Nora Connolly O'Brien
Beathaisnéis | |
---|---|
Breith | 14 Samhain 1892 Albain, Ríocht Aontaithe |
Bás | 17 Meitheamh 1981 88 bliana d'aois Baile Átha Cliath, Éire |
Áit adhlactha | Reilig Ghlas Naíon |
Seanadóir na hÉireann | |
23 Meitheamh 1965 – 24 Iúil 1969 Téarma parlaiminte: 11ú Seanad Éireann Toghcheantar: Baill ainmnithe de Sheanad Éireann | |
Seanadóir na hÉireann | |
14 Nollaig 1961 – 28 Aibreán 1965 Téarma parlaiminte: 10ú Seanad Éireann Toghcheantar: Baill ainmnithe de Sheanad Éireann | |
Seanadóir na hÉireann | |
22 Bealtaine 1957 – 1 Meán Fómhair 1961 Téarma parlaiminte: 9ú Seanad Éireann Toghcheantar: Baill ainmnithe de Sheanad Éireann | |
Gníomhaíocht | |
Gairm | polaiteoir |
Ball de pháirtí polaitíochta | luach ar iarraidh |
Teangacha | Béarla |
Teaghlach | |
Athair | Séamus Ó Conghaile |
Siblín | Roddy Connolly |
Polaiteoir, gníomhaí agus scríbhneoir Éireannach ab ea Nora Connolly O'Brien (14 Samhain 1892 – 17 Meitheamh 1981).[1] Bhí sí ina ball de Sheanad Éireann ó 1957 go 1969.
Bunús
[cuir in eagar | athraigh foinse]Rugadh Nora Connolly O'Brien (1892–1981), gníomhaí poblachtach agus sóisialach, ar 14 Samhain 1892 ag 6 Lothian Street, Dún Éideann, Albain, sa dara háit i measc seisear iníonacha agus mac amháin le Séamus Ó Conghaile, as Dún Éideann, an ceannaire poblachtach sóisialach (ag an am, oibrí, iriseoir agus rúnaí ar Chónaidhm Shóisialach na hAlban), agus Lillie Ó Conghaile (née Reynolds), as Carn an Bhua, Co. Chill Mhantáin ó dhúchas. Thug gairm bheatha a hathar an teaghlach go Baile Átha Cliath, Troy, Nua Eabhrac, agus Newark, New Jersey . Agus í ag freastal ar bhunscoileanna i ngach ceann de na láithreacha seo, ba ‘leanbh geal samhlaíoch í a chuir iontas ar a múinteoirí lena dul chun cinn’. Is fianaise é an aird a thug Séamus Ó Conghaile ar fhorbairt intleachtúil agus pholaitiúil Nora ar a chuid prionsabal feimineach. Ó aois an-óg d’fhreastail sí ar chruinnithe polaitiúla a hathar, agus í ag gabháil leis ar thuras léachtaí Albanach ceithre mhí in aois a hocht.[2]
Óige agus Oideachas
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhí blianta Nora i Sráid Lothian réasúnta compordach agus ag freagairt d’ardú beag i rathúlacht chlann óg Uí Chonghaile ag am a raibh go leor d’Éireannaigh Dhún Éideann ag tosú ar aistriú amach as an ngeiteo.[3] Ba chuimhin le Lillie iad seo mar na blianta is sona a bhí aici in ainneoin a gcruatan airgeadais, agus ní raibh James ach ar shiúlóid ghairid ó dhún na Cowgate, ó dhomhan uasal leabhar na hollscoile, agus ó chlais béar na Meadows ag labhairt go poiblí. Cé nár chaith Nora ach tréimhse ghairid ar ghlúine gcomrádaithe áitiúla Uí Chonghaile le linn cruinnithe rialta de Cónaidhm Shóisialach na hAlban i nDún Éideann ina dteach agus nár chuimhnigh aon rud ar a blianta tosaigh, ní deacair a thuiscint ina cuid scríbhinní agus cairdis níos déanaí cleamhnas agus grá don áit bhreithe.
Pósadh agus Teaghlach
[cuir in eagar | athraigh foinse]D'fhág bás tragóideach a deirfiúr níos sine, Mona, i dtimpiste baile an oíche roimh bhordáil go Meiriceá ag fágáil Nora mar an leanbh ba shine. In aghaidh mhianta a hathar, d’éirigh sí as an oideachas foirmiúil nuair a bhí sí trí bliana déag d’aois agus d’oibrigh sí i siopa hataí chun cur le hairgeadas an teaghlaigh.
Go luath i mí Aibreáin 1916 sheol comhairle mhíleata Bhráithreachas Phoblacht na hÉireann í chun dul in éineacht le Liam Ó Maoilíosa a díbríodh go Sasana le déanaí, ar fhilleadh folaitheach dó (faoi cheilt ina shagart) go hÉirinn chun ceannas a dhéanamh ar Óglaigh na Gaillimhe. Ar 22 Aibreán bhí sí i gceannas ar chór garchabhrach Chumann na mBan a chuaigh in éineacht le hÓglaigh Bhéal Feirste chuig slógadh Roinn an Tuaiscirt i gCo. Thír Eoghain. Nuair a fuair sí an frithordú ó Eoin Mac Néill, thaistil sí ar thraein oíche go Baile Átha Cliath chun soiléiriú a fháil óna hathair. Maidin Luan Cásca (24 Aibreán) d’fhill sí go Tír Eoghain le frithordú ó Phádraig Mac Piarais. Tar éis iarrachtaí gan rath an Roinn Thuaidh a athmhúnlú, d’fhill sí féin agus a deirfiúr Ina ar Bhaile Átha Cliath, ag siúl an chuid is mó den achar ó Dhún Dealgan mar gheall ar chur isteach ar an iarnród, ag fanacht thar oíche i bpáirc in aice le Baile Brigín, agus ag teacht chuig an bpríomhchathair uaireanta tar éis ghéilleadh na gceannairceach. . Chuaigh sí in éineacht lena máthair ar chuairt dheiridh ar a hathair créachtaithe a cuireadh i bpríosún i gCaisleán Bhaile Átha Cliath, uaireanta sular cuireadh chun báis é ar an 12ú lá de mí Bealtaine.
Tar éis pósadh (Feabhra 1922) le Seamus O’Brien, taistealaí tráchtála agus teachtaire cogaidh na saoirse do Mhicheál Ó Coileáin, ghlac sí leis an sloinne Connolly O’Brien. Le linn na chéad seachtainí den chogadh cathartha (Meitheamh-Iúil 1922) rinne sí maoirsiú ar phost garchabhrach frithchonartha ag Halla na Teamhrach, Baile Átha Cliath. Bhí sí ina rúnaí ag an aire airgeadais poblachtach, Austin Stack, go dtí gur gabhadh í i mí na Samhna 1922. Cuireadh i bpríosún í i Muinseo, i gCill Mhaighneann agus in Aontas Bhaile Átha Cliath Thuaidh (bhí sí féin agus a fear céile i bpríosún ar a gcéad chomóradh bainise). scaoileadh (Lúnasa 1923) ar eascaire habeas corpus ar an bhforas go raibh a gabháil mídhleathach. Chomhbhunaigh sí lena deartháir agus le daoine eile Páirtí Oibrithe na hÉireann (1926–7) a raibh gearrshaol air, ach d’éirigh sí as an bpáirtí, in éineacht le formhór na n-oifigeach eile, tar éis gur theip orthu an páirtí a chur in ionad Chumann Oibrithe Éireann (páirtí Shéamais Uí Lorcáin) mar chleamhnaí Éireannach an Idirnáisiúnaí Chumannaigh (Comintern).
Ré Thábhactach Dá Shaol
[cuir in eagar | athraigh foinse]Agus an baol méadaitheach maidir le cogadh cathartha in Éirinn ar feadh na 1910idí, thosaigh Connolly-O’Brien ag tacú le craobh Bhéal Feirste d’Óglaigh na hÉireann. Rinne sí é seo lena deirfiúr, trí airgead a chruinniú agus airm a smuigleáil chuig a brainse áitiúil. Bhí Connolly-O’Brien ina eagraí freisin do ghrúpa Bhéal Feirste de Chumann na mBan – coibhéis na mban agus Óglaigh na hÉireann fireann. Ghlac craobh Bhéal Feirste páirt ar leith i gcleachtais agus druileanna raidhfil cosúil lena gcomhghleacaithe fireanna.
Bhí sé beartaithe aici páirt a ghlacadh in Éirí Amach na Cásca 1916, trí ghrúpa a stiúradh i dTír Eoghain. Mar sin féin, de bharr fadhbanna cumarsáide, tharla gníomh míleata go príomha i mBaile Átha Cliath agus faoin am gur shroich Connolly-O’Brien an chathair, bhí na reibiliúnaithe tar éis géilleadh. In éineacht lena máthair, thug sí cuairt ar a hathair i bpríosún i mí na Bealtaine sular cuireadh chun báis é.
Gairm
[cuir in eagar | athraigh foinse]Chabhraigh sí le hoifig a Chónaidhm Shóisialach Éireannach i Nua Eabhrac agus faoi 1910 bhí sí ina gníomhaire gnó de chuid Orgán na Cónaidhme, an Cláirseach. D’fhill an teaghlach ar Bhaile Átha Cliath, chuir siad fúthu ansin i mBéal Feirste, áit ar oibrigh Nora i seomra stórais éadaigh agus í féin tumtha i ngluaiseachtaí an tsaothair agus na poblachtánach. Chuaigh sí isteach i gcraobh Bhéal Feirste de chuid Fhianna Éireann, an chéad duine a lig cailíní isteach ‘toisc go dhiúltaigh siad a bheith eisiata’ chabhraigh sé le Páirtí Óg Poblachtach a eagrú a chuir in éadan ionchas na críochdheighilte de réir mar a chuaigh géarchéim an smachta baile níos déine; agus bhailigh siad cistí tacaíochta d’oibrithe Bhaile Átha Cliath a cuireadh faoi ghlas. Tar éis rith gunnaí Bhinn Éadair (26 Iúil 1914), smuigleáil sí raidhfilí agus lón lámhaigh chuig meitheal Óglaigh na hÉireann i mBéal Feirste. Tá nádúr na teachtaireachta rúnda a thug sí óna hathair do phoblachtánaigh Éireannacha i Nua-Eabhrac (Nollaig 1914) fós amhantrach: b’fhéidir fógra faoi chinneadh Bhráithreachas Phoblacht na hÉireann éirí amach le linn an chogaidh mhóir; b'fhéidir faisnéis ar ghníomhaíocht longthógála Bhéal Feirste le haghaidh sealaíochta do ghníomhairí Gearmánacha. Bhí sí ina príomh-eagraí (1915) ar Chraobh Bhéal Feirste de Chumann na mBan, eisceachtúil as tabhairt faoi (go mór mór faoina tionchar féin agus a deirfiúr Ina) róil cosúil le rólanna na nÓglach uile-fhir, lena n-áirítear cleachtadh raidhfil agus druileáil.
Le linn an tsosa (Meán Fómhair 1921) bhí sí ina cuid de ghrúpa eite chlé a ghlac smacht ar Pháirtí Sóisialach beag bídeach na hÉireann, a dhíbir an cheannaireacht mheasartha, agus a d’athbhunaigh (Deireadh Fómhair 1921) mar Pháirtí Cumannach na hÉireann (díscaoileadh 1923); d’fhóin sí mar chisteoir páirtí faoina deartháir, Roddy ó Conghaile, mar uachtarán.
I rith na 1930idí d'oibrigh sí ar dtús mar chomhfhreagraí gnó, sa dara háit mar staitisteoir, i gCeardchumann Oibrithe Iompair agus Iompair na hÉireann. Le linn an dara cogadh domhanda bhí sí ina gníomhaire teileafóin/teileagraim (Oifig an Phoist Ghinearálta, Baile Átha Cliath) go dtí gur éirigh le drochshláinte dul ar scor. Ball neamhspleách de Sheanad Éireann mar ainmní an taoisigh Éamon de Valera agus Seán Lemass, chuir sí i gcoinne roinnt moltaí de chuid Fhianna Fáil, go háirithe iarracht 1959 deireadh a chur le hionadaíocht chomhréireach, agus bille a chuir an eaglais chun cinn. chun ciontóirí óga baineanna a choinsíniú chuig tearmainn Magdalen. In ainneoin teip na súl, rinne sí an rogha pholaitiúil a scríobh James Connolly a scríobh don lá inniu (1978) a stiúradh agus dhearna sí cuimhneachán deiridh agus polemic, We shall rise again (1981), inar léirigh sí, i gcoinne chúlra na stailceanna ocrais H-Block, cáilithe. tacaíocht do bheartais 'streachailt armtha' Arm Sealadach Poblachtach na hÉireann.
Oidhreacht
[cuir in eagar | athraigh foinse]I 1934 d’eagraigh sí le Peadar O’Donnell craobhacha Bhéal Feirste den Chomhdháil Phoblachtánach, ag liostáil líon mór oibrithe Protastúnacha na Seanchille agus Bhaile Nua na hArda i gClubanna Poblachtánacha Oibrithe Shéamuis Uí Chonghaile. Ag comhdháil na heagraíochta i Ráth Maonais (29–30 Meán Fómhair) thacaigh sí leis an rún ag iarraidh ar pháirtí polaitíochta nua radacach dul sa tóir ar phoblacht oibrithe; nuair a cailleadh í ag rún contrártha Uí Dhomhnaill ar son fhronta aontaithe poblachtánach faoi cheannas oibrí, d’éirigh sí féin agus a grúpa as an gcomhdháil. D’fheidhmigh sí craobh Dhroimneach, Baile Átha Cliath, de chuid Pháirtí an Lucht Oibre, ach d’éirigh sí as an bpáirtí nuair a baineadh an cuspóir oibrithe-phoblacht as a bhunreacht (1939).
Saol Déanach agus Báis
[cuir in eagar | athraigh foinse][4] Fuair Nora Connolly O’Brien bás in Ospidéal na Mí, Baile Átha Cliath, ar an 17 Meitheamh 1981, deich lá tar éis di a bheith glactha isteach mar gheall ar chliseadh sláinte. Ba í an duine deiridh de sheachtar clainne í. Ní raibh aon chlann dá cuid féin aici. Fuair a fear céile Seamus bás i 1962. Tá sí curtha i Reilig Ghlas Naíon i mBaile Átha Cliath.
Sula bhfuair sí bás, d’iarr sí go dtabharfaí sochraid Phoblachtánach di. Bhailigh breis agus 200 duine ar thaobh a uaighe i nGlas Naíon ar an dáta sin, agus rinneadh ceiliúradh ar a saol i Séipéal Mhuire na nDréachtóirí Maith, Droimneach. Ní raibh an Taoiseach ag an am, Charles Haughey, i láthair ag a sochraid, cé go raibh sé beartaithe aige é sin a dhéanamh; nuair a iarradh air trácht a dhéanamh ar é a bheith as láthair, dhiúltaigh sé, ach mhaígh foinsí gur chinn Haughey an tsochraid a sheachaint mar gheall ar a nádúr follasach Poblachtach.
Saothair
[cuir in eagar | athraigh foinse][5] The Unbroken Tradition. - Nora Connolly O'Brien
[6] We Shall Rise Again - Nora Connolly O'Brien
[7] Portrait Of a Rebel Father - Nora Connolly O'Brien
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "O'Brien, Nora Connolly | Dictionary of Irish Biography" (en). www.dib.ie. Dáta rochtana: 2024-01-29.
- ↑ https://www.dib.ie/biography/obrien-nora-connolly-a6489
- ↑ Máirtín Ó Cadhain. "Children Of The Revolution". Dáta rochtana: 6 Eanair 2021.
- ↑ "Nora Connolly O'Brien" (as en) (2023-11-06). Wikipedia.
- ↑ Nora Connolly O'Brien (5 Márta 2019). "The Unbroken Tradition". The Unbroken Tradition (Creative Media Partners, LLC).
- ↑ Nora Connolly O'Brien (1981). "We Shall Rise Again". We Shall Rise Again (Mosquito Press).
- ↑ Nora Connolly O'Brien (1935). "Portrait Of a Rebel Father". Portrait Of a Rebel Father (Talbot Press).