An Impireacht Otamánach
 An Impireacht Otamánach | |||||
|---|---|---|---|---|---|
دولت عالیه عثمانیه (ota)  | |||||
|
|||||
| Cathair | |||||
| Aintiún | Imperial anthems of the Ottoman Empire | ||||
| Mana | «دولت ابد مدت» | ||||
| Ainmnithe in ómós | Osman I | ||||
| Suíomh | |||||
| |||||
| Príomhchathair | Cathair Chonstaintín | ||||
| Daonra | |||||
| Teanga oifigiúil | An Tuircis Otamánach | ||||
| Reiligiún | An tIoslam | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | Na Cumhachtaí Láir | ||||
| Achar dromchla | 5,200,000 km² | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Sonraí stairiúla | |||||
| Leanann sé/sí | Califeacht na nAbasach, an Impireacht Bhiosántach, Beylik of Osman (en)  , Beylik of Bafra (en) agus Maona of Chios and Phocaea (en) | ||||
| Díscaoileadh | 17 Samhain 1922 | ||||
| 29 Iúil 1299 c. 1300 | |||||
| Á leanúint ag | Government of the Grand National Assembly (en) agus occupation of Smyrna (en) | ||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Córas rialtais | monarcacht absalóideach, dual monarchy (en) , monarcacht absalóideach, dual monarchy (en) , stát aonpháirtí (polaitíocht) agus deachtóireacht mhíleata | ||||
| Comhlacht reachtach | General Assembly of the Ottoman Empire (en) | ||||
| Eacnamaíocht | |||||
| Airgeadra | Akçe (en) | ||||
.svg)
.svg)
Mhair an Impireacht Otamánach (Tuircis Otamánach: دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه Devlet-i ʿAliyye-yi ʿOsmâniyye,[1] Tuircis an lae atá inniu ann: Osmanlı İmparatorluğu or Osmanlı Devleti) ó 1299 go 1923.
Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Taoiseach Turcach darbh ainm Osman I a bhunaigh rítheaghlach na nOtamánach. Tháinig borradh agus fás ar an impireacht faoi cheannas na sabhdán (sultan) a tháinig i gcomharbas air. I mbarr a réime bhí críocha i dtrí mhór-roinn faoi smacht na dTurcach; cuid mhaith d'oirthuaisceart na hEorpa, iarthar na hÁise agus tuaisceart na hAfraice.[2] Bhí 29 cúige san impireacht, chomh maith le fostáit. Bhí tionchar ag an Impireacht ar chriocha áirithe thar lear i bhfad ón dTuirc, mar shampla Aceh[3] sa bhliain 1565 agus oileáin Atlantacha mar Lanzarote (1585).[4]
Bhí ról lárnach ag an impireacht i ngach sórt caidrimh idir an Domhan Thoir agus an Domhan Thiar ar feadh 600 bliain. Deirtear gurbh iad na hOtamánaigh comharbaí Ioslamacha na mBiosántach agus a bpríomhchathair i gCathair Choonstaintín agus seilbh ar críocha ar fud oirthir na Meánmhuire.
Tháinig meath ar an impireacht san ochtú agus sa naoú céad déag, agus tháinig Poblacht na Tuirce i gcomharbas uirthi sa bhliain 1923.
Sabhdáin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Críocha[cuir in eagar | athraigh foinse]
San Eoraip[cuir in eagar | athraigh foinse]
- An Albáin (1478-1912);
- An Airméin (1299-1918);
- Bhoisnia (1463-1878/1908);
- An Bhulgáir (1421/1453-1878);
- An Chréit (1669-1913);
- An Chrimé (1475-1774);
- Oileáin Cyclades (1538-1828);
- An Chipir (1570-1878/1914);
- Oileáin Dodecanese (1522-1912);
- Epirus (1479-1912);
- An Ghréig (1460-1828 (Morea & Epir) -1912 (teorainneacha reatha);
- Heirseagaivéin (1481-1878/1908);
- An Ungáir (1541-1699);
- an Mhacadóin (1371/1395-1912);
- Montainéagró (1496/1499-1878);
- Oileáin Aeigéach Thuaidh (1462-1912);
- Otranto (1480-1481);
- Podolia (1672-1699);
- Rhodes (1522-1912);
- Wallachia - (1412-1456; 1456-1476, 1476-1594; 1601-1877);
- Moldavia - (1455-1473; 1503-1572; 1574-1600; 1601-1877);
- An Trasalváin - mar fhostát, (1541-1699);
- Oileáin Saronic (1460-1830);
- An tSeirbia (1459-1804/1878);
- Slavonia (1592-1699);
- Oileáin Sporades (1538-1828);
- An Úcráin (1676-1681);
An Áise[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Áidin (1538-1635);
- Abcáis (1480-1810);
- Dagestan (1578-1730);
- An tSeoirsia (1516-1603, 1620-1683, 1727-1735);
- An Iaráic (Bagdad, Basra, Mosul) (1534-1918);
- Jordan (1516-1918);
- An Liobáin (Beirut, Acre Acre, Saidon) (1516-1918);
- Luristan (1587-1639);
- Oman (1550-1551, 1581-1588, 1659-1741);
- An Phalaistín (1516-1918);
- Catar (1871-1916);
- An Araib Shádach (El Hasa) (1871-1913);
- An Araib Shádach (Hejaz) (1517-1916);
- An Araib Shádach (Nejd) (1817-1902);
- An Araib Shádach (Asir) (1871-1914);
- An tSiria (Damaisc, Aleppo) 1516-1918);
- An Éimin (1517-1636, 1872-1918).
An Afraic[cuir in eagar | athraigh foinse]
- An Ailgéir (Cathair na hAilgéire) (1536-1830);
- An Ailgéir (Ailgéir Constantine) (1637-1830);
- An Ailgéir (Oran) (1708-1732, 1792-1831);
- An Éigipt (cúige) (1517-1798, 1801-1867); faoi smacht an Hıdiv (1867-1914)
- Eritrea (Massawa / Habesh) (1557-1884);
- An Libia (Cyrenaica) (1521-1911);
- An Libia (Tripolitania) (1551-1912);
- An Libia (Fezzan) (1842-1912);
- Somaliland (Zeila) (Hargeisa) (Burco) (Berbera) (1548-1884);
- An tSúdáin (1553-1914);
- An tSúdáin (Nubia) (1553-1885);
- An tSúdáin (Darfur) (1874-1883);
- An tSúdáin (Equatoria) (1871-1889);
- An tSúdáin (Kordofan) (1821-1883);
- An Túinéis (1534-1881);
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ "Ottoman banknote with Arabic script". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2017-03-28. Dáta rochtana: 2010-08-26.
- ↑ "From the article on the Ottoman Empire in Oxford Islamic Studies Online".
- ↑ "Ottoman embassy to Aceh" (as en) (2022-05-18). Wikipedia.
- ↑ "Ottoman wars in Africa" (as en) (2022-02-09). Wikipedia.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Osmanlijski interegnum
