An Uaimh

An Uaimh
	;
Suíomh
	53°39′10″N 6°40′53″W / 53.6528°N 6.6814°W
Stát ceannasach	Éire
Cúige Éireannach	Cúige Laighean
Contae in Éirinn	Contae na Mí
Toghcheantar Dháil Éireann	An Mhí Thiar
Príomhchathair de	Contae na Mí (1898–)
Tíreolaíocht
Achar dromchla	44.46 km²
Airde	42 m
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC±00:00
Eile
Logainm.ie	37598
Suíomh gréasáin	meath.ie

Is í an Uaimh^[1] (Béarla: Navan) príomhbhaile contae na Mí, Poblacht na hÉireann. Tá 30,173 duine ina gcónaí ansin agus is í an 10ú baile is mó i bPoblacht na hÉireann í de réir an daonáirimh a rinneadh in 2016. Tá an Uaimh ag cumar na Bóinne agus na hAbhann Duibhe.

É suite i nGleann na Bóinne, is réigiún é a bhfuil stair fhada shaibhir ag baint leis. Tá an baile seo suite in aice le Brú na Bóinne (Dún Fhearghas, Cnobha, agus Dubhadh), Teamhair na Rí, Scrín, Baile Shláine chomh maith leis na bailte oidhreachta Baile Átha Troim agus Ceanannas.

Tá dhá cheantar Gaeltachta buailte ar an Uaimh. S'iad sin Ráth Chairn agus Baile Ghib.

Oideachas[cuir in eagar | athraigh foinse]

Scoil Chlasaiceach Naomh Pádraig
St. Joseph's Mercy Secondary School
St. Michael's Loreto Secondary School
Coláiste na Mí
Coláiste Beaufort

Spórt[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá Páirc Tailteann lonnaithe san Uaimh.

RFC na hUaimhe
CLG Bhaile Shíomoin
CLG Uí Mhathúna
GFC Walterstown

Ó Mathúna na hUaimhe[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rugadh Cumann Lúthchleas Gaeil Ó Mathúna san Uaimh sa bhliain 1948. Tá sé suite san Uaimh in aice le Ospidéal Our Lady agus Aldi. Tá páirc eile acu ar Bhóthar na Troim. Bhuaigh siad fiche Keegan Cups, an Comórtas peile is mó sa Mhí. Imríonn a lán peileadóirí cáiliúla le Ó Mathúna mar shampla Stioffan Ó Bré, Kevin Reilly, Niall McKeigue agus Joe Cassels. Is iad gorm agus bán dathanna an chumainn. Bhuaigh siad an Keegan Cup sna blianta 2014 agus 2015. Bhuaigh an cumann a lán comórtas óg freisin.

Béaloideas[cuir in eagar | athraigh foinse]

De réir an bhéaloidis áitiúil, thángthas ar uaimh thalún in aice leis an tarbhealach sa bhliain 1848. Cailleadh an tslí isteach ó shin.^[2]

Nascbhailte[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá an Uaimh nasctha leis na háiteanna seo a leanas:

Bobbio, an Iodáil^[3]
Broccostella, an Iodáil^[4]^[5]^[6]

Daoine suntasacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Francis Beaufort, eolaí agus oifigeach cabhlaigh^[7]
Pierce Brosnan, aisteoir^[8]
Enda Caldwell, pearsa raidió
Shane Cassells, polaiteoir^[9]
Ian Clarke, eolaí ríomhaireachta^[10]
Keith Donegan, tiománaí carr rásaíochta
Simon Fagan, ceoltóir
Anthony Holten, údar^[11]^[12]
Donal Keogan, peileadóir Gaelach
Gráinne Maguire, fuirseoir ar a boinn, scríbhneoir agus podchraoltóir^[13]
Arthur Mathews, scríbhneoir coiméide
Helen McEntee, polaiteoir^[14]
Dylan Moran, fuirseoir^[15]
John O'Callaghan, dioscmharcach
Hector Ó hEochagáin, pearsa theilifíse^[16]
Joseph Rooney, sagart Caitliceach
Tommy Tiernan, fuirseoir^[17]
Paul Tighe, prealáid Chaitliceach^[18]
Yemi Adenuga, pearsa theilifíse agus comhairleoir^[19]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

↑ "An Uaimh/Navan | logainm.ie". Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Aisghafa 2023-06-24.
↑ Holten, Anthony (2016). "The River Boyne: Hidden legacies, history and lore explored on foot and by boat": 319.
↑ "Twinning".
↑ "Twinning".
↑ "Group visits Navan's twin town in Italy". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 5 Iúil 2017. Dáta rochtana: 7 Meitheamh 2022.
↑ "Twinning charter signed in Navan".
↑ Laughton, John Knox (1885). Stephen, Leslie (ed.). Foclóir Beathaisnéis Náisiúnta (in Béarla). Vol. 04. London: Smith, Elder & Co. {{cite encyclopedia}}: Missing or empty |title= (cabhair); Unknown parameter |wsteideal= ignored (cabhair)
↑ "Pierce Brosnan honoured by Navan Town".
↑ "Senator Shane Cassells". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 22 Iúil 2020. Dáta rochtana: 7 Meitheamh 2022.
↑ "Irishman to shake up file sharing".
↑ "Cyclist and seafaring engineer with passion for River Boyne" (en-US).
↑ "Navan Historical Society - Publications".
↑ "Grainne Maguire: ‘Why I decided to live tweet my menstrual cycle to Enda Kenny’".
↑ "Helen McEntee, TD".
↑ "Dylan Moran: 'Smoking or breathing, one of them had to go'".
↑ "Hector O'Heochagain".
↑ "Tommy Tiernan speaks about growing up in Navan".
↑ "Navan-born priest is third to occupy Vatican position".
↑ "elections 2019 making-history gogglebox-star-elected as irelands-first-black-female councillor".

[Logainm-1] "An Uaimh/Navan | logainm.ie". Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Aisghafa 2023-06-24.

[2] Holten, Anthony (2016). "The River Boyne: Hidden legacies, history and lore explored on foot and by boat": 319.

[:02-3] "Twinning".

[:0-4] "Twinning".

[5] "Group visits Navan's twin town in Italy". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 5 Iúil 2017. Dáta rochtana: 7 Meitheamh 2022.

[6] "Twinning charter signed in Navan".

[7] Laughton, John Knox (1885). Stephen, Leslie (ed.). Foclóir Beathaisnéis Náisiúnta (in Béarla). Vol. 04. London: Smith, Elder & Co. {{cite encyclopedia}}: Missing or empty |title= (cabhair); Unknown parameter |wsteideal= ignored (cabhair)

[8] "Pierce Brosnan honoured by Navan Town".

[9] "Senator Shane Cassells". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 22 Iúil 2020. Dáta rochtana: 7 Meitheamh 2022.

[10] "Irishman to shake up file sharing".

[11] "Cyclist and seafaring engineer with passion for River Boyne" (en-US).

[12] "Navan Historical Society - Publications".

[13] "Grainne Maguire: ‘Why I decided to live tweet my menstrual cycle to Enda Kenny’".

[14] "Helen McEntee, TD".

[15] "Dylan Moran: 'Smoking or breathing, one of them had to go'".

[16] "Hector O'Heochagain".

[17] "Tommy Tiernan speaks about growing up in Navan".

[18] "Navan-born priest is third to occupy Vatican position".

[19] "elections 2019 making-history gogglebox-star-elected as irelands-first-black-female councillor".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]