Jump to content

Cogadh Iosrael-Gaza

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Teimpléad:WD Bosca Sonraí ImeachtCogadh Iosrael-Gaza
Íomhá
Lipéad sa teanga dhúchais(ar) عملية طوفان الاقصى
(he) מלחמת חרבות ברזל Cuir in eagar ar Wikidata
Cineálcogadh Cuir in eagar ar Wikidata
Cuid deGaza–Israel conflict (en) Aistrigh agus coinbhleacht Arab-Iosraelach Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse7 Deireadh Fómhair 2023 - luach anaithnid
Dáta na bliana2020í Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse ama2020s in military history (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomhan Leiveaint Cuir in eagar ar Wikidata, Iosrael
Stráice Gaza Cuir in eagar ar Wikidata
TírIosrael, Stát na Palaistíne, an Liobáin agus an tSiria Cuir in eagar ar Wikidata
Benjamin Netanyahu
Abu Obeida (en) Aistrigh
Marwan Issa (en) Aistrigh
Osama Mazini (en) Aistrigh
Ayman Nofal (en) Aistrigh
Jamila Abdallah Taha al-Shant
Mohammed Deif
Ismail Haniyeh (en) Aistrigh
Yoav Galant
Saleh al-Arouri
Herzi Halevi
Yahya Sinwar (en) Aistrigh
Hiba Abu Nada Cuir in eagar ar Wikidata
Rannpháirtí
Is cúis leeffects of the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
casualties of the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
War crimes in the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
Coimhlint Iosrael–Hamas, 2023 agus an comhthéacs idirnáisiúnta
Israel–Hamas war protests (en) Aistrigh
media coverage of the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
misinformation in the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
denial of the 2023 Hamas-led attack on Israel (en) Aistrigh
Israeli war cabinet (en) Aistrigh
evacuations during the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
violent incidents in reaction to the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
antisemitism during the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
Islamophobia during the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
anti-Palestinianism during the Israel–Hamas war (en) Aistrigh
2023 antisemitic riots in the North Caucasus (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Líon básanna ± 11,500 (6 Samhain 2023)
 circa 24,800 (11 Eanáir 2024)
 circa 31,475 (29 Feabhra 2024)
 circa 21,600 (18 Nollaig 2023)
 circa 16,075 (23 Samhain 2023)
 circa 17,180 (4 Nollaig 2023)
 circa 34,904 (9 Bealtaine 2024) Cuir in eagar ar Wikidata
Líon gortaithe circa 31,400 (23 Samhain 2023)
 circa 65,000 (11 Eanáir 2024)
 circa 58,300 (18 Nollaig 2023)
 circa 71,888 (29 Feabhra 2024) Cuir in eagar ar Wikidata
Imscrúduithe agan Chúirt Choiriúil Idirnáisiúnta agus an Chúirt Bhreithiúnais Idirnáisiúnta Cuir in eagar ar Wikidata
Croineolaíocht
Israel–Hamas war hostage crisis (en) Aistrigh
Israeli blockade of the Gaza Strip (2023–present) (en) Aistrigh
Gaza Strip evacuations (en) Aistrigh
2023 Israel–Hamas ceasefire (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Codanna


Rinne na míleataigh Ioslamacha Hamas ionsaí mór, gan choinne, ar Iosrael ar 7 Deireadh Fómhair 2023.[1][2] Mar fhrithbheart, d’fhógair rialtas Iosrael cogadh ar Hamas, agus léigear iomlán ar Stráice Gaza.[3][4] Ar 28 Deireadh Fómhair, rinne Iosrael ionradh talún ar Gaza.[5][6] Ní raibh meas ná aird ag Iosrael ar an mbeatha, agus neamhshuim iomlán den dlí idirnáisiúnta, rud a tharraing conspóid.[7] Faoi dheireadh Nollaig 2023 bhí 70% de thithe Gaza scriosta ag buamaí Iosrael.[8]

Meastar 37,000 duine ar a laghad a bheith maraithe ag na hIosraelaigh in Gaza le hocht mí, Deireadh Fómhair 2023 - Meitheamh 2024, gan na mílte corp atá folaithe ag an smionagar a chomhaireamh, ná na daoine a bhfuil éalang fágtha orthu, ná na milliúin atá curtha ar an lár lom agus bainte as a greim.[9]

As Eabhrais, tugtar תגובות בין-לאומיות למלחמת חרבות ברזל ar "Cogadh Iosrael-Gaza" nó "Cogadh na gclaimhte gan trua gan taise", agus fonn mallaithe díoltais ar Rialtas na hIosrael, rialtas i bhfad amach ar an eite dheis, agus rinne na Náisiúin Aontaithe cáineadh géar ar gach taobh.[10]

Ionsaithe ar 7/8 D.F. (Gaza ar chlé; Iosrael (buí) ar dheis)
Ionsaí a rinne aerfhórsa Iosrael ... anseo scriosadh mosc i Khan Younis
Líon na marbh

Ionsaí ar Iosrael

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ar 7 Deireadh Fómhair, cuireadh tús leis an aighneas nuair a chuaigh míleataigh armtha de chuid Hamas trasna na teorainn as Gaza agus déanadh ionsaí gan choinne ar Iosraelaigh. Thug lucht Hamas 'Oibríocht Dhíle d'al-Aqsa' (en arabe : عملية طوفان الأقصى, ʿamaliyyat ṭūfān al-ʾAqṣā) air. Mharaigh Hamas thart ar mhíle dhá chéad duine in Iosrael,[11] páistí agus seandaoine ina measc. Maraíodh níos mó ná dhá chéad seasca duine óg a bhí ag freastal ar fhéile cheoil.

Dúirt 'Fórsaí Cosanta Iosrael' gur mharaigh siad níos mó ná míle cúig chéad de na míleataigh Hamas san ionsaí.[3]

Ionsaí ar Gaza

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Thosaigh arm Iosrael ag bailiú taobh amuigh d'halla teorann Gaza ar 8 Deireadh Fómhair, agus iad ag fáil réidh le hionsaí talún. Ar 9 Deireadh Fómhair, bhí ordú tugtha ag Aire Cosanta Iosrael Yoav Gallant go ndéanfaí léigear iomlán ar Stráice Gaza. Ghearr siad soláthar de bhia, uisce, leictreachas, leigheas, agus gach ní eile, mar chuid den léigear.[3]

Bhí ná mílte Palaistíneach maraithe taobh istigh de Gaza sna hionsaithe millteacha a rinne fórsaí Iosrael agus eachtraithe eile, mar shampla, pléasc in Ospidéal Al-Ahli, Gaza agus ruathair aeir ar champa teifeach Jabalia.

Dúirt na Náisiúin Aontaithe arís is arís go raibh beatha leanaí in Gaza i mbaol de dheasca an díhiodráitithe, srl.[5]

Ar an 28 Deireadh Fómhair, thosaigh ionradh Iosrael ar Gaza i ndáiríre.

Dar le Roinn Sláinte Gaza, bhí breis agus 30,000 Palaistíneach maraithe idir Deireadh Fómhair - Feabhra 2024. Bhí Stráice Gaza faoi léigear le linn an ama seo agus tharla gorta.[12][13]

Dúirt na Náisiúin Aontaithe i mí na Samhna 2023 go bhfuair timpeall 5,400 daoine bás san iomlán i ngach coimhlint eile a bhí idir Iosrael agus Hamas ó bhí 2007 ann (am nuair a tháinig Hamas i gcumhacht in Gaza[14])[15] agus an feachtas buamála is faide de chuid Iosrael.[16]

Féach freisin

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cásanna dlí agus taidhleoireacht

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Stair

  1. "Os cionn 1,100 duine marbh sa choimhlint idir Hamas agus Iosrael" (ga-IE). Tuairisc.ie (2023-10-09). Dáta rochtana: 2023-10-09.
  2. Nuacht RTÉ (2023-10-09). "Léigear iomlán ordaithe ag Aire Cosanta Iosrael ar Stráice Gaza" (as ga-IE). 
  3. 3.0 3.1 3.2 Conradh na Gaeilge, Londain (14 Deireadh Fómhair 2023). "‎Nuacht Mhall (Maigh Eo)" (ga-IE). Apple Podcasts. Dáta rochtana: 2023-10-15.
  4. "Timeline of the 2023 Israel–Hamas war" (as en) (2023-11-11). Wikipedia. 
  5. 5.0 5.1 "Muintir Gaza i ngarbhaol ‘tubaiste’, trúpaí Iosrael ag déanamh ar Chathair Gaza" (ga-IE). Tuairisc.ie (2023-10-31). Dáta rochtana: 2023-11-11.
  6. "2023 Israeli invasion of the Gaza Strip" (as en) (2023-11-11). Wikipedia. 
  7. Ciarán Ó Pronntaigh (4 Nollaig 2023). "Síorchogadh? < Meon Eile". www.meoneile.ie. Dáta rochtana: 2023-12-04.
  8. https://www.aljazeera.com/news/2023/12/31/israeli-bombardment-destroyed-over-70-of-gaza-homes-media-office
  9. Nuacht RTÉ (2024-06-13). "Gaza: tuairgneáil thréan eile faighte ag Rafah" (as ga-IE). 
  10. 10.0 10.1 Máirtín Ó Duibhir (30 Bealtaine 2024). "Iosrael ag leanúint lena gcogadh dearg beag beann ar an domhan mór" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-05-30.
  11. "Israel revises down toll from October 7 attack to ‘around 1,200’" (en). Al Jazeera. Dáta rochtana: 2023-11-11.
  12. "Siege and Starvation: How Israel Obstructs Aid to Gaza" (en-US). Refugees International. Dáta rochtana: 2024-03-15.
  13. Nuacht RTÉ (2024-03-16). "Páistí ag fáil bháis leis an ocras i dtuaisceart Gaza" (as ga-IE). 
  14. "Battle of Gaza (2007)" (as en) (2023-11-10). Wikipedia. 
  15. "Israel-Gaza live news: Firing outside Gaza hospitals, with patients and staff trapped inside - BBC News" (en-GB). BBC News. Dáta rochtana: 2023-11-11.
  16. Conradh na Gaeilge, Londain (11 Samhain 2023). "‎Nuacht Mhall: (Tiobraid Árann)" (ga-IE). Apple Podcasts. Dáta rochtana: 2023-11-11.
  17. Julian Borger (2024-04-01). "Why do arms continue to flow from US to Israel despite ceasefire resolution?" (en-GB). The Guardian. Dáta rochtana: 2024-04-03.