Cúige Laighean
| Cúige Laighean | |
 |
|
 |
|
| Achar: | 19,774.23 km² |
| Daonra: | 2,504,814 (2011) |
Is é Cúige Laighean nó Laighin an dara cúige is lú in Éirinn, agus an cúige leis an líon is mó contaetha ann, dhá chontae déag. Is é an cúige leis an daonra is mó in Éirinn, áfach, mar gheall ar go bhfuil Baile Átha Cliath, príomhchathair na tíre, ann.
Agus na Normannaigh tagtha i dtír in Éirinn, thosaigh na sean-chúigí ar a thugtaí Midhe agus Laighin ag aontú de réir a chéile, agus tionchar na Páile á imirt orthu.
Roinneadh Contae Bhaile Átha Cliath i gceithre chuid le gairid, mar a leanas:
- Contae Bhaile Átha Cliath
- Contae Cheatharlach
- Contae Chill Chainnigh
- Contae Chill Dara
- Contae Chill Mhantáin
- Contae na hIarmhí
- Contae Laoise
- Contae Loch Garman
- Contae an Longfoirt
- Contae Lú
- Contae na Mí
- Contae Uíbh Fhailí
Stair[athraigh | edit source]
Roimh theacht na Normannach, sheas Ríocht Laighean sa chuid seo den tír, agus í i bhfad níos lú ná cúige an lae inniu. Eascraíonn an chéad chuid d'ainm na ríochta ó Laighin (Laigin sa seanlitriú), treibh mhór a bhí lonnaithe sa réigiún. Is éard is brí leis an chuid eile, creidtear, ná an focal Gaeilge "tír", nó an focal sean-Normannach "staðr", focail a bhfuil an brí chéanna acu.
Aontaíodh treibheanna Laighean le chéile faoi smacht Úgaine Mór, ardrí a thóg an dún siúd Dún Ailinne, gar do Chill Chuilinn, meastar. Tá seans maith gurb eisean an chéad rí stairiúil ar Laighean, thiar sa 7ú chéad R.C.
Cúige Chonnacht - Cúige Laighean - Cúige Mumhan - Cúige Uladh
 |
Is síol faoi thíreolaíocht na hÉireann é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |
