An Impireacht Otamánach

An Impireacht Otamánach
دولت عالیه عثمانیه (ota)
Bratach Armas
Aintiún	Imperial anthems of the Ottoman Empire
Mana	«دولت ابد مدت»
Ainmnithe in ómós	Osman I
Suíomh
41° N, 29° E
Príomhchathair	Cathair Chonstaintín
Daonra
Déamainm	Otamánach
Teanga oifigiúil	an Tuircis Otamánach
Reiligiún	an tIoslam Sunnaíoch, Alevism (en) , Bektashi Order (en) , Eaglais Cheartchreidmheach na Gréige, Eaglais Aspalda na hAirméine, Eaglais Ortadocsach Shiriceach agus an Giúdachas
Tíreolaíocht
Cuid de	Na Cumhachtaí Láir
Achar dromchla	5,200,000 km²
Ar theorainn le	Ríocht na Bulgáire Impireacht na hOstaire an Ostair-Ungáir Ríocht na hUngáire
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Califeacht na nAbasach, an Impireacht Bhiosántach, Beylik of Osman (en) , Beylik of Bafra (en) , Maona of Chios and Phocaea (en) agus Duchy of Leucas (en)
Díscaoileadh	17 Samhain 1922
29 Iúil 1299 c. 1300
Á leanúint ag	Government of the Grand National Assembly (en) agus occupation of Smyrna (en)
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtais	monarcacht absalóideach, dual monarchy (en) , monarcacht absalóideach, dual monarchy (en) , stát aonpháirtí (polaitíocht), deachtóireacht mhíleata agus monarcacht
Comhlacht reachtach	General Assembly of the Ottoman Empire (en)
Eacnamaíocht
Airgeadra	Akçe
Aitheantóir tuairisciúil

Mhair an Impireacht Otamánach (Tuircis Otamánach: دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه Devlet-i ʿAliyye-yi ʿOsmâniyye, Tuircis an lae atá inniu ann: Osmanlı İmparatorluğu or Osmanlı Devleti) ó 1299 go 1923.

Stair

Taoiseach Turcach darbh ainm Osman I a bhunaigh rítheaghlach na nOtamánach. Tháinig borradh agus fás ar an impireacht faoi cheannas na sabhdán (sultan) a tháinig i gcomharbas air. I mbarr a réime bhí críocha i dtrí mhór-roinn faoi smacht na dTurcach; cuid mhaith d'oirthuaisceart na hEorpa, iarthar na hÁise agus tuaisceart na hAfraice. Bhí 29 cúige san impireacht, chomh maith le fostáit. Bhí tionchar ag an Impireacht ar chriocha áirithe thar lear i bhfad ón dTuirc, mar shampla Aceh sa bhliain 1565 agus oileáin Atlantacha mar Lanzarote (1585).

Bhí ról lárnach ag an impireacht i ngach sórt caidrimh idir an Domhan Thoir agus an Domhan Thiar ar feadh 600 bliain. Deirtear gurbh iad na hOtamánaigh comharbaí Ioslamacha na mBiosántach agus a bpríomhchathair i gCathair Choonstaintín agus seilbh ar críocha ar fud oirthir na Meánmhuire.

Tháinig meath ar an impireacht san ochtú agus sa naoú céad déag, agus tháinig Poblacht na Tuirce i gcomharbas uirthi sa bhliain 1923.

Sabhdáin

Osman I	1258/1259 - 1326	1288 - 1326
Orhan	1281 - 1359	1326 - 1359
Murat I	1326 - 1389	1359 - 1389
Bajazid I	1360 - 1403	1389 - 1402
Sulejman	? - 1410	1402 - 1410
Musa	?- 1413	? - 1413
Isa	? - 1408	? - ?
Mehmed I	1389 - 1421	1413 - 1421
Murat II	1403 - 1451	1421 - 1444 i 1445 - 1451
Mehmed II	1432 - 1481	1444 i 1451 - 1481
Bajazid II	1447 - 1512	1481 - 1512
Selim I	1470 - 1520	1512 - 1520
Suleiman Ollásach	1495 - 1566	1520 - 1566
Selim II	1524 - 1574	1566 - 1574
Murat III	1546 - 1595	1574 - 1595
Mehmed III	1566 - 1603	1595 - 1603
Ahmed I	1590 - 1617	1603 - 1617
Mustafa I	1592 - 1639	1617 - 1618 i 1622 - 1623
Osman II	1604 - 1622	1618 - 1622
Murat IV	1612 - 1640	1623 - 1640
Ibrahim I	1615 - 1648	1640 - 1648
Mehmed IV	1642 - 1693	1648 - 1687
Sulejman II	1642 - 1691	1687 - 1691
Ahmed II	1643 - 1695	1691 - 1695
Mustafa II	1664 - 1703	1695 - 1703
Ahmed III	1673 - 1736	1703 - 1730
Mahmud I	1696 - 1754	1730 - 1754
Osman III	1699 - 1757	1754 - 1757
Mustafa III	1717 - 1774	1757 - 1774
Abdul Hamid I	1725 - 1789	1774 - 1789
Selim III	1761 - 1808	1789 - 1807
Mustafa IV	1779 - 1808	1807 - 1808
Mahmud II	1785 - 1839	1808 - 1839
Abdul Medžid I	1823 - 1861	1839 - 1861
Abdul Aziz	1830 - 1876	1861 - 1876
Murat V	1840 - 1904	1876
Abdul Hamid II	1842 - 1918	1876 - 1909
Mehmed V	1844 - 1918	1909 - 1918
Mehmed VI	1861 - 1926	1918 - 1922

Críocha

San Eoraip

• An Albáin (1478-1912);
• An Airméin (1299-1918);
• Bhoisnia (1463-1878/1908);
• An Bhulgáir (1421/1453-1878);
• An Chréit (1669-1913);
• An Chrimé (1475-1774);
• Oileáin Cyclades (1538-1828);
• An Chipir (1570-1878/1914);
• Oileáin Dodecanese (1522-1912);
• Epirus (1479-1912);
• An Ghréig (1460-1828 (Morea & Epir) -1912 (teorainneacha reatha);
• Heirseagaivéin (1481-1878/1908);
• An Ungáir (1541-1699);
• an Mhacadóin (1371/1395-1912);
• Montainéagró (1496/1499-1878);
• Oileáin Aeigéach Thuaidh (1462-1912);
• Otranto (1480-1481);
• Podolia (1672-1699);
• Rhodes (1522-1912);
• Wallachia - (1412-1456; 1456-1476, 1476-1594; 1601-1877);
• Moldavia - (1455-1473; 1503-1572; 1574-1600; 1601-1877);
• An Trasalváin - mar fhostát, (1541-1699);
• Oileáin Saronic (1460-1830);
• An tSeirbia (1459-1804/1878);
• Slavonia (1592-1699);
• Oileáin Sporades (1538-1828);
• An Úcráin (1676-1681);

An Áise

• Áidin (1538-1635);
• Abcáis (1480-1810);
• Dagestan (1578-1730);
• An tSeoirsia (1516-1603, 1620-1683, 1727-1735);
• An Iaráic (Bagdad, Basra, Mosul) (1534-1918);
• Jordan (1516-1918);
• An Liobáin (Beirut, Acre Acre, Saidon) (1516-1918);
• Luristan (1587-1639);
• Oman (1550-1551, 1581-1588, 1659-1741);
• An Phalaistín (1516-1918);
• Catar (1871-1916);
• An Araib Shádach (El Hasa) (1871-1913);
• An Araib Shádach (Hejaz) (1517-1916);
• An Araib Shádach (Nejd) (1817-1902);
• An Araib Shádach (Asir) (1871-1914);
• An tSiria (Damaisc, Aleppo) 1516-1918);
• An Éimin (1517-1636, 1872-1918).

An Afraic

• An Ailgéir (Cathair na hAilgéire) (1536-1830);
• An Ailgéir (Ailgéir Constantine) (1637-1830);
• An Ailgéir (Oran) (1708-1732, 1792-1831);
• An Éigipt (cúige) (1517-1798, 1801-1867); faoi smacht an Hıdiv (1867-1914)
• Eritrea (Massawa / Habesh) (1557-1884);
• An Libia (Cyrenaica) (1521-1911);
• An Libia (Tripolitania) (1551-1912);
• An Libia (Fezzan) (1842-1912);
• Somaliland (Zeila) (Hargeisa) (Burco) (Berbera) (1548-1884);
• An tSúdáin (1553-1914);
• An tSúdáin (Nubia) (1553-1885);
• An tSúdáin (Darfur) (1874-1883);
• An tSúdáin (Equatoria) (1871-1889);
• An tSúdáin (Kordofan) (1821-1883);
• An Túinéis (1534-1881);

Féach freisin

• Sléachtanna na nAirméanach sna 1890idí