An Nua-Shéalainn

An Nua-Shéalainn
Aotearoa (mi)
Bratach Armas
Aintiún	E Ihowa Atua
Mana	«100% Pure» «100% Pur»
Ainmnithe in ómós	An tSéalainn
Suíomh
41° 12′ S, 174° 00′ E
Príomhchathair	Wellington
Daonra
Iomlán	5,118,700 (2021)
• Dlús	19.1 hab./km²
Déamainm	Nua-Shéalannach
Teanga oifigiúil	an Mhaorais teanga chomharthaíochta na Nua-Shéalainne Béarla
Tíreolaíocht
Cuid de	An Astraláise Australia and New Zealand (en) Realm of New Zealand (en)
Achar dromchla	268,021 km²
Pointe is airde	Aoraki (3,724 m)
Pointe is ísle	Taieri Plain (en) (−2 m)
Ar theorainn le	an Astráil
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Coilíneacht na Nua-Shéalainne agus Dominion of New Zealand (en)
26 Meán Fómhair 1907:  Tiarnas de chuid Impireacht na Breataine 13 Nollaig 1986:  Stát ceannasach
Eachtra thábhachtach	Statute of Westminster 1931 (en) (1931)
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtais	monarcacht pharlaiminteach
Comhlacht feidhmiúcháin	Rialtas na Nua-Shéalainne
Comhlacht reachtach	Parlaimint na Nua-Shéalainne
• Monarc na Nua-Shéalainne	Eilís II (1952–2022)
• Príomh-Aire na Nua-Shéalainne	Christopher Luxon (2023–)
Údarás breithiúnach is airde	Ard-Chúirt na Nua-Shéalainne
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	255,551,704,626 $ (2021)
OTI ainmniúil in aghaidh an duine	41,666.64 $ (2019)
Airgeadra	dollar na Nua-Shéalainne
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+13:00 UTC+12:00
Fearann Idirlín barrleibhéil	.nz
Glaochód	+64
Uimhir theileafóin éigeandála	111
Cód tíre	NZ
Eile
Suíomh gréasáin	govt.nz

Tír sa leathsféar theas is ea an Nua-Shéalainn. Tugtar ‘Aotearoa’ ar an Nua-Shéalainn i Maorais, teanga na bPolainéiseach a chuir fúthu inti corradh is míle bliain ó shin. Ciallaíonn an t-ainm ‘Tír an scamaill fhada bháin’.

Tá dhá phríomhoileán agus a lán oileán beag inti. Is daonlathas parlaiminteach í. Is ball den Chomhlathas í. Tá sí freagrach as na stáit fhéinrialacha Oileáin Cook agus Niue. Riarann sé Oileáin Tócalá agus Spleáchríoch Ross.

Bailte in Oileán Thuaidh

• Auckland
• Hamilton
• New Plymouth
• Tauranga
• Rotorua
• Gisborne
• Napier
• Hastings, An Nua-Shéalainn
• Wanganui
• Palmerston North
• Wellington

Bailte in Oileán Theas

• Nelson
• Christchurch
• Timaru
• Dunedin
• Invercargill

Córas sláinte

Is féidir árachas sláinte príobháideach a cheannach ann le héalú ó liostaí fada feithimh. Tá dhá phríomhchineál áracahis ann; ceann iomlán a chlúdaíonn cúram in otharlanna agus gnáthchostais leighis ar nós Dochtúirí Teaghlaigh nó cuairteanna ar an bhfisió, nó clúdach speisialta a chlúdaíonn obráidí roghnacha, speisialtóirí, billí otharlann ach ní cúram leighis eile. Caitear le héigeandálacha sa chóras poiblí.