Pápa Proinsias

A Naofacht
Pápa Proinsias
	;
Beathaisnéis
Breith	(es) Jorge Mario Bergoglio ; 17 Nollaig 1936 ; 88 bliana d'aois; Flores, An Airgintín
266 Pápa
	13 Márta 2013 – ; ← Pápa Beinidict XVI ; Toghadh i: comhthionól cairdinéal 2013
Patrarc an Iarthair
	13 Márta 2013 – ; ← Pápa Beinidict XVI
Cairdinéal-sagart San Roberto Bellarmino (en)
	21 Feabhra 2001 – 13 Márta 2013 ; Ceaptha ag: Pápa Eoin Pól II
Easpag deoise
	30 Samhain 1998 – 13 Márta 2013 ; ← Antonio Quarracino – Mario Aurelio Poli → ; Deoise: Eastern Ordinariate of Argentina (en)
Ard-Easpag Buenos Aires
	28 Feabhra 1998 – 13 Márta 2013 ; ← Antonio Quarracino – Mario Aurelio Poli → ; Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach Buenos Aires
Coadjutor archbishop (en)
	3 Meitheamh 1997 – 28 Feabhra 1998 ; Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach Buenos Aires
Easpag teidealach
	20 Bealtaine 1992 – 3 Meitheamh 1997 ; ← Theodor Hubrich (en) – Mieczysław Cisło → ; Deoise: Auca (en)
Easpag cúnta
	20 Bealtaine 1992 – 3 Meitheamh 1997 ; Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach Buenos Aires
Provincial of the Jesuits of Argentina and Uruguay (en) Argentine-Uruguayan Jesuit Province (en)
	1973 – 1979
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Facultades de Filosofía y Teología de San Miguel (en)
Céim acadúil	Dochtúir sa Diagacht
Áit chónaithe	an Pálás Aspalda; Domus Sanctae Marthae (en) ; Cathair na Vatacáine; Buenos Aires
Teanga dhúchais	an Spáinnis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Litríocht Chríostaí, ministreacht Pheadair agus Christian education (en)
Suíomh oibre	Buenos Aires ; An Róimh ; Cathair na Vatacáine
Gairm	easpag Caitliceach (1992–), easpag Caitliceach (1992–), sagart Caitliceach Rómhánach (1969–), athair faoistine, tréadaí, seanmóirí, scríbhneoir, diagaire, ceimiceoir, polaiteoir
Mac/iníon léinn de chuid	Carlos Aldunate Lyon
Teangacha	An Spáinnis, an Iodáilis, an Laidin, an Ghearmáinis, an Fhraincis, an Phortaingéilis, Béarla agus Laidin eaglasta
Ord crábhaidh	Cumann Íosa
Coisreacan	Antonio Quarracino
Ghlac sé/sí páirt i
Márta 2013	comhthionól cairdinéal 2013
Aibreán 2005	comhthionól cairdinéal 2005
Saothar
	Saothar suntasach (2022) Ad charisma tuendum (en) ;
Teaghlach
Athair	Mario José Bergoglio agus Regina María Sívori
Croineolaíocht
21 Feabhra 2001	created cardinal (en) , per Pápa Eoin Pól II
27 Meitheamh 1992	coisreacan (Buenos Aires Metropolitan Cathedral (en) ), per Antonio Quarracino
13 Nollaig 1969	priestly ordination in the Roman rite (en) , per Ramón José Castellano
	Gradam a fuarthas (2021) Sexist Man Alive (en) ; (2016) Duais Idirnáisiúnta Shéarlais Mhóir Aachen; (2016) Gradam Bambi; (9 Iúil 2015) Grand Collar of the Order of the Andes' Condor (en) ; (2013) Duine na Bliana ón irisleabhar Time; Order of St. Sylvester (en) ; Order of St. Gregory the Great (en) ; Ord Pius IX; Supreme Order of Christ (en) ; Equestrian Order of the Holy Sepulchre (en) ; Order of the Golden Spur (en) ; Order of the Smile (en) ; Order of the Condor of the Andes (en) ;
	Síniú
	(la) Miserando atque eligendo

Is é Jorge Mario Bergoglio SJ, nó an Pápa Proinsias (a rugadh ar 17 Nollaig, 1936) an pápa reatha san Eaglais Chaitliceach Rómhánach. Is é Proinsias an chéad phápa a rugadh lasmuigh den Eoraip le 1272 bliain.

Gairm

Íosánach is ea Jorge Mario Bergoglio. Ba é a bhí mar Ardeaspag Buenos Aires ón bhliain 1998 go dtí 2001.^[1] Bhíodh sé ina chairdinéal san Airgintín ón mbliain 2001 go dtí 2013.^[2]

Toghadh Bergoglio ina phápa ar an 13 Márta, 2013 tar éis don Phápa Beinidict XVI, Joseph Ratzinger, éirigh as. Roghnaigh sé an t-ainm Proinsias in ómós do Naomh Proinsias Assisi, chun aithris a dhéanamh ar a umhlaíocht agus a shimplíocht.

Moráltacht

In 2020, labhair an Pápa go hoscailte faoi pháirtnéireacht shibhialta sa scannán faisnéise Francesco, Agus é ag caint faoi cúram agus freastal tréadach a chur ar fáil do dhaoine LADT, dúirt an Pápa: “Tá sé de cheart ag daoine homaighnéasacha a bheith ina gcuid de theaghlach. Is páistí Dé iad. An rud a theastaíonn dlí a cheadaíonn páirtnéireacht shibhialta, sa tslí sin beidh aitheantas dlí acu.”^[3]

Is é teagasc traidisiúnta na hEaglaise Caitlicí nach féidir le pósadh a bheith ann ach amháin idir fear agus bean. Chuir caint an Phápa cantail ar an dream san eaglais at bhí níos coimeádaí ná é agus nach raibh ar aon intinn le Proinsias, a bhí róliobrálach, dar leo.^[4]

Mná

A’ labhairt dó le hiriseán Íosánach sna Stáit Aontaithe i mí na Samhna 2022, dhearbhaigh Proinsias nach raibh aon éagóir á déanamh ar mhná gan cead a thabhairt dóibh a bheith ina sagairt. Is bean í an Eaglais a dhearbhaigh sé. Is céile í an bhean. Tugtar aitheantas do dhínit na mná sa tslí sin, a mhaígh sé.

Tamall níos déanaí, labhair iar-Uachtarán Máire Mhic Giolla Íosa amach in 2022 gan scáth gan náire. mar gheall ar an ráiteas ‘seafóideach míloighciúil’, a deir sí a thug an Pápa agus ceisteanna á bhfreagairt aige maidir le bean a oirniú ina sagart, ‘misogynistic drivel’ a bhaist an t-iarUachtarán ar a bhriathra.^[5]

Éire

Thug Proinsias cuairt ar Éirinn i mí Lúnasa na bliana 2018. Bhí an Ghaeilge ina cuid “lárnach” de na hócáidí do chuairt an Phápa bhí an teanga sa treis ag Aifreann an Phápa i bPáirc an Fhionnuisce. Bhí An Chéad Léacht agus ceann de phaidreacha Ghuí an Phobail i nGaeilge ag an Aifreann mór. Casadh chomh maith na paidreacha Gaeilge ‘A Thiarna déan trócaire’, ‘A Uain Dé’ agus leagan Sheáin Uí Riada den ‘Ár nAthair’. Bhí an Ghaeilge ar cheann de chúig theanga oifigiúil Chruinniú Domhanda na dTeaghlach in 2018.^[6]

Pearsanta

Airgintíneach atá ann, cé gur de bhunús na hIodáile a mhuintir.

Is fear ionraic, grámhar, daonna é an Pápa Proinsias, dar le Pat Butler.^[7] Tá íomhá i bhfad níos gnaíúla, níos láiche agus níos liobrálaí ag an bPápa seo ná an bheirt phápaí a chuaigh roimhe.^[8]

Chuaigh an Pápa faoi scian dhá uair sna 2020idí, mórobráid i 2021 agus ceann eile i 2023.^[9]

I mí Feabhra 2025, tugadh an Pápa Proinsias ar bhonn éigeandála toisc deacrachtaí anála isteach chuig Ospidéal Agostino Gemelli i gCathair na Róimhe. Bhí niúmóine air.

Naisc sheachtracha

Scéal a phápachta le seacht mbliana go leith atá sa scannán fada Francesco, le Evgeny Afineevsky, a tháinig amach in 2020.^[10]

Tagairtí

↑ extrag.ie (2023-01-31). "Leo ag guí gach rath ar an Pápa cróga faoi cearta LADT" (ga-IE). Dáta rochtana: 2023-01-31.
↑ "timire.ie". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2016-03-22. Dáta rochtana: 2016-11-03.
↑ A. B. C. News. "Video Pope Francis becomes first pope to endorse civil unions for gay couples" (en). ABC News. Dáta rochtana: 2025-02-23.
↑ "Tacaíocht tugtha ag an bPápa don pháirtnéireacht shibhialta do lánúineacha comhghnéis" (ga-IE). Tuairisc.ie (2020-10-21). Dáta rochtana: 2025-02-23.
↑ Seosaimhín Ní Bheaglaoich (23 Nollaig 2022). "Mo ghrá thú, a Mháire Mhic Giolla Íosa…" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-02-23.
↑ Méabh Ní Thuathaláin (22 Meitheamh 2018). "An Ghaeilge le bheith i lár an aonaigh le linn chuairt agus Aifreann an Phápa" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-02-23.
↑ Pat Butler (12 Eanáir 2023). "Na mná díbeartha go dtí an t-imeall i gCearnóg Pheadair" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-02-23.
↑ Cathal Ó Murchú (2025-03-07). An Páipéar - Eagrán #19: "Amhras faoi shláinte an Phápa Proinsias" (ga-IE). Dáta rochtana: 2025-03-09.
↑ Nuacht RTÉ (2025-02-22). "Sláinte an Phápa ag dul chun donachta" (as ga-IE).
↑ agoalex (2021-12-06). "FRANCESCO: Live Q&A with Director/Producer Evgeny Afineevsky".

[1] xtrag.ie (2023-01-31). "Leo ag guí gach rath ar an Pápa cróga faoi cearta LADT" (ga-IE). Dáta rochtana: 2023-01-31.

[2] "timire.ie". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2016-03-22. Dáta rochtana: 2016-11-03.

[3] A. B. C. News. "Video Pope Francis becomes first pope to endorse civil unions for gay couples" (en). ABC News. Dáta rochtana: 2025-02-23.

[4] "Tacaíocht tugtha ag an bPápa don pháirtnéireacht shibhialta do lánúineacha comhghnéis" (ga-IE). Tuairisc.ie (2020-10-21). Dáta rochtana: 2025-02-23.

[5] Seosaimhín Ní Bheaglaoich (23 Nollaig 2022). "Mo ghrá thú, a Mháire Mhic Giolla Íosa…" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-02-23.

[6] Méabh Ní Thuathaláin (22 Meitheamh 2018). "An Ghaeilge le bheith i lár an aonaigh le linn chuairt agus Aifreann an Phápa" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-02-23.

[7] Pat Butler (12 Eanáir 2023). "Na mná díbeartha go dtí an t-imeall i gCearnóg Pheadair" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-02-23.

[8] Cathal Ó Murchú (2025-03-07). An Páipéar - Eagrán #19: "Amhras faoi shláinte an Phápa Proinsias" (ga-IE). Dáta rochtana: 2025-03-09.

[9] Nuacht RTÉ (2025-02-22). "Sláinte an Phápa ag dul chun donachta" (as ga-IE).

[10] x (2021-12-06). "FRANCESCO: Live Q&A with Director/Producer Evgeny Afineevsky".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

f p a Pápaí ar an Eaglais Chaitliceach
1ú-4ú haois	Peadar • Líneas • Anacletus • Cléimeans I • Evaristus • Alastar I • Sixtus I • Telesphorus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleuterus • Vioctór I • Zephyrinus • Callixtus I • Urban I • Pontian • Anterus • Fabian • Cornelius • Lucius I • Stiofán I • Sixtus II • Dionysius • Feilimí I • Eutychian • Caius • Marcellinus • Marcellus I • Eusbius • Miltiades • Sailbheastar I • Marcas • Iúil I • Liberius • Damasus I • Siricius • Anastasius I
5ú-8ú haois	Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • Celestine I • Sixtus III • Leon I • Hilarius • Simplicius • Feilimí III • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • Hormisdas • Eoin I • Feilimí IV • Bonifatius II • Eoin II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Eoin III • Beinidict I • Pelagius II • Gréagóir I • Sabinian • Bonifatius III • Bonifatius IV • Adeodatus I • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Eoin IV • Teádóir I • Máirtín I • Eoghan I • Vitalian • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leon II • Beinidict II • Eoin V • Conon • Sergius I • Eoin VI • Eoin VII • Sisinnius • Consaidín • Gréagóir II • Gréagóir III • Zacharias • Pápa tofa Stiofán • Stiofán II • Pól I • Stiofán III • Aidrian I • Leon III
9ú-12ú haois	Stiofán IV • Pascal I • Eoghan II • Vailintín • Gréagóir IV • Sergius II • Leon IV • Beinidict III • Nioclás I • Aidrian II • Eoin VIII • Marinus I • Aidrian III • Stiofán V • Formosus • Bonifatius VI • Stiofán VI • Romanus • Teádóir II • Eoin IX • Beinidict IV • Leon V • Sergius III • Anastasius III • Lando • Eoin X • Leon VI • Stiofán VII • Eoin XI • Leon VII • Stiofán VIII • Marinus II • Agapetus II • Eoin XII • Beinidict V • Leon VIII • Eoin XIII • Beinidict VI • Beinidict VII • Eoin XIV • Eoin XV • Gréagóir V • Sailbheastar II • Eoin XVII • Eoin XVIII • Sergius IV • Beinidict VIII • Eoin XIX • Beinidict IX • Sailbheastar III • Gréagóir VI • Cléimeans II • Damasus II • Leon IX • Vioctór II • Stiofán IX • Nioclás II • Alastar II • Vioctór III • Urban II • Pascal II • Gelasius II • Callixtus II • Honorius II • Innocentius II • Celestine II • Lucius II • Eoghan III • Anastasius IV • Aidrian IV • Alastar III • Lucius III • Urban III • Gréagóir VIII • Cléimeans III • Celestine III • Innocentius III
13-16ú haois	Honorius III • Gréagóir IX • Celestine IV • Innocentius IV • Alastar IV • Urban IV • Gréagóir X • Innocentius V • Aidrian V • Eoin XXI • Nioclás III • Máirtín IV • Honorius IV • Nioclás IV • Celestine V • Bonifatius VIII • Beinidict XI • Cléimeans V • Eoin XXII • Beinidict XII • Cléimeans VI • Innocentius VI • Urban V • Gréagóir XI • Urban VI • Bonifatius IX • Innocentius VII • Gréagóir XII • Máirtín V • Eoghan IV • Nioclás V • Callixtus III • Pius II • Pól II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alastar VI • Pius III • Iúil II • Leon X • Aidrian VI • Cléimeans VII • Pól III • Iúil III • Marcellus II • Pól IV • Pius IV • Pius V • Gréagóir XIII • Sixtus V • Urban VII • Gréagóir XIV • Innocentius IX • Cléimeans VIII
17-20ú haois	Leon XI • Pól V • Gréagóir XV • Urban VIII • Innocentius X • Alastar VII • Cléimeans IX • Cléimeans X • Innocentius XI • Alastar VIII • Innocentius XII • Cléimeans XI • Innocentius XIII • Beinidict XIII • Cléimeans XII • Beinidict XIV • Cléimeans XIII • Cléimeans XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gréagóir XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Beinidict XV • Pius XI • Pius XII • Eoin XXIII • Pól VI • Eoin Pól I • Eoin Pól II
21ú haois	Beinidict XVI • Proinsias