An Iorua
![]() | |||||
---|---|---|---|---|---|
Kongeriket Norge (nb) Kongeriket Noreg (nn) ![]() | |||||
|
|||||
| |||||
Aintiún |
Ja, vi elsker dette landet (en) ![]() ![]() | ||||
| |||||
| |||||
Mana |
«Powered by nature» ![]() | ||||
Ainmnithe in ómós |
tuaisceart agus bóthar ![]() | ||||
Suíomh | |||||
| |||||
| |||||
Príomhchathair |
Osló ![]() | ||||
Daonra | |||||
Iomlán |
5,391,369 (2021) ![]() | ||||
Teanga, nó leagan teanga |
Bokmål Sami languages (en) ![]() Nynorsk Ioruais ![]() | ||||
Tíreolaíocht | |||||
Cuid de |
Críoch Lochlann, Na Stáit Nordacha, Scandinavian Peninsula (en) ![]() ![]() ![]() | ||||
Achar dromchla |
385,207 km² ![]() | ||||
Suite i nó in aice le limistéar uisce |
Norwegian Sea (en) ![]() ![]() ![]() | ||||
Pointe is airde |
Galdhøpiggen (en) ![]() ![]() | ||||
Pointe is ísle |
Norwegian Sea (en) ![]() ![]() | ||||
Ar theorainn le |
| ||||
Sonraí stairiúla | |||||
9 century Bealtaine 17, 1814: Constitution (en) ![]() Meitheamh 7, 1905: separated from (en) ![]() ![]() Deireadh Fómhair 26, 1905: Diplomatic recognition (en) ![]() ![]() ![]() | |||||
Saoire phoiblí |
New Year's Day (en) ![]() Déardaoin Mandála (Easter − 3 days (en) ![]() Aoine an Chéasta (Easter − 2 days (en) ![]() Easter Sunday (en) ![]() Luan Cásca (Easter + 1 day (en) ![]() International Workers' Day (en) ![]() Norwegian Constitution Day (en) ![]() Deascabháil (Easter + 39 days (en) ![]() Whitsun (en) ![]() ![]() Luan Cincíse (Easter + 50 days (en) ![]() Christmas Day (en) ![]() Second Day of Christmas (en) ![]() ![]() | ||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||
Córas rialtais |
monarcacht bhunreachtúil agus representative democracy (en) ![]() ![]() | ||||
Comhlacht feidhmiúcháin |
Government of Norway (en) ![]() ![]() | ||||
Comhlacht reachtach |
Stortinget (en) ![]() ![]() | ||||
• monarch of Norway (en) ![]() ![]() |
Harald V of Norway (en) ![]() ![]() | ||||
• Prime Minister of Norway (en) ![]() ![]() |
Erna Solberg (Deireadh Fómhair 16, 2013) ![]() | ||||
Údarás breithiúnach is airde |
Supreme Court of Norway (en) ![]() ![]() | ||||
Eacnamaíocht | |||||
Airgeadra |
krone na hIorua ![]() | ||||
Aitheantóir tuairisciúil | |||||
Lonnaithe i gcrios ama | |||||
Fearann Idirlín barrleibhéil |
.no (en) ![]() ![]() | ||||
Glaochód |
+47 ![]() | ||||
Uimhir theileafóin éigeandála |
112, 110 (en) ![]() ![]() ![]() | ||||
Eile | |||||
| |||||
Láithreán gréasáin |
norway.no ![]() |
Is tír in iarthuaisceart na hEorpa í Ríocht na hIorua (Bokmål: Kongeriket Norge; Nynorsk: Kongeriket Noreg), nó an Iorua (Bokmål: Norge; Nynorsk: Noreg). Is cuid de leithinis Chríoch Lochlann í agus tá sí ar aghaidh na Mara Thuaidh. Tá teorainn aici leis an bhFionlainn, leis an tSualainn agus leis an Rúis.
Polaitíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is ríocht í an Iorua agus tá Harald V ina rí uirthi ón 17ú lá d'Eanáir 1991.
Tá lá náisiúnta na hIorua ar an 17ú lá de Bhealtaine. Ar an lá seo ceiliúrtar bunreacht na tíre, a síníodh ar an lá céanna sa bhliain 1814. Is ar an 11 Feabhra 1814 a d'fhógair an Iorua a neamhspleáchas.
Parlaimint[cuir in eagar | athraigh foinse]
Stortinget (Gaeilge: 'An Dáil Mhór') an t-ainm atá ar pharlaimint na tíre. Toghann an pobal na 169 dteachtaí gach ceithre bliana.
Limistéir riaracháin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá an Iorua roinnte ina 11 contaetha, Svalbard agus Jan Mayen. Tá na contaetha roinnt ina 356 bhardais. Tá stádas cathair oifigiúil ag 96 baile.
Uimhir | Contae | Daonra[1] | Achar[1] |
---|---|---|---|
03 | Osló | 693,494 | 454 km2 |
11 | Rogaland | 479,892 | 9,377 km2 |
15 | Møre og Romsdal | 265,238 | 14,356 km2 |
18 | Nordland | 241,235 | 38,155 km2 |
30 | Viken | 1,241,165 | 24,593 km2 |
34 | Innlandet | 371,385 | 52,072 km2 |
38 | Vestfold og Telemark | 419,396 | 17,466 km2 |
42 | Agder | 307,231 | 16,434 km2 |
46 | Vestland | 636,531 | 33,871 km2 |
50 | Trøndelag | 468,702 | 42,202 km2 |
54 | Troms og Finnmark | 243,311 | 74,830 km2 |
Déimeagrafaic[cuir in eagar | athraigh foinse]
Daonra[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá 5,367,580 duine ina gcónaí san Iorua ag tús 2020.[1]
Teangacha[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is iad an Ioruais agus Sáimis teangacha oifigiúla na hIorua.
Tá dhá chaighdeán ag an Ioruais, mar atá, an Nynorsk agus an Bokmål. Úsáideann formhór na ndaoine (thart ar 80-85%) an Bokmål.
Creideamh[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is í an Chríostaíocht Liútarach an reiligiún is mó san Iorua ó an Reifirméisean i 1536. Ní raibh cead ag Ioruaigh an eaglais stáit a fhágáil go dtí 1845 agus ni raibh cead ag creideamh neamh-Chríostaí a eagrú go dtí 1891. Tá an shochaí níos dí-eaglaisithe sa lá atá inniu ann. I 2012, chinn an Storting an tearma "eaglais stáit" a bhaint den bunreacht.[2]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 SSB. "11342: Population and area (M) 2007-2020" (no). Dáta rochtana: 2020-09-18.
- ↑ TV2: Her vedtar Stortinget å avvikle statskirken, 2012 Accessdate=2020-09-18
![]() |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |