An Bhulgáir

An Bhulgáir
България (bg)
Bratach Armas
Aintiún	Mila Rodino (1964)
Mana	«Ní neart go cur le chéile»
Siombail oifigiúil	leon
Ainmnithe in ómós	Bulgars (en)
Suíomh
42° 45′ N, 25° 30′ E
Príomhchathair	Sóifia
Daonra
Iomlán	6,795,803 (2023)
• Dlús	61.23 hab./km²
Déamainm	Bulgárach
Teanga oifigiúil	an Bhulgáiris
Tíreolaíocht
Cuid de	Oirthear na hEorpa an tAontas Eorpach an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch
Achar dromchla	110,993.6 km²
Suite i nó in aice le limistéar uisce	an Mhuir Dhubh
Pointe is airde	Musala (2,925 m)
Pointe is ísle	an Mhuir Dhubh (0 m)
Ar theorainn le	an Rómáin an Mhacadóin Thuaidh an tSeirbia an Ghréig an Tuirc an Mhuir Dhubh
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Daon-Phoblacht na Bulgáire
Cruthú	13 Iúil 1878:  History of Bulgaria (1878–1946) (en)
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtais	poblacht pharlaiminteach
Comhlacht feidhmiúcháin	Government of Bulgaria (en)
Comhlacht reachtach	Comhthionól Náisiúnta na Bulgáire
• Uachtarán na Bulgáire	Petar Mladenov (1990–1990)
• Príomh-Aire na Bulgáire	Nikolay Denkov (2023–)
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	89,040,398,406 $ (2022)
Airgeadra	lev na Bulgáire
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+02:00
Fearann Idirlín barrleibhéil	.bg agus .бг
Glaochód	+359
Uimhir theileafóin éigeandála	112
Cód tíre	BG
Cód NUTS	BG
Eile
Suíomh gréasáin	government.bg

Tír in oirdheisceart na hEorpa is ea an Bhulgáir (Bulgáiris: България). Is í Sóifia an phríomhchathair agus an chathair is mó atá inti.

Suíomh

Tá sí ag críochantacht le cúig thír eile: an Rómáin sa tuaisceart, an tSeirbia agus Poblacht na Macadóine ar an taobh thiar, agus an Ghréig agus an Tuirc ar an taobh theas den Bhulgáir. Tá an Mhuir Dhubh ar an taobh thoir den Bhulgáir.

An tír

Is í an Bhulgáir an 16ú tír is mó san Eoraip. Tá go léir sliabhraonta ann: mar shampla an Stara Planina agus Rodopi, agus sliabhraon Rila. Tá talamh maith le fáil ar na machairí sa tuaisceart agus sa deisceart.

Tarnovo, baile sa Bhulgáir

Cúigí

1. Blagoevgrad
2. Burgas
3. Dobrich
4. Gabrovo
5. Haskovo
6. Kardzhali
7. Kyustendil
8. Lovech
9. Montana
10. Pazardzhik
11. Pernik
12. Pleven
13. Plovdiv
14. Razgrad
15. Rousse
16. Shumen
17. Silistra
18. Sliven
19. Smolyan
20. Cúige Cathair Sofia
21. Cúige Sofia
22. Stara Zagora
23. Targovishte
24. Varna
25. Veliko Tarnovo
26. Vidin
27. Vratsa
28. Yambol

Stair

Sa 7ú haois a cuireadh náisiún na Bulgáire ar bun, an chéad impireacht (632/681 – 1018). Mhair an dara himpireacht ó 1185 – 1396/1422, agus bhí an Bhulgáir mar chuid d'impireacht na dTurcach ar feadh tuairim is 500 bliain. Cuireadh an tríú stát neamhspleách ar bun ina dhiaidh sin. Ghabh sí leis an gCummanachas sa bhliain 1945 i ndiaidh an Dara Cogadh Domhanda agus bhí sé ina bhall de bhloc an Oirthir go dtí 1989/1990.

An Bhulgáir sa lá atá inniu ann

Is pobhlacht í an Bhulgáir anois. Ball den AE, NATO, na Náisiúin Aontaithe agus an World Trade Organization atá ann. 0.840 an Human Development Index (61ú háit ar domhan sa bhliain 2009). Dar le Freedom House, is tír "shaor" í.

Teanga

Teanga Shlavach í an Bhulgáiris, agus í an-difriúil leis an gcuid is mó de na teangacha Slavacha eile, ós rud é go bhfuil sí tar éis córas díochlaonta na n-ainmfhocal a chailleadh ina iomláine. San am céanna, choinnigh an Bhulgáiris na haimsirí a chuaigh i léig sa chuid eile de na teangacha Slavacha, agus forbraíodh tuilleadh acu faoi thionchar na Gréigise agus na dteangacha Balcánacha - tá infhilleadh na mbriathar i bhfad níos casta sa Bhulgáiris ná sna teangacha Slavacha eile, agus a lán aimsirí comhshuite ann. Ón taobh eile de, áfach, chuaigh infinideach an bhriathair i léig sa Bhulgáiris go hiomlán. Níl ach an Mhacadóinis cosúil leis an mBulgáiris ó thaobh na gramadaí de, ach ansin, is iomaí Bulgárach a deir nach bhfuil sa Mhacadóinis ach canúint Bulgáirise.