An Chróitis

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de llenguaAn Chróitis
hrvatski jezik agus hrvatski

Cineálpluricentric language variant (en) Aistrigh agus standard variety (en) Aistrigh
Úsáid
Cainteoirí dúchais7,000,000
Dúchasach doBurgenland, An Ostair Íochtarach, Vín, an Chróit agus Montainéagró
Stáitan Chróit, An Bhoisnia-Heirseagaivéin, An tSeirbia, Montainéagró, an Ostair, an Ungáir, an Iodáil, an Rómáin, an tSlóvaic, an tSlóivéin agus Poblacht na Seice
Aicmiú teangeolaíoch
teanga dhaonna
teangacha Ind-Eorpacha
teangacha Bailt-Slavacha
teangacha Slavacha
teangacha Slavacha deisceartacha
Western South Slavic (en) Aistrigh
an tSeirbea-Chróitis
Shtokavian (en) Aistrigh
Eastern Herzegovinian (en) Aistrigh
Tréithe
Córas scríbhneoireachtaGaj's Latin alphabet (en) Aistrigh agus aibítir Ghlagalach
Institiúid caighdeánaitheInstitute of Croatian Language and Linguistics (en) Aistrigh
Staidéar agCroatian studies (en) Aistrigh
Cóid
ISO 639-1hr
ISO 639-2hrv
ISO 639-3hrv
Glottologcroa1245
Ethnologuehrv
ASCL3503
IETFhr

Teanga Shlavach is ea an Chróitis a labhraítear sa Chróit. An teanga scríofa oifigiúil a úsáidtear, níl ann go bunúsach ach leagan den tSeirbea-Chróitis, ach le déanaí, táthar ag iarraidh an teanga a fhorbairt ina treo féin agus a dhéanamh níos difriúla leis an tSeirbis agus le leaganacha réigiúnacha eile den tSeirbea-Chróitis.

Cosúil leis an tSeirbis, tá an Chróitis chaighdeánaithe bunaithe ar an gcanúint úd štokavski. Tá dhá mhórchanúint eile le cloisteáil sa Chróit, kajkavskiagus čakavski. Ní labhraítear an dá cheann deireanacha ach sa Chróit. Mar sin féin, maireann na Crótaigh féin ag baint úsáide as leagan den chanúint štokavski.

Ceann de na rudaí a bhíonn difriúil i dtíortha éagsúla na Seirbea-Chróitise is ea an dóigh ar fhorbair an guta ar a dtugann lucht an léinn Shlavaigh yat´, nó sin é an t-ainm atá ar an litir a sheasann don ghuta seo i seanleagan na haibítre Coireallaí - ѣ an litir. Glactar leis gur [æ] fada a bhí ann - an guta a chloisfeá ag muintir Chonamara san fhocal Gaeilge úd bean. I bhfo-chanúintí difriúla štokavski, rinneadh ije/je, ei den ghuta seo, agus is féidir an leagan ijekavski (ije/je) nó ekavski (e) a chleachtadh sa teanga scríofa. Úsáidtear ije agus je sa Chróitis chaighdeánach, agus seasann ije don ghuta fhada, je don ghuta ghairid. Mar sin féin, tá siad ann a deir nach bhfuil an difríocht seo le cloisteáil i ngnáthchaint na Cróite ar aon nós, agus gur chóir ieje a úsáid don dá rud.

Samplaí: vjetar/vetar "gaoth", mlijeko/mleko "bainne", htjeti/hteti "rud a bheith ag teastáil uait", dijete/dete "páiste".

Ní ghlactar ach leis an leagan ijekavski sa Chróitis. Tugann an tSeirbis aitheantas don dá leagan, ós rud é go bhfuil an dá chanúint á labhairt sna críocha "Seirbiacha", ach is é an leagan ekavski is mó a shamhlaítear leis an tSeirbia.

Tá an Chróitis níos seachantaí i leith na bhfocal iasachta ná an tSeirbis. Mar shampla, tugtar ainmneacha Laidine ar mhíonna na bliana sa tSeirbis, ach is fearr leis na Crótaigh na hainmneacha Slavacha. Thairis sin, bíonn na téarmaí reiligiúnacha an-difriúil sa dá theanga: bíonn na Crótaigh ina gCaitlicigh agus na Seirbiaigh ina nOrtadocsaigh, rud a chiallaíonn go bhfuair siad téarmaíocht na Críostaíochta as foinsí difriúla.

Labhraítear canúintí Cróitise san Ostair (Cróitis Bhurgenland) agus san Iodáil (Cróitis Mholise). Ní bhaineann na dreamanna seo úsáid as caighdeán na Cróite, ach as leagan caighdeánaithe a gcanúna féin - is í an chanúint štokavski atá i gceist i Molise; i mBurgenland, labhraítear an chanúint čakavski.

Aibítir[cuir in eagar | athraigh foinse]

A a B b C c Č č Ć ć D d Đ đ
Dž dž E e F f G g H h I i J j
K k L l Lj lj M m N n Nj nj O o
P p R r S s Š š T t U u V v
Z z Ž ž (ie) (ŕ)
Canúintí na Cróitise

Focail[cuir in eagar | athraigh foinse]

Gaeilge Béarla Soirbis Uachtarach Cróitis Seirbis
comparáid Comparison Přirunanje Usporedba Поређење (Poređenje)
an Eoraip Europe Europa Europa Европа (Evropa)
an Ísiltír Netherlands Nižozemska Nizozemska Холандија (Holandija)
Iodálaigh Italians Italčenjo Talijani Италијани (Italijani)
cruinne Universe Uniwersum, swětnišćo Svemir Васиона (Vasiona)
dromlach Spine Rjap Kralježnica Кичма (Kičma)
aer Air Powětr Zrak Ваздух (Vazduh)
oideachas Education Kubłanje, wukubłanje Odgoj Васпитање (Vaspitanje)
seachtain Week Tydźeń Tjedan Седмица (Sedmica)
stair History Stawizny Povijest Историја (Istorija)
bríste Pantaloons Cholowy Hlače Панталоне (Pantalone)
bolg Belly Brjuch Trbuh Стомак (Stomak)
eolaíocht Science Wěda Znanost Наука (Nauka)
go pearsanta Personally Wosobnje Osobno Лично (Lično)
pearsa Persona Wosoba Osoba Лице (Lice)
na Náisiúin Aontaithe United Nations Zjednoćene narody Ujedinjeni Narodi Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
arán Bread Chlěb Kruh Хлеб (Hleb)
saorga Artificial Kumštny Umjetno Вештачки (Veštački)
crois Cross Křiž Križ Крст (Krst)
daonlathas Democracy Demokratija Demokracija Демократија (Demokratija)
lorgaireacht Detection Spóznaće Spoznaja Сазнање (Saznanje)
oileán Island Kupa Otok Острво (Ostrvo)
oifigeach Officer Oficěr Časnik Официр (Oficir)
trácht ar bhóithre Road traffic Nadróžny wobchad Cestovni promet Друмски саобраћај (Drumski saobraćaj)
mótarbhealach Motorway Awtodróha Autocesta Аутопут (Autoput)
fad Length Dołhosć Duljina Дужина (Dužina)
comhlachas Association Asociacija Udruga Удружење (Udruženje)
monarcha Factory Fabrika, twornja Tvornica Фабрика (Fabrika)
ginearálta General Powšitkowny Opće Опште (Opšte)
Críost Christ Chrystus Krist Христос (Hristos)
Tá brón orm I'm sorry Wodajće prošu Oprosti Извини (Izvini)
caighdeán teanga dhúchais Native language standard Maćernorěčny standard Materinski jezični standard Матерњи језички стандард

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]