Pius Undecimus, Episcopus Romanus	Achille Ambrogio Damiano Ratti	Desio, Milano, An Iodáil
2 Márta 1939 - 9 Deireadh Fómhair 1958	Pius XII	Papa Pius Duodecimus, Episcopus Romanus	Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli	An Róimh, An Iodáil
28 Deireadh Fómhair 1958 - 3 Meitheamh 1963	Eoin XXIII	Papa Ioannes Vicesimus Tertius, Episcopus Romanus	Angelo Giuseppe Roncalli	Sotto il Monte, Bergamo, An Iodáil
21 Meitheamh 1963 - 6 Lúnasa 1978	Pól VI	Papa Paulus Sextus, Episcopus Romanus	Giovanni Battista Enrico Antonio Maria Montini	Concesio, Brescia, An Iodáil
26 Lúnasa 1978 - 28 Meán Fómhair 1978	Eoin Pól I	Papa Ioannes Paulus Primus, Episcopus Romanus	Albino Luciani	Forno di Canale, Veneto, An Iodáil
16 Deireadh Fómhair 1978 - 2 Aibreán 2005	Eoin Pól II	Papa Ioannes Paulus Secundus, Episcopus Romanus	Karol Józef Wojtyła	Wadowice, An Pholainn
19 Aibreán 2005 - 28 Feabhra 2013	Beinidict XVI	Papa Benedictus Sextus Decimus, Episcopus Romanus	Joseph Alois Ratzinger	Marktl am Inn, An Bhaváir, An Ghearmáin
13 Márta 2013 - inniu	Proinsias	Papa Franciscus Primus, Episcopus Romanus	Jorge Mario Bergoglio	Buenos Aires, An Airgintín

Amlíne (1758+)

Féach freisin

Eaglais Chaitliceach

Tagairtí

↑ Nuacht RTÉ (2025-02-22). "Sláinte an Phápa ag dul chun donachta" (as ga-iE).
↑ Cathal Ó Murchú (2025-03-07). An Páipéar - Eagrán #19: "Amhras faoi shláinte an Phápa Proinsias" (ga-IE). Dáta rochtana: 2025-03-09.

[1] Nuacht RTÉ (2025-02-22). "Sláinte an Phápa ag dul chun donachta" (as ga-iE).

[2] Cathal Ó Murchú (2025-03-07). An Páipéar - Eagrán #19: "Amhras faoi shláinte an Phápa Proinsias" (ga-IE). Dáta rochtana: 2025-03-09.

[1]

[2]

f p a Pápaí ar an Eaglais Chaitliceach
1ú-4ú haois	Peadar • Líneas • Anacletus • Cléimeans I • Evaristus • Alastar I • Sixtus I • Telesphorus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleuterus • Vioctór I • Zephyrinus • Callixtus I • Urban I • Pontian • Anterus • Fabian • Cornelius • Lucius I • Stiofán I • Sixtus II • Dionysius • Feilimí I • Eutychian • Caius • Marcellinus • Marcellus I • Eusbius • Miltiades • Sailbheastar I • Marcas • Iúil I • Liberius • Damasus I • Siricius • Anastasius I
5ú-8ú haois	Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • Celestine I • Sixtus III • Leon I • Hilarius • Simplicius • Feilimí III • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • Hormisdas • Eoin I • Feilimí IV • Bonifatius II • Eoin II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Eoin III • Beinidict I • Pelagius II • Gréagóir I • Sabinian • Bonifatius III • Bonifatius IV • Adeodatus I • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Eoin IV • Teádóir I • Máirtín I • Eoghan I • Vitalian • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leon II • Beinidict II • Eoin V • Conon • Sergius I • Eoin VI • Eoin VII • Sisinnius • Consaidín • Gréagóir II • Gréagóir III • Zacharias • Pápa tofa Stiofán • Stiofán II • Pól I • Stiofán III • Aidrian I • Leon III
9ú-12ú haois	Stiofán IV • Pascal I • Eoghan II • Vailintín • Gréagóir IV • Sergius II • Leon IV • Beinidict III • Nioclás I • Aidrian II • Eoin VIII • Marinus I • Aidrian III • Stiofán V • Formosus • Bonifatius VI • Stiofán VI • Romanus • Teádóir II • Eoin IX • Beinidict IV • Leon V • Sergius III • Anastasius III • Lando • Eoin X • Leon VI • Stiofán VII • Eoin XI • Leon VII • Stiofán VIII • Marinus II • Agapetus II • Eoin XII • Beinidict V • Leon VIII • Eoin XIII • Beinidict VI • Beinidict VII • Eoin XIV • Eoin XV • Gréagóir V • Sailbheastar II • Eoin XVII • Eoin XVIII • Sergius IV • Beinidict VIII • Eoin XIX • Beinidict IX • Sailbheastar III • Gréagóir VI • Cléimeans II • Damasus II • Leon IX • Vioctór II • Stiofán IX • Nioclás II • Alastar II • Vioctór III • Urban II • Pascal II • Gelasius II • Callixtus II • Honorius II • Innocentius II • Celestine II • Lucius II • Eoghan III • Anastasius IV • Aidrian IV • Alastar III • Lucius III • Urban III • Gréagóir VIII • Cléimeans III • Celestine III • Innocentius III
13-16ú haois	Honorius III • Gréagóir IX • Celestine IV • Innocentius IV • Alastar IV • Urban IV • Gréagóir X • Innocentius V • Aidrian V • Eoin XXI • Nioclás III • Máirtín IV • Honorius IV • Nioclás IV • Celestine V • Bonifatius VIII • Beinidict XI • Cléimeans V • Eoin XXII • Beinidict XII • Cléimeans VI • Innocentius VI • Urban V • Gréagóir XI • Urban VI • Bonifatius IX • Innocentius VII • Gréagóir XII • Máirtín V • Eoghan IV • Nioclás V • Callixtus III • Pius II • Pól II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alastar VI • Pius III • Iúil II • Leon X • Aidrian VI • Cléimeans VII • Pól III • Iúil III • Marcellus II • Pól IV • Pius IV • Pius V • Gréagóir XIII • Sixtus V • Urban VII • Gréagóir XIV • Innocentius IX • Cléimeans VIII
17-20ú haois	Leon XI • Pól V • Gréagóir XV • Urban VIII • Innocentius X • Alastar VII • Cléimeans IX • Cléimeans X • Innocentius XI • Alastar VIII • Innocentius XII • Cléimeans XI • Innocentius XIII • Beinidict XIII • Cléimeans XII • Beinidict XIV • Cléimeans XIII • Cléimeans XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gréagóir XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Beinidict XV • Pius XI • Pius XII • Eoin XXIII • Pól VI • Eoin Pól I • Eoin Pól II
21ú haois	Beinidict XVI • Proinsias