Pápa Beinidict XVI

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaA Naofacht
Pápa Beinidict XVI

(2011, Beirlín) Cuir in eagar ar Wikidata
Ainm sa teanga dhúchais(la) Benedictus PP. XVI
Beathaisnéis
Breith(de) Joseph Aloisius Ratzinger
16 Aibreán 1927
teach breithe Benedict XVI (Poblacht Weimar)
Bás31 Nollaig 2022
95 bliana d'aois
Mainistir Mater Ecclesiae, Cathair na Vatacáine Cuir in eagar ar Wikidata
Siocair bháisBás nádúrtha
Áit adhlacthauaimh na Vatacáine Cuir in eagar ar Wikidata
Pope emeritus (en) Aistrigh
28 Feabhra 2013 – 31 Nollaig 2022 (bás)
265 Pápa
19 Aibreán 2005 – 28 Feabhra 2013 (resignation of Pope Benedict XVI (en) Aistrigh)
← Pápa Eoin Pól IIPápa Proinsias →
Cardinal-bishop of Ostia (en) Aistrigh
30 Samhain 2002 – 19 Aibreán 2005
← Bernardin Gantin (en) AistrighAngelo Sodano →
Déan Choláiste na gCairdinéal
27 Samhain 2002 – 19 Aibreán 2005
← Bernardin Gantin (en) AistrighAngelo Sodano →
Cardinal-Bishop of Velletri-Segni (en) Aistrigh
5 Aibreán 1993 – 19 Aibreán 2005
Prefect of the Congregation for the Doctrine of the Faith (en) Aistrigh
25 Samhain 1981 – 13 Bealtaine 2005
← Franjo ŠeperWilliam Levada →
Cairdinéal
27 Meitheamh 1977 –
Cairdinéal-sagart Santa Maria Consolatrice al Tiburtino (en) Aistrigh
27 Meitheamh 1977 – 5 Aibreán 1993
Ceaptha ag: Pápa Pól VI
Roman Catholic Archbishop of Munich and Freising (en) Aistrigh
24 Márta 1977 – 15 Feabhra 1982
← Julius Döpfner (en) AistrighFriedrich Wetter (en) Aistrigh →
Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
Grúpa eitneachGearmánaigh
ReiligiúnEaglais Chaitliceach Rómhánach agus Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/síDucal Georgianum (en) Aistrigh (1949–1951)
Ollscoil Ludwig Maximilian, München Cuir in eagar ar Wikidata
Céim acadúildochtúireacht
ollamh
Dochtúir Diadhachta
Tráchtas acadúilThe People and the House of God in St. Augustine's Doctrine of the Church (1953 Cuir in eagar ar Wikidata)
Comhairleoir dochtúireachtaMichael Schmaus
Áit chónaitheMainistir Mater Ecclesiae
Teanga dhúchaisan Ghearmáinis
Gníomhaíocht
Réimse oibreDiagacht Chríostaí agus ministreacht Pheadair
Suíomh oibre Bonn
Cathair na Vatacáine
Tübingen
An Róimh
München
Regensburg Cuir in eagar ar Wikidata
Gairmeaspag Caitliceach (1977–), sagart Caitliceach Rómhánach (1951–2022), transitional deacon (en) Aistrigh (1950–1951), deagánach Caitliceach (1950–), Pápa, diagaire Caitliceach, fealsamh, pianódóir, múinteoir ollscoile, diagaire, scríbhneoir reiligiúnach, Ardeaspag Cuir in eagar ar Wikidata
FostóirOllscoil Tübingen
Ollscoil Münster
Ollscoil Ludwig Maximilian, München
Ollscoil Bonn
Ollscoil Regensburg Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de
Spéis aige/aici iLitríocht, strolling (en) Aistrigh agus ceol
Mac/iníon léinnBruno Schmid
TeangachaAn Ghearmáinis, an Laidin, an Iodáilis, an Fhraincis, Béarla agus an Spáinnis
Gairm mhíleata
CoinbhleachtAn Dara Cogadh Domhanda
CoisreacanJosef Stangl (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
UirlisPianó
Ghlac sé/sí páirt i
22 Meán Fómhair 2011Pope's visit to Germany 2011 (en) Aistrigh
19 Aibreán 2005comhthionól cairdinéal 2005
14 Deireadh Fómhair 1978comhthionól cairdinéal Deireadh Fómhair 1978
26 Lúnasa 1978comhthionól cairdinéal Lúnasa 1978
11 Deireadh Fómhair 1962An Dara Comhairle Vatacánach Cuir in eagar ar Wikidata
Saothar
Mac léinn dochtúireachtaHub Schnackers
Suíomh a chartlainne
Teaghlach
Céileluach ar iarraidh Cuir in eagar ar Wikidata
AthairJoseph Ratzinger, Sr.  agus Maria Peintner
SiblínGeorg Ratzinger
Duine muintearthaGeorg Ratzinger (seanuncail) Cuir in eagar ar Wikidata
Croineolaíocht
31 Nollaig 2022death and funeral of Benedict XVI (en) Aistrigh
28 Feabhra 2013resignation of Pope Benedict XVI (en) Aistrigh
27 Meitheamh 1977created cardinal (en) Aistrigh, per Pápa Pól VI
28 Bealtaine 1977episcopal consecration in the Roman rite (Catholic Church) (en) Aistrigh (Frauenkirche (en) Aistrigh), per Josef Stangl (en) Aistrigh
29 Meitheamh 1951priestly ordination in the Roman rite (en) Aistrigh (Freising Cathedral (en) Aistrigh), per Michael von Faulhaber (en) Aistrigh
29 Deireadh Fómhair 1950diaconal ordination (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Gradam a fuarthas
Síniú

(la) Cooperatores veritatis

Suíomh gréasáinvatican.va… Cuir in eagar ar Wikidata
IMDB: nm1909127 Musicbrainz: 9d83aa0b-ce3c-4247-961b-66a9dbd02677 Discogs: 2499557 Find a Grave: 247918631 Cuir in eagar ar Wikidata

Bhí Beinidict XVI (16 Aibreán 192731 Nollaig 2022) ina Phápa ar an Eaglais Chaitliceach idir 2005 agus 2013, tráth a d'éirigh sé as gan choinne ar chúinsí sláinte. Ba é an 265ú pápa é.

Pápa caomhach a sheas an fód traidisiúnta a bhí ann. Mhaígh lucht a cháinte gurbh é cosaint na heaglaise an chloch ba mhó ar a phaidrín i gcónaí.[1] Ní raibh eaglaisigh áirithe ná cuid mhór den tréad sásta leis an gcaoi a ndeachaigh sé i ngleic le géarchéimeanna éagsúla, mí-úsáid leanaí san Eaglais Chaitliceach ina measc.[2]

1988

Saol[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rugadh faoin ainm Joseph Alois Ratzinger ar an 16 Aibreán 1927 in Marktl am Inn na Gearmáine é. Na bhí sé ina ghasúr, coinscríobhadh é in Ógra Hitler ar dtús agus in airm na Naitsithe ina dhiaidh. Cuireadh col ceathrar dá chuid chun báis le linn an Dara Cogadh Domhanda, mar bhí siondróm Down air; agus bhí a theaghlach i gcoinne na Naitsithe.[3]

Oirníodh é sa bhliain 1951 agus chuaigh sé leis an diagacht.

Cheap an Pápa Pól VI Ratzinger ina chairdinéal sa bhliain 1977..

Pápa[cuir in eagar | athraigh foinse]

Nuair a fuair an Pápa Eoin Pól II bás ar an 2 Aibreán 2005 toghadh Ratzinger ina Phápa sa chomhthionól cairdinéal ar an 19 Aibreán 2005. Ar an 24 Aibreán 2005, ceiliúradh Aifreann Insealbhaithe Pápaigh. Bhí Benedict 78 nuair a rinneadh Pápa de i ndiaidh Eoin Pól II.

Coimeádach ab ea é. Foilsíodh a chéad imlitir Deus Caritas Est i Mí Eanáir 2006.

Ar 7 Iúil 2007, d'fhógair sé sa Mhoto Proprio Summorum Pontificum go raibh ceadúnas leathan do chléir Chaitliceach an Aifreann Laidineach a léamh.

2005

Scannail[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is dócha gurb iad na hoilbhéimeanna faoi dhrochúsáid ghnéasach leanaí is mó a chuir míghnaoi ar an tréimhse a chaith Benedict mar phápa.[4] Thosaigh na hoilbhéimeanna seo ag teacht chun solais le linn aimsir Eoin Pól II, ach chuaigh an scéal in olcas nuair a bhí Beinidict i mbun. Tháinig mí-úsáid chun solais i Meiriceá, in Éirinn, san Ostair, sa Bheilg, agus sa Ghearmáin. Deirtear gur chuir na scéalta seo isteach go mór ar Bheinidict, agus is cinnte gur suaitheadh an Eaglais dá dheasca seo.

Sna 2020idí, cáineadh Ratzinger féin as a neamhghníomhaíocht maidir le cásanna mí-úsáide gnéis ar leanaí ina dheoise nuair a bhí sé ina easpag.[3]

VEID[cuir in eagar | athraigh foinse]

Thóg Benedict XVI conspóid sa bhliain 2009 nuair labhair sé ar cheist an VEID (HIV) san Afraic agus dúirt gur in olcas a rachadh an fhadhb dá dtabharfaí coiscíní do na daoine.

Ar scor agus bás[cuir in eagar | athraigh foinse]

2007

I bhFeabhra na bliana 2013 d'fhógair Beinidict go raibh sé le héirí as an bpápacht, an chéad phápa le déanamh amhlaidh le 600 bliain. D'éirigh sé as an bpápacht ar 28 Feabhra 2013.[5] Luaigh Benedict ag an am go raibh a shláinte ag dul i léig.

Tar éis dó éirí as, ghlac Benedict an teideal 'Pápa emeritus', agus lean sé ag caitheamh casóg bhán thraidisiúnta an Pápa, agus bhí cónaí air sa Vatacáin ag mainistir Mater Ecclesiae (i gcodarsnacht leis sin, bhí sé 'tugtha le fios' ag Proinsias go nglacfadh sé an teideal 'Easpag emeritus na Róimhe', go mairfeadh sé go ciúin lasmuigh den Vatacáin, agus go seachnódh sé róbaí bána an phápa).[6]

D'éag Beinidict 31 Nollaig 2022, in aois 95 dó. Dúirt an Pápa Proinsias gur searbhónta dílis an tSoiscéil agus na hEaglaise a bhí ann. Dúirt an tÚachtaráin Mícheál D O hUiginn: ‘.... cuimhneofar air as a chuid iarrachtaí gan staonadh chun treo coiteann a aimsiú chun síocháin agus dea-thoil a chur chun cinn ar fud an domhain, lena n-áirítear leas seasta sa tsíocháin i dTuaisceart Éireann.’[7]

Bhí milliún duine i láthair ag sochraid an Phápa Eoin Pól II in 2005, idir uaisleacht agus choitiantacht, ach ní raibh an oiread gnaoi ag na daoine ar Bheinidict.[2] Bhí na mílte duine ag Aifreann Éagnairce an Phápa Beinidict ar 5 Eanáir 2023. Bhí 124 cairdinéal, 200 easpag agus 3,700 sagart páirteach sa searmanas chomh maith.[8]

Léigh Mary Maguire as Leitir Ceanainn, Co Dún na nGall, an Dara Léacht, sliocht as Céad Litir Naomh Peadar ag an Aifreann i gCearnóg Pheadair. Iarradh uirthi Léacht a léamh mar gheall ar an obair thréadach a dhéanann sí i bParóiste Caidrealta Leitir Ceanainn, suíomh Ardeaglais Naomh Adhamhnán.[9]

Cuireadh Benedict i dtuama san uaimh faoin mBaisleac Pheadair. Cuireadh leis sa chónra chomh maith cáipéis i Laidin ar a bhfuil cur síos ar chuid de na heachtraí is suntasaí a tharla le linn a phápachta. Deir an cháipéis gur “throid sé go diongbháilte” chun deireadh a chur leis an mí-úsáid ghnéis san Eaglais.[1]

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. 1.0 1.1 Tuairisc. "Ómós léirithe ag na mílte do Benedict agus é curtha i mBaisleac Pheadair" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-01-05.
  2. 2.0 2.1 Nuacht RTÉ (2023-01-02). "Corp an Phápa Emeritus Beinidict ina luí faoi ghradam stáit" (as ga-IE). 
  3. 3.0 3.1 Conradh na Gaeilge Londain, (7 Eanáir 2023). "Nuacht Mhall (podcast, Maigh Eo)" (ga-IE). Listen Notes. Dáta rochtana: 2023-01-17.
  4. "Benedict XVI agus An Eaglais Chaitliceach" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2019-07-19.
  5. "Resignation of Pope Benedict XVI" (as en) (2022-12-31). Wikipedia. 
  6. "Le bás Benedict, tá seans go rachaidh an Pápa Proinsias ar scor" (ga-IE) (2023-01-01). Dáta rochtana: 2023-01-02.
  7. Garreth Murphy (2022-12-31). "Tá an t-iar-Phápa Benedict XVI, a bhí 95 bliain d’aois, bás" (ga-IE). Dáta rochtana: 2022-12-31.
  8. Nuacht RTÉ (2023-01-05). "An Pápa Emeritus Beinidict XVI curtha i mBaisleac Pheadair" (as ga). 
  9. Nuacht RTÉ, Ciarán Lenoach (2023-01-05). "Sochraid Bheinidict: bean as Dún na nGall a léigh an Dara Léacht" (as ga-IE).