Tony Blair

An Ró-Onórach
Tony Blair
	; (2010)
Beathaisnéis
Breith	6 Bealtaine 1953 ; 71 bliana d'aois; Dún Éideann, Scotland
Ball den 54ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	5 Bealtaine 2005 – 27 Meitheamh 2007 (éirí as) ; Téarma parlaiminte: 54ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Sedgefield (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 2005
Ball den 53ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	7 Meitheamh 2001 – 11 Aibreán 2005 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 53ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Sedgefield (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 2001
Céad Tiarna an Státchiste
	2 Bealtaine 1997 – 27 Meitheamh 2007
73 Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe
	2 Bealtaine 1997 – 27 Meitheamh 2007 ; ← John Major – Gordon Brown → ; Ball de chomh-aireacht: First Blair Ministry (en) , Second Blair Ministry (en) , Third Blair ministry (en)
Ball den 52ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	1 Bealtaine 1997 – 14 Bealtaine 2001 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 52ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Sedgefield (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1997
Ceannaire an Fhreasúra
	21 Iúil 1994 – 2 Bealtaine 1997 ; ← Margaret Beckett – John Major →
Ceannaire Pháirtí an Lucht Oibre
	21 Iúil 1994 – 24 Meitheamh 2007 ; ← John Smith – Gordon Brown →
Ball de Chomhairle Dhlíthiúil na Ríochta Aontaithe
	1994 –
Scáth Rúnaí Baile
	24 Iúil 1992 – 20 Deireadh Fómhair 1994 ; ← Roy Hattersley – Jack Straw →
Ball den 51ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	9 Aibreán 1992 – 8 Aibreán 1997 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 51ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Sedgefield (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1992
Scáth-Rúnaí Stáit Fostaíochta
	2 Samhain 1989 – 18 Iúil 1992 ; ← Michael Meacher – Frank Dobson →
Scáth-Rúnaí Stáit um Fhuinneamh agus Athrú Aeráide
	23 Samhain 1988 – 2 Samhain 1989 ; ← John Prescott – Frank Dobson →
Ball den 50ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	11 Meitheamh 1987 – 16 Márta 1992 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 50ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Sedgefield (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1987
Ball den 49ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	9 Meitheamh 1983 – 18 Bealtaine 1987 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 49ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Sedgefield (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1983
Faisnéis phearsanta
Idé-eolaíocht pholaitíochta	Daonlathas sóisialach
Reiligiún	An Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Chorister School (en) (1961–1966); Coláiste Eoin, Oxford - dlí-eolaíocht (–1976); Scoil Dlí na Cathrach ; Coláiste Fettes ; St. Peter's Boys School (en)
Airde	1.83 m
Gníomhaíocht
Suíomh oibre	Londain
Gairm	polaiteoir, dlíodóir, taidhleoir, dírbheathaisnéisí
Fostóir	Quartet on the Middle East (en) , envoy (en) (2007–2015); Ollscoil Yale
Ball de pháirtí polaitíochta	Páirtí an Lucht Oibre
Teangacha	Béarla
Ghlac sé/sí páirt i
3 Meán Fómhair 2023	ASEAN Business & Investment Summit 2023 (en)
16 Eanáir 2023	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2023
13 Samhain 2022	B20 Bali 2022 (en)
Deireadh Fómhair 2022	State-owned Enterprises (SOE) International Conference (en)
26 Aibreán 2022	Crypto Bahamas 2022
20 Eanáir 2020	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2020
22 Eanáir 2019	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2019
23 Eanáir 2018	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2018
21 Eanáir 2015	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2015
22 Eanáir 2014	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2014
23 Eanáir 2013	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2013
Teaghlach
Céile	Cherie Blair (1980–)
Páiste	Euan Blair, Kathryn Blair, Nicholas Blair, Leo George Blair
Athair	Leo Blair agus Hazel Elizabeth Rosaleen Corscaden
Siblín	William Blair agus Sarah Blair
Duine muinteartha	Lauren Booth (deirfiúr mná céile)
Croineolaíocht
2003	communion (en)
	Gradam a fuarthas (2009) Duais Dan David; (2009) Bonn Saoirse an Uachtaráin Bronnta ag George W. Bush; (24 Meán Fómhair 2003) Thomas J. Dodd Prize in International Justice and Human Rights (en) ; (13 Bealtaine 1999) Duais Idirnáisiúnta Shéarlais Mhóir Aachen; (1997) Duine na Bliana (Financial Times); Philadelphia Liberty Medal (en) ; Ridire an Ghairtéir; honorary doctor of the Hebrew University of Jerusalem (en) ; dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Haifa; Bonn Óir na Comhdhála ;
	Veu de Tony Blair (Béarla)
Suíomh gréasáin	institute.global

Iar-Phríomh-Aire na Ríochta Aontaithe is ea Anthony Charles Lynton Blair (6 Bealtaine 1953 a rugadh é), ar a dtugtar Tony Blair go forleathan, idir 1997 agus 2007, nuair a tháinig Páirtí an Lucht Oibre chun cinn tar éis 18 mbliana faoin bPáirtí Coimeádach.

Tá tréimhse níos faide caite aige mar Phríomh-Aire ná mar a chaith duine ar bith eile de cheannairí Pháirtí Lucht Oibre na Ríochta Aontaithe.

Abhcóide é chomh maith le polaiteoir agus níorbh údar iontais é gur léirigh sé scileanna an dá ghairme mar chosaint ar chinnidh a rinne sé mar Phríomh-Aire.^[1]

Conspóidí

Tá meas ag roinnt in Éirinn ar Blair de bharr gurbh é Rialtas Blair a shínigh Comhaontú Aoine an Chéasta sa bhliain 1998. Náire shaolta é ag daoine eile a mhaíonn gur chóir é a chúiseamh i ngeall ar chogadh na hIaráice.^[1] Ar an 20 Márta 2003 agus é ag ordú d’fhórsaí na Breataine páirt a ghlacadh in ionradh na hIaráice, d’fhógair Tony Blair go ‘cabhróimid leis an Iaráic bogadh i dtreo an daonlathais’.^[2]^[3] A mhalairt a tharla, ollscrios agus ainriail. Thug Blair fiú le tuiscint le linn 2002-2003 go bhféadfadh Saddam Hussein an Ríocht Aontaithe a ionsaí agus airm cheimiceacha aige (míthuiscint - nó bréag - a bhí ann).^[4]^[5]

Cúpla bliain ina dhiaidh sin, tharraing na meáin aird ar leith ar ráiteas ó Blair, i nóta a chuir sé chuig Uachtarán na Stát Aontaithe, George W Bush, go mbeadh sé leis, pé rud a tharlódh, “I will be with you, whatever", cé nach raibh fiosrúchán maidir le hairm ollscriosta críochnaithe fós ag na Náisiúin Aontaithe.^[6]

Bhain Blair geit as daoine sa bhliain 2015, agus é ar scor, nuair a mhaígh sé ag fiosrúchán go dtitfeadh próiseas síochána Thuaisceart Éireann as a chéile sa bhliain 2007, murach na litreacha sóláis a seoladh chuig iarbhaill den IRA Sealadach a bhí ar a dteitheadh.^[1]

Scannail

I mí Dheireadh Fómhair 2021, ainmníodh Blair i bPáipéir Pandora.^[7]

Féach freisin

Cogadh na hIaráice (2003 ar aghaidh)
Comhaontú Aoine an Chéasta (1998)

Tagairtí

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Póilín Ní Chiaráin (2016). "Tony Blair: ‘laoch’ nó ‘náire shaolta’" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-07-20.
↑ Fachtna Ó Drisceoil (20 Márta 2025). "An seachmall idé-eolaíoch go n-oibríonn an domhan mar ba mhian linn" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-03-21.
↑ Dar le Fachtna Ó Drisceoil, "Tá an creideamh seo go dtiocfadh daonlathas socair síochánta ar mhúnla an iarthair ar an saol chomh luath is a gheofaí réidh le Saddam Hussein ar na samplaí is láidre d’fheiniméan daonna áirithe – an claonadh atá againn go léir ligint don idé-eolaíocht seachmall a chur orainn go n-oibríonn an domhan mar ba mhian linne go n-oibreodh sé seachas mar a oibríonn sé i ndáiríre."
↑ Federica Marsi. "How the US and UK tried to justify the invasion of Iraq" (en). Al Jazeera. Dáta rochtana: 2025-03-21.
↑ "September Dossier" (as en) (2025-03-16). Wikipedia.
↑ Mícheál Ó hUanacháin (2016). "Brexit, Blair, Bush agus meon an díoltais…" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-07-20.
↑ ""Pandora Papers: Tony and Cherie Blair avoided paying £312,000 in tax on London property by acquiring offshore firm"".

[:0-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Póilín Ní Chiaráin (2016). "Tony Blair: ‘laoch’ nó ‘náire shaolta’" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-07-20.

[2] Fachtna Ó Drisceoil (20 Márta 2025). "An seachmall idé-eolaíoch go n-oibríonn an domhan mar ba mhian linn" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-03-21.

[3] Dar le Fachtna Ó Drisceoil, "Tá an creideamh seo go dtiocfadh daonlathas socair síochánta ar mhúnla an iarthair ar an saol chomh luath is a gheofaí réidh le Saddam Hussein ar na samplaí is láidre d’fheiniméan daonna áirithe – an claonadh atá againn go léir ligint don idé-eolaíocht seachmall a chur orainn go n-oibríonn an domhan mar ba mhian linne go n-oibreodh sé seachas mar a oibríonn sé i ndáiríre."

[4] Federica Marsi. "How the US and UK tried to justify the invasion of Iraq" (en). Al Jazeera. Dáta rochtana: 2025-03-21.

[5] "September Dossier" (as en) (2025-03-16). Wikipedia.

[6] Mícheál Ó hUanacháin (2016). "Brexit, Blair, Bush agus meon an díoltais…" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-07-20.

[7] ""Pandora Papers: Tony and Cherie Blair avoided paying £312,000 in tax on London property by acquiring offshore firm"".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

f p a Príomh-Airí na Ríochta Aontaithe
Breataine Móire	Walpole • Wilmington • Pelham • Newcastle • Devonshire • Newcastle • Bute • Grenville • Rockingham • Chatham • Grafton • North • Rockingham • Shelburne • Portland • Pitt Óg
Ríocht Aontaithe	Pitt Óg • Sidmouth • Pitt Óg • Grenville • Portland • Perceval • Liverpool • Canning • Goderich • Wellington • Grey • Melbourne • Peel • Melbourne • Peel • Russell • Derby • Aberdeen • Palmerston • Derby • Palmerston • Russell • Derby • Disraeli • Gladstone • Disraeli • Gladstone • Salisbury • Gladstone • Salisbury • Gladstone • Rosebery • Salisbury • Balfour • Campbell-Bannerman • Asquith • Lloyd George • Bonar Law • Baldwin • MacDonald • Baldwin • MacDonald • Baldwin • Chamberlain • Churchill • Attlee • Churchill • Eden • Macmillan • Douglas-Home • Wilson • Heath • Wilson • Callaghan • Thatcher • Major • Blair • Brown • Cameron • May • Johnson • Truss • Sunak • Starmer