Contae Chill Dara
 Contae Chill Dara | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Suíomh | |||||
| |||||
| Stát ceannasach | Éire | ||||
| Cúige Éireannach | Cúige Laighean  | ||||
| Príomhchathair | An Nás | ||||
| Daonra | |||||
| Iomlán | 222,130 (2016) | ||||
| • Dlús | 131.2 hab./km² | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | East Coast and Midlands (en)  | ||||
| Achar dromchla | 1,693 km² | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Comhlacht feidhmiúcháin | office of the Mayor of Kildare (en) | ||||
| Comhlacht reachtach | comhlacht reachtach Chomhairle Contae Chill Dara | ||||
| Aitheantóir tuairisciúil | |||||
| Lonnaithe i gcrios ama | |||||
| Cód ISO 3166-2 | IE-KE | ||||
| Eile | |||||
| Logainm.ie | 100007 | ||||
| Suíomh gréasáin | kildare.ie | ||||
Is contae í Cill Dara nó Contae Chill Dara[1] atá suite in oirthear na hÉireann, i gCúige Laighean, ar an taobh thiar theas de Bhaile Átha Cliatha. D'fhás daonra oirthir an chontae sna blianta beaga anuas; mhéadaigh an méid tí sna Solláin (bruachbhaile de chuid Nás na Rí) faoi sé ó lár na 90í. Tá teorainneacha ag an gcontae le Ceatharlach, Laois, An Mhí, Uíbh Fhailí, Cill Mhantáin agus Contae Átha Cliath.
Is í Comhairle Chontae Chill Dara an t-údarás áitiúil.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhunaigh Naomh Eimhín a mhainistir sa 6ú haois i Mainistir Eimhín. Is é baile Chill Dara an baile is sine agus is stairiúla sa chontae. Rinneadh sír den chontae sa bhliain 1297 agus tá teorainneacha nua-aimseartha Chontae Chill Dara ann ón bhliain 1832 i leith.
Ba chuid den Pháil é an contae tráth, agus na nGearaltaigh suite ann le tamall fada.
Gnó
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá monarcha ollmhór ag an gcomhlacht Intel i Léim an Bhradáin. Bíonn cáil ar an Droichead Nua as ucht na siopaí atá ann.
Bailte i gContae Chill Dara
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is é Nás na Rí príomhbhaile an chontae agus is ann atá Comhairle Chontae Chill Dara.
- Almu, Ard Cloch, Áth Garbháin
- Baile an Chalbhaigh, Baile Átha Í, Béal Átha an Tuair, An Baile Mór, Baile Uí Bhuadáin, Baile an Bhrúnaigh, Baile Éide, Baile Eoin, Baile Uí Mhadaín, Baile an Mhuilinn, Baile Roibeard, Baile an Stáibléaraigh
- Cairbre, Cearthach, An Chorrchoill, Claonadh, Cill, Cill Choca, Cill Chuillinn, Cill Daingin, Cill Dara, Cill Droichid, Colchoill, Crochta na Gréine, Coill Dubh, Cill Bhearaigh, Cill Cathaigh, Cill Míde, Cill Seanchua, Cill Maodhóg
- Díseart Diarmada, Droichead Baile Sheáin, Droichead Nua, Doire an tSoirn
- Fiodh Alúine
- Léim an Bhradáin, Loilgheach Mór, Liamhain
- Maigh Nuad, Mainistir Eimhín, Maen Colmcille
- Nás na Rí
- Ráth Iomgháin, Ráth Chofaigh
- Na Solláin, Sean Chill Chuilinn
- Teach Srafáin, Tigh Mo Linne
- An Urnaí
Barúntachtaí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Cairbre, Claonadh, Connail, Cill Chuillinn, Cill Chá agus Maoin, Cill Chéile
- An Fhorrach agus an Réabán Thoir, An Fhorrach agus an Réabán Thiar,
- An Léim Thuaidh, An Léim Theas
- An Nás Thuaidh, An Nás Theas
- Uí Chéithigh agus Uachtar Fhine
- Uíbh Fhailí Thoir, Uíbh Fhailí Thiar
Bailte fearainn
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tíreolaíocht
[cuir in eagar | athraigh foinse]- An Bhearú, An Bhóinn
- Caisleán Mhaigh Nuad, Cnoc Alúine, Cnoc Bhaile Cupid, Colchoill, Caisleán Cill Chá
- An Laidhrín, An Life
- Mullach Maistín, Móin Alúine
- An Uisce Dubh
Cultúr
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Aerfort Weston
- Baois Uí Chongaile
- An Currach, Comhlacht Graí Náisiúnta na hÉireann, Campa an Churraigh, Coláiste Chiaráin, Coláiste Phádraig, Coláiste Phobal Confey, Gaelcholáiste Chill Dara, Coláiste Dhroichead Nua, An Coláiste Sailéaiseach, Comhairle Chontae Chill Dara, An Chanáil Ríoga, Coláiste Lorcain
- Dún Ailinne, Domhnach Mór, Deoise Chill Dara agus Leithghlinn
- Láithreach Briúin
- Mainistir Chill Droichid, Mainistir Chill Dara
- Ollscoil na hÉireann,
- Páirc Naoimh Conlaith
- Slí na Bearú, Scoil Mhuire
- Tigh Tua, Caisleán Mháirtín
Spórt
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tugtar an leasainm na Lilywhites ar fhoireann CLG Chill Dara. Is tagairt í seo don dath bán a chaitheann na foirne agus atá ar bhrat an chontae.
Tá clú agus cáil ar an gcontae mar gheall ar na capaill d'ardchaighdeán a thagann óna graífheirmeacha. Bíonn féilte rásanna ar siúl sa chontae gach bliain. Tá Graí Náisiúnta na hÉireann lonnaithe sa chontae freisin.
Tá 3 ráschúrsa i gContae Chill Dara
- an Currach
- Baile Phúinse
- Ráschúrsa Nás na Rí
Oideachas
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is i Maigh Nuad atá ionad oideachais an chontae. Tá Ollscoil na hÉireann Má Nuad agus Coláiste Naomh Pádraig, Maigh Nuad inti. Tá scoileanna tríú leibhéal sa chontae:
- Ollscoil Náisiúnta na hÉireann, Maigh Nuad / Coláiste Mhaigh Nuad / Coláiste Má Nuad
- Coláiste Naomh Pádraig, Maigh Nuad
Comhchathracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Contae Chill Dara nasctha le háiteanna seo a leanas:
Tá siad an dá bailte mórlárionaid tionscal na gcapall folaíochta ina dtíortha faoi seach.
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- http://kildare.ie/countycouncil/index.asp Curtha i gcartlann 2004-10-09 ar an Wayback Machine
- County Kildare Community Network
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ “Contae Chill Dara/Kildare | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-22.
