Jump to content

Paindéim COVID-19 i bPoblacht na hÉireann

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Do Thuaisceart Éireann, féach ar Paindéim COVID-19 i dTuaisceart Éireann.
Teimpléad:WD Bosca Sonraí ImeachtPaindéim COVID-19 i bPoblacht na hÉireann
Cuir in eagar ar Wikidata Map
 53° N, 8° O / 53°N,8°W / 53; -8
Cineálráig ghalair Cuir in eagar ar Wikidata
Cuid deCOVID-19 pandemic in Europe (en) Aistrigh agus COVID-19 pandemic by country and territory (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse29 Feabhra 2020 - 
SuíomhÉire Cuir in eagar ar Wikidata
TírÉire Cuir in eagar ar Wikidata
CúisCOVID-19 Cuir in eagar ar Wikidata
Tabular case data (en) AistrighLiosta Cuir in eagar ar Wikidata
Earliest recorded instance (en) Aistrighluach anaithnid Cuir in eagar ar Wikidata
Organized response related to outbreak (en) Aistrigh2020 Ireland COVID-19 closing of educational institutions (en) Aistrigh, 2020 Ireland COVID-19 social distancing (en) Aistrigh, 2020 Ireland COVID-19 lockdown (en) Aistrigh agus 2020 Ireland COVID-19 closing of non-essential businesses (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Rátaí minicíochta 14 lá in aghaidh 100,000 daoine den daonra i ngach contae, amhail 23 Meithmeamh 2021.

██ ≥195

██ 90-195

██ 72-90

██ 63-72

██ <63

Thosaigh an paindéim COVID-19 i bPoblacht na hÉireann ar an 29 Feabhra 2020. Fógraíodh i ráiteas ón bhFoireann Náisiúnta Éigeandála Sláinte Poiblí, ar 29 Feabhra 2020 go raibh cás deimhnithe Covid-19 (Coróinvíreas) dearbhaithe acu.

Amlíne

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Fear ba ea an chéad íospartach, a chónaigh sa chuid thoir den tír. Thaistil sé ó limistéar i dtuaisceart na hIodáile a bhí thíos leis an víreas . Dúirt an Dr Tony Holohan, Príomhoifigeach Míochaine sa Roinn Sláinte: “Bhíothas ag súil leis go dtiocfadh cás chun cinn. Táimid ag ullmhú dó sin le seachtainí fada anuas.”[1] Laistigh de thrí seachtaine ina dhiaidh sin, dearbhaíodh cásanna i ngach contaetha.[2][3] Chuaigh an phaindéim i bhfeidhm ar go leor gnéithe den tsochaí.

An 12 Márta 2020, dhún Rialtas na hÉireann gach scoil, coláiste, saoráid cúram leanaí agus institiúid chultúrtha, agus mhol an rialtas cruinnithe móra a chur ar ceal.[4] Cuireadh deireadh le féilte Lá Fhéile Pádraig,[5][6][7] agus thug an Taoiseach, Leo Varadkar, aghaidh ar an náisiún an oíche sin.

Dúnadh beagnach gach gnó, ionad, saoráid agus taitneamhachtaí ar an 24 Márta; ach ceadaíodh cruinnithe de suas le ceathrar.[8]

Trí lá ina dhiaidh sin an 27 Márta, chuir an rialtas ordú "fanacht sa bhaile" i bhfeidhm, ag toirmeasc ar gach taisteal agus teagmháil neamhriachtanach le daoine lasmuigh de theach duine.[9][10][11]

Dúradh le daoine scothaosta agus leo siúd a bhfuil riochtaí sláinte áirithe orthu chun cocúnú nó clutharú a dhéanamh.[12][13] Thosaigh daoine ag cleachtadh "scoitheadh sóisialta" (fanacht dhá mhéadar amach ó dhaoine). Tugadh cumhacht do na Garda Síochána na bearta a fhorfheidhmiú,[14] a síneadh arís agus arís eile go dtí 18 Bealtaine.[15]

Cuireadh cúrsaí 2020 Ardteistiméireacht, Teastas Sóisearach agus gach cúrsa samhraidh 2020 Gaeilge sa Gaeltacht ar ceal. Sheol an Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) feachtas earcaíochta, ag iarraidh ar ghairmithe cúram sláinte agus neamh-chúram sláinte araon “a bheith ar glao ar Éirinn”.[16]

Faoi lár mhí Aibreáin, thuairiscigh an Fhoireann Náisiúnta Éigeandála Sláinte Poiblí (FNESP) go raibh ráta fáis an phaindéim tiomáinte “chomh híseal agus is gá dó a bheith”,[17] go raibh an cuar leacaithe agus nach mbeadh aon bhuaic ag teacht.[18]

Rialtas

[cuir in eagar | athraigh foinse]

D'fhan rialtas an 32ú Dáil sa phost le linn roinnt míonna tosaigh den phaindéim go dtí gur ceapadh a chomharba ar an 27 Meitheamh.

Shuigh Dáil Éireann le níos lú ball agus bhog sí óna teach traidisiúnta ag Teach Laighean go dtí an Ionad Comhdhála chun riachtanais scaradh sóisialta a éascú.[19][20] Rith an Oireachtas gníomh éigeandála a thug cumhacht don stát a choinneáil daoine, taisteal a shrianadh agus daoine a choinneáil ina dtithe chun scaipeadh an víris a rialú.[21] Ritheadh ​​tuilleadh reachtaíochta éigeandála an tseachtain dár gcionn.

Dhá phionta den ghreann cáiliúil Éireannach Guinness a seachadadh úr ó theach tábhairne. Ba nuálaíocht úrnua den phaindéim in Éirinn an tseirbhís seachadta piontaí. Dheimhnigh Garda Síochána - nuair a ghlac sé comhairle dlí - nach raibh aon dlí ann i gcoinne na seirbhíse.

Samhradh 2020

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tháinig laghdú mall ar chásanna laethúla agus ar bhásanna i mí an Mheithimh agus i mí Iúil 2020. I mí Lúnasa, gearradh glasáil réigiúnach trí seachtaine i dtrí chontae tar éis ardú suntasach i gcásanna dearbhaithe go príomha i ngléasraí próiseála feola.[22][23][24]

Geimhreadh 2020

[cuir in eagar | athraigh foinse]

I mí Dheireadh Fómhair 2020, atheagraíodh srianta glasála ar fud na tíre tar éis borradh gasta i gcásanna deimhnithe agus an dara tonn de COVID-19 a thabhairt isteach in Éirinn.[25][26] Mar thoradh ar an dara glasáil bhí ráta minicíochta 14 lá na hÉireann ar an ráta is ísle san Aontas Eorpach,[27][28] agus maolaíodh srianta go luath i mí na Nollag.[29]

Tháinig an tríú tonn de COVID-19 go hÉirinn tar éis srianta a mhaolú.[30] Ghníomhaigh an rialtas go gasta agus an 24 Nollaig (Oíche Nollag), cuireadh srianta glasála ar ais ar fud na tíre tar éis borradh eile i gcásanna dearbhaithe in Éirinn.[31] Ar Lá Fhéile Stiofáin, tháinig an chéad loingsiú den vacsaín Pfizer/BioNTech COVID-19 go Poblacht na hÉireann.[32] Cuireadh tús le vacsaínithe trí lá ina dhiaidh sin an 29 Nollaig 2020.[33]

2021

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Faoi 25 Meitheamh 2021, bhí 270,477 cás agus 4,989 bás dearbhaithe ag an Roinn Sláinte.[34] Bhí níos mó ná 90% díobh siúd a fuair bás os cionn 65 bliana d’aois,[35] agus bhí tinnis bhunúsacha ar a bhformhór nó bhí cónaí orthu i dtithe cúraim.[36] Amhail 11 Bealtaine 2021, tá 1,922,913 vacsaín riartha. Tugadh an chéad dáileog den vacsaín do 1,408,105 duine, agus tugadh an dara dáileog den vacsaín do 514,808 duine.[37]

Iarmhairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ba chúis leis na srianta a forchuireadh cúlú géar,[38] ardú gan fasach ar dhífhostaíocht[39] agus rinne sé damáiste mór do gach earnáil.[40][41] Cuireadh Íocaíocht Dífhostaíochta Phaindéimeach COVID-19 agus Scéim Fóirdheontais Pá Sealadach COVID-19 ar bun.

Gailearaí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  • Clutharúː tugann garmhac cuairt ar a sheanmháthair. ina teach féin.[12]
    Clutharúː tugann garmhac cuairt ar a sheanmháthair. ina teach féin.[12]
  • Ollmhargadh: córas aon-bhealach, treoracha maidir le fadú sóisialta, lámhainní indiúscartha, soláthairtí glantacháin go hiomlán
    Ollmhargadh: córas aon-bhealach, treoracha maidir le fadú sóisialta, lámhainní indiúscartha, soláthairtí glantacháin go hiomlán
  • Cosaint bhunúsach d’fhostaithe na siopaí grósaera
    Cosaint bhunúsach d’fhostaithe na siopaí grósaera
  • Cógaisíocht inar cuireadh haiste in ionad an dorais chun earraí a mhalartú.
    Cógaisíocht inar cuireadh haiste in ionad an dorais chun earraí a mhalartú.
  • Doras an tsiopa
    Doras an tsiopa
  • Búistéir Éireannach ag cur bearta um fhadú sóisialta ad hoc i bhfeidhm
    Búistéir Éireannach ag cur bearta um fhadú sóisialta ad hoc i bhfeidhm
  • Málaí leabhar curtha taobh amuigh de bhunscoil in Éirinn le bailiú
    Málaí leabhar curtha taobh amuigh de bhunscoil in Éirinn le bailiú
  • Daoine ag scuaine ag ollmhargadh in Éirinn; stiallacha de théip dhubh ar an talamh chun bearnaí 2 mhéadar a theorannú
    Daoine ag scuaine ag ollmhargadh in Éirinn; stiallacha de théip dhubh ar an talamh chun bearnaí 2 mhéadar a theorannú
  • Fógra pinned chuig séipéal Naomh Mochta i mBaile Phort Láirge ag rá go bhfuil an séipéal dúnta
    Fógra pinned chuig séipéal Naomh Mochta i mBaile Phort Láirge ag rá go bhfuil an séipéal dúnta
  • Páirc Portertown faoi ghlas ach daoine fós le feiceáil sa pháirc
    Páirc Portertown faoi ghlas ach daoine fós le feiceáil sa pháirc
  • An Irish paramedic en route to a so-called "query case" during the pandemic in Ireland.
    An Irish paramedic en route to a so-called "query case" during the pandemic in Ireland.
  • Comharthaí urláir scaradh sóisialta in ollmhargadh in Éirinn i mí Lúnasa 2020.
    Comharthaí urláir scaradh sóisialta in ollmhargadh in Éirinn i mí Lúnasa 2020.
  • Beannaíonn príomhoide agus leas-phríomhoide do mhic léinn atá ag filleadh ar an gcéad lá den scoil.
    Beannaíonn príomhoide agus leas-phríomhoide do mhic léinn atá ag filleadh ar an gcéad lá den scoil.
  • Síníonn Bus Éireann scaradh sóisialta ar bhus i mí Dheireadh Fómhair 2020.
    Síníonn Bus Éireann scaradh sóisialta ar bhus i mí Dheireadh Fómhair 2020.
  • Comhartha um fhadú fisiceach urláir i siopa Éireannach, i measc earraí Nollag, i mí Dheireadh Fómhair 2020.
    Comhartha um fhadú fisiceach urláir i siopa Éireannach, i measc earraí Nollag, i mí Dheireadh Fómhair 2020.
  • Tugann Daidí na Nollag cuairt lasmuigh ar eastát tithíochta i Maigh Nuad, Nollaig 2020
    Tugann Daidí na Nollag cuairt lasmuigh ar eastát tithíochta i Maigh Nuad, Nollaig 2020
  • Cosc ar fhreastal ar shochraid, déanann caoineoirí líne ar phríomhshráid Maigh Nuad chun meas a thabhairt do na daoine a d’imigh ar scor, Nollaig 2020.
    Cosc ar fhreastal ar shochraid, déanann caoineoirí líne ar phríomhshráid Maigh Nuad chun meas a thabhairt do na daoine a d’imigh ar scor, Nollaig 2020.
  • Scoitheadh sóisialta nó scoitheadh fisiciúilː marcáil dhá mhéadar do chuairteoirí ar Pháirc Bram Stoker i Marino, Baile Átha Cliath
    Scoitheadh sóisialta nó scoitheadh fisiciúilː marcáil dhá mhéadar do chuairteoirí ar Pháirc Bram Stoker i Marino, Baile Átha Cliath
  • Comhartha dátheangach ag Iarnród Éireann i Stáisiún Traenach Heuston, 2021.
    Comhartha dátheangach ag Iarnród Éireann i Stáisiún Traenach Heuston, 2021.
  • Comhartha dátheangach Chomhairle Contae Fhine Gall i bPáirc Tír na nÓg i mBaile an Chairpintéaraigh, 2020.
    Comhartha dátheangach Chomhairle Contae Fhine Gall i bPáirc Tír na nÓg i mBaile an Chairpintéaraigh, 2020.

Féach freisin

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Naisc sheachtracha

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ .gov.ie (2020). "Ráiteas ón bhFoireann Náisiúnta Éigeandála Sláinte Poiblí- 29 Feabhra 2020". An Roinn Sláinte. Dáta rochtana: 2024.
  2. ↑ Paul Cullen (22 Márta 2020). "Coronavirus cases now confirmed in every county in Ireland". The Irish Times.
  3. ↑ Garreth MacNamee (22 Márta 2020). "Every single county in Ireland now has at least one coronavirus case - here's a breakdown of where the virus is". TheJournal.ie.
  4. ↑ Pat Leahy, Paul Cullen, Suzanne Lynch agus Fiach Kelly (12 Márta 2020). "Coronavirus: Schools, colleges and childcare facilities in Ireland to shut". The Irish Times.
  5. ↑ Leigh McGowran (6 Márta 2020). "Coronavirus: St Patrick's parade cancelled in Stepaside Dublin for Public Health". Dublin Live.
  6. ↑ "Letterkenny and Buncrana parades cancelled". Highland Radio (9 Márta 2020).
  7. ↑ "Irish St Patrick's Day parades off over coronavirus". BBC News (9 Márta 2020).
  8. ↑ Sean Murray (24 Márta 2020). "Taoiseach announces all non-essential shops to close, restrictions on gatherings of more than four people". TheJournal.ie.
  9. ↑ Rory Carroll (27 Márta 2020). "'Stay home': Varadkar announces sweeping two-week lockdown". The Guardian.
  10. ↑ "New measures to combat COVID-19 from midnight on 27 March 2020". whatenew.citizensinformation.ie (27 Márta 2020). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 11 Bealtaine 2020. Dáta rochtana: 9 Eanáir 2021.
  11. ↑ "New restrictions: Exceptions for leaving your home". RTÉ News and Current Affairs (28 Márta 2020).
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 "Seo agaibh Foclóir Beag Béarla-Gaeilge an Chóroínvíris" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-01-24.
  13. ↑ Orla O'Donnell (28 Márta 2020). "Explainer: What is cocooning, and who needs to do it?". RTÉ News and Current Affairs.
  14. ↑ "Minister for Health Simon Harris signs regulations to give An Garda Síochána the power to enforce COVID-19 restrictions". An Roinn Sláinte (10 Aibreán 2020).
  15. ↑ Aisling Kenny (1 Bealtaine 2020). "Taoiseach addresses nation on road map to ease restrictions". RTÉ News and Current Affairs.
  16. ↑ "Be on call for Ireland". HSE (15 Aibreán 2020). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 18 Meán Fómhair 2020. Dáta rochtana: 15 Aibreán 2020.
  17. ↑ Cianan Brennan (16 Aibreán 2020). "Spread of Covid-19 infection has reached a 'plateau' with growth rate 'close to zero'". Irish Examiner.
  18. ↑ "'Important to continue current measures until 5 May', says Dr Holohan". RTÉ News and Current Affairs (18 Aibreán 2020).
  19. ↑ Paul Cunningham (24 Bealtaine 2020). "One or Two? The battle brewing over Dáil committees". RTÉ News and Current Affairs.
  20. ↑ "Government use of Convention Centre cost almost €500k in one month". Irish Examiner (11 Meán Fómhair 2020).
  21. ↑ Aisling Kenny (20 Márta 2020). "President Higgins signs emergency measures into law". RTÉ News and Current Affairs.
  22. ↑ Barry O'Halloran (21 Lúnasa 2020). "How is Ireland's meat industry handling recent Covid-19 outbreaks?". The Irish Times.
  23. ↑ Conor McCrave (7 Lúnasa 2020). "New Covid-19 restrictions for Kildare, Laois and Offaly to kick in from midnight". TheJournal.ie.
  24. ↑ Aisling Kenny (7 Lúnasa 2020). "Taoiseach makes address as local restrictions announced". RTÉ News and Current Affairs.
  25. ↑ Mícheál Lehane (19 Deireadh Fómhair 2020). "Cabinet agrees to impose Level 5 restrictions for six weeks from Wednesday". RTÉ News and Current Affairs.
  26. ↑ Philip Ryan (19 Deireadh Fómhair 2020). "Cabinet accepts Level 5 lockdown for six weeks". Irish Independent. Stephen McDermott, Christina Finn agus Sean Murray (19 Deireadh Fómhair 2020). "Cabinet agrees to impose nationwide Level 5 restrictions for six weeks". TheJournal.ie, Press Association. Paul Hosford agus Aoife Moore (19 Deireadh Fómhair 2020). "Government follows Nphet advice with level 5 move for six weeks". Irish Examiner.
  27. ↑ Tomas Doherty (2 Nollaig 2020). "Coronavirus: Ireland has lowest incidence rate in EU". BreakingNews.ie.
  28. ↑ Rachael O'Connor (3 Nollaig 2020). "Ireland now has lowest Covid-19 incidence rate in Europe Union". The Irish Post.
  29. ↑ Mícheál Lehane (27 Samhain 2020). "Country moves to Level 3 'with modifications' on Tuesday". RTÉ News and Current Affairs.
  30. ↑ Cormac McQuinn agus Ciara O'Loughlin (21 Nollaig 2020). "‘We’re clearly now in a third wave’ – warning comes to protect loved ones as 727 Covid-19 cases confirmed today". Irish Independent.
  31. ↑ "Ireland placed on Level 5 Restrictions of the Plan for Living with COVID-19 - with a number of specific adjustments". Rialtas na hÉireann (22 Nollaig 2020).
  32. ↑ "First batch of Pfizer-BioNTech vaccine arrives in Ireland". RTÉ News and Current Affairs (26 Nollaig 2020).
  33. ↑ Orla Dwyer (29 Nollaig 2020). "79-year-old Dublin woman first in Republic of Ireland to get Covid-19 vaccine". TheJournal.ie.
  34. ↑ "Latest updates on COVID-19 (Coronavirus)". An Roinn Sláinte. Dáta rochtana: 15 Márta 2021.
  35. ↑ Jack Power (13 Aibreán 2020). "Over-65s account for 90% of coronavirus deaths recorded in Ireland". The Irish Times.
  36. ↑ Paul Cullen (30 Aibreán 2020). "Nursing homes account for 50 per cent of coronavirus deaths in Ireland". The Irish Times.
  37. ↑ "Ireland's COVID-19 Data Hub - Vaccinations". An Roinn Sláinte. Dáta rochtana: 7 Márta 2021.
  38. ↑ "Ireland now officially in recession after largest ever quarterly GDP drop". TheJournal.ie, Press Association (7 Meán Fómhair 2020).
  39. ↑ "Coronavirus pushes unemployment in Ireland to 'unprecedented' level". Financial Times (21 Aibreán 2020).
  40. ↑ Colin Gleeson (17 Aibreán 2020). "For some sectors, economic damage from Covid-19 could be fatal". The Irish Times.
  41. ↑ David Chance, Cormac McQuinn agus Aoife Walsh (21 Aibreán 2020). "Coronavirus Ireland: Country set for deep recession as economy to shrink by 10pc and mass unemployment grows". Irish Independent.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Paindéim_COVID-19_i_bPoblacht_na_hÉireann&oldid=1205558"