Gaelcholáiste

Is iad na heagraíochtaí Gaeloideachas Teo. agus An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta (nó COGG) a dhéanann ionadú agus a thacaíonn leis na Gaelcholáistí i bPoblacht na hÉireann agus Comhairle na Gaelscolaíochta ó Thuadh. Tacaíonn Gaeloideachas le scoileanna Gaeilge sa Ghaeltacht freisin.

Is éard atá i nGaelcholáiste ná ionad oideachais dara leibhéal ar oileán na hÉireann, lasmuigh den Ghaeltacht, ina bhfuil an Ghaeilge mar an bpríomhtheanga oideachais agus cumarsáide. Murab ionann agus Gaelscoil, is don mheánscoil a thagraíonn Gaelcholáiste.

Is iad na heagraíochtaí Gaeloideachas Teo. agus An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta (nó COGG) a dhéanann ionadú agus a thacaíonn leis na Gaelcholáistí i bPoblacht na hÉireann, agus Comhairle na Gaelscolaíochta ó Thuaidh. Tacaíonn Gaeloideachas leis na scoileanna Gaeltachta freisin.

Cumas acadúil

Léiríonn na figiúirí go dtéann an-chuid de na daltaí a fhreastalaíonn ar Ghaelcholáistí ar aghaidh go dtí cúrsaí tríú leibhéal. Scoil lán-Ghaeilge í an iarbhunscoil ‘is fearr’ sa tír ó thaobh mic léinn a sholáthar d’institiúidí tríú leibhéal, gan táillí a íoc. De réir eolais a foilsíodh san Irish Times in 2022, bhí Gaelcholáiste na Mara san Inbhear Mór i gCill Mhantáin ar bharr liosta na scoileanna ar fad sa stát a sholáthraíonn mic léinn d’institiúidí tríú leibhéal.^[1] Scoileanna táille do lucht an airgid ba ea na cinn eile ar an deichniúr is fearr.

De réir na hanailíse a rinne an Irish Independent ar na figiúirí in 2022, chuaigh 74% de dhaltaí a rinne an Ardteist i mbliana ar aghaidh go dtí an tríú leibhéal ach 83% de dhaltaí a bhí i gceist i gcás na ngaelcholáistí.^[1]

Stair

Gaelcholáistí le linn na mblianta 2010-2020

In 2020, bhí 31 Ghaelcholáiste agus 17 n-aonad dara leibhéal Gaeilge ar oileáin na hÉireann agus breis is 12,000 dalta ag freastal orthu. Bhí breis is 3,000 dalta i mbun oideachais dara leibhéal trí mheán na Gaeilge i scoileanna Gaeltachta freisin.

Osclaíodh Gaelcholáiste an Phiarsaigh i Ráth Fearnáin agus Coláiste Ghlór na Mara i mBaile Brigín in 2014, agus osclaíodh Gaelcholáiste Charraig Uí Leighin i gCarraig Uí Leighin agus Gaelcholáiste Dhoire i nDún Geimhin in 2015.

Osclaíodh Gaelcholáiste Mhic Shuibhne i gCnoc na hAoine i gCathair Chorcaí in 2019 agus osclaíodh Ghaelcholáiste Mhaigh Nuad i Maigh Nuad in 2020.

Is minic go mbíonn sé mar chuspóir mheántéarmach ag na hAonaid Ghaeilge stádas Ghaelcholáiste a bhaint amach.

Liosta na nGaelcholáistí

Baile Átha Cliath & an timpeallacht

Scoil Chaitríona (Glas Naíon, Áth Cliath)
Coláiste Chilliain (Cluain Dolcáin, Áth Cliath)
Gaelcholáiste Chill Dara (An Nás, Cill Dara)
Coláiste Cois Life (Leamhcán, Áth Cliath)
Coláiste de hÍde (Tamhlacht, Áth Cliath)
Coláiste Íosagáin / Coláiste Eoin (Baile an Bhóthair, Áth Cliath)
Coláiste Ghlór na Mara (Baile Brigín, Áth Cliath

Coláiste Mhuire (Bóthar Rath Tó, Cabrach, Áth Cliath)
Gaelcholáiste an Phiarsaigh (Ráth Fearnáin, Áth Cliath)
Gaelcholáiste Mhaigh Nuad (Maigh Nuad, Cill Dara)
Gaelcholáiste na Mara (An tInbhear Mór, Cill Mhantáin)
Coláiste Ráithín (Bré, Cill Mhantáin)
Gaelcholáiste Reachrann (Domhnach Míde, Áth Cliath)

Coláiste na Tulchann, (Cluain Saileach, Áth Cliath)

Sna cúigí

Coláiste Ailigh (Leitir Ceannainn, Dún na nGall)
Gaelcholáiste Charraig uí Leighin (Corcaigh)
Gaelcholáiste Cheatharlach (Ceatharlach)
Gaelcholáiste Chéitinn (mar chuid de CTI Chluain Meala, Tiobraid Árann)
Gaelcholáiste Chiarraí (Trá Lí, Ciarraí)
Coláiste na Coiribe (Gaillimh)
Coláiste an Eachréidh (Áth an Rí, Gaillimh)
Meánscoil Gharman (Inis Córthaidh, Loch Garman)
Gaelcholáiste Luimnigh (Luimneach)
Gaelcholáiste Mhic Shuibhne (Cnoc na hAoine, Corcaigh)
Coláiste an Phiarsaigh (Corcaigh)

An Tuaisceart

Gaelcholáiste Dhoire (Doire)
Coláiste Feirste (Béal Feirste)

Féach Freisin

Tagairtí

↑ ^1.0 ^1.1 Pádraic Ó Ciardha (15 Nollaig 2022). "Gaelcholáiste ar an scoil ‘is fearr’ sa tír a sholáthraíonn mic léinn d’institiúidí tríú leibhéal" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-01-23.

[:0-1] 1.0 ^1.1 Pádraic Ó Ciardha (15 Nollaig 2022). "Gaelcholáiste ar an scoil ‘is fearr’ sa tír a sholáthraíonn mic léinn d’institiúidí tríú leibhéal" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-01-23.

[1]