An Iorua
| |||||
| Mana: (Níl aon cheann ann) | |||||
| Amhrán náisiúnta: Ja, vi elsker dette landet | |||||
| |||||
| Príomhchathair | Osló 59°56′ Thuaidh 10°41′ Thiar | ||||
| An chathair is mó | Osló | ||||
| Teangacha oifigiúla | Ioruais (Bokmål agus Nynorsk) | ||||
| Rialtas | Monarcacht bhunreachtúil Harald V Erna Solberg | ||||
| Neamhspleáchas - |
- | ||||
| Achar • San iomlán • Uisce (%) |
385,207[1] km² (67ú) 5.7 | ||||
| Daonra • Meas. ó 2020 • Daonáireamh 2015 • Dlús |
5,367,580[2] (120ú) 5,214,890 13.9/km² (213) | ||||
| OTI (PCC) • San iomlán • An duine |
Meas. ó 2006 US$ 195.13 billiún (42ú) US$ 42,364 (2ú) | ||||
| Airgeadra | Krone (NOK)
| ||||
| Crios ama • Samhradh (CSL) |
+1 (UTC) +2 (UTC) | ||||
| Fearann Idirlín | .no | ||||
| Glaochód | +47
| ||||
Is tír in iarthuaisceart na hEorpa í Ríocht na hIorua (Bokmål: Kongeriket Norge; Nynorsk: Kongeriket Noreg), nó an Iorua (Bokmål: Norge; Nynorsk: Noreg). Is cuid de leithinis Chríoch Lochlann í agus tá sí ar aghaidh na Mara Thuaidh. Tá teorainn aici leis an bhFionlainn, leis an tSualainn agus leis an Rúis.
Polaitíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is ríocht í an Iorua agus tá Harald V ina rí uirthi ón 17ú lá d'Eanáir 1991.
Tá lá náisiúnta na hIorua ar an 17ú lá de Bhealtaine. Ar an lá seo ceiliúrtar bunreacht na tíre, a síníodh ar an lá céanna sa bhliain 1814. Is ar an 11 Feabhra 1814 a d'fhógair an Iorua a neamhspleáchas.
Parlaimint[cuir in eagar | athraigh foinse]
Stortinget (Gaeilge: 'An Dáil Mhór') an t-ainm atá ar pharlaimint na tíre. Toghann an pobal na 169 dteachtaí gach ceithre bliana.
Limistéir riaracháin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá an Iorua roinnte ina 11 contaetha, Svalbard agus Jan Mayen. Tá na contaetha roinnt ina 356 bhardais. Tá stádas cathair oifigiúil ag 96 baile.
| Uimhir | Contae | Daonra[3] | Achar[3] |
|---|---|---|---|
| 03 | Osló | 693,494 | 454 km2 |
| 11 | Rogaland | 479,892 | 9,377 km2 |
| 15 | Møre og Romsdal | 265,238 | 14,356 km2 |
| 18 | Nordland | 241,235 | 38,155 km2 |
| 30 | Viken | 1,241,165 | 24,593 km2 |
| 34 | Innlandet | 371,385 | 52,072 km2 |
| 38 | Vestfold og Telemark | 419,396 | 17,466 km2 |
| 42 | Agder | 307,231 | 16,434 km2 |
| 46 | Vestland | 636,531 | 33,871 km2 |
| 50 | Trøndelag | 468,702 | 42,202 km2 |
| 54 | Troms og Finnmark | 243,311 | 74,830 km2 |
Déimeagrafaic[cuir in eagar | athraigh foinse]
Daonra[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá 5,367,580 duine ina gcónaí san Iorua ag tús 2020.[3]
Teangacha[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is iad an Ioruais agus Sáimis teangacha oifigiúla na hIorua.
Tá dhá chaighdeán ag an Ioruais, mar atá, an Nynorsk agus an Bokmål. Úsáideann formhór na ndaoine (thart ar 80-85%) an Bokmål.
Creideamh[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is í an Chríostaíocht Liútarach an reiligiún is mó san Iorua ó an Reifirméisean i 1536. Ní raibh cead ag Ioruaigh an eaglais stáit a fhágáil go dtí 1845 agus ni raibh cead ag creideamh neamh-Chríostaí a eagrú go dtí 1891. Tá an shochaí níos dí-eaglaisithe sa lá atá inniu ann. I 2012, chinn an Storting an tearma "eaglais stáit" a bhaint den bunreacht.[4]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Arealstatistics for Norway 2019, Kartverket, mapping directory for Norway Accessdate=2019-03-23
- ↑ Population, january 1 2020, Statistics Norway Accessdate=2020-03-07
- ↑ 3.0 3.1 3.2 SSB. "11342: Population and area (M) 2007-2020" (no). Dáta rochtana: 2020-09-18.
- ↑ TV2: Her vedtar Stortinget å avvikle statskirken, 2012 Accessdate=2020-09-18
 |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |