Jump to content

Ceirt (ogham)

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Sonraí GraiféimCeirt

Cuir in eagar ar Wikidata
Cineállitir oghaim Cuir in eagar ar Wikidata
Ball deogham Cuir in eagar ar Wikidata
 < coll Cuir in eagar ar Wikidata    

Is í an deichiú litir den aibítir oghaim an Cheirt[1]. Is í an cúigiú litir den Aicme Uatha. Trascríofa le Q, seasann sí d'fhóinéim liopachoguasach na Gaeilge Cianaí; is é [kʷ] a luach foghraíochta.

Cuireann McManus (1991:37) ainm na litreach i gcomórtas le perth na Breatnaise ‘sceach’, agus quercus na Laidine ‘dair’. Athchruthaíodh an focal as Gaeilge Chianach mar *kʷer[x]tā. Fréamhaithe is ea é ón bPróit-Ind-Eorpais *perkwos. In Auraicept na n-Éces den 14ú haois, tugtar di an ghluais aball, abhaill. Meascadh an t-ainm leis an bhfocal ceirt,[2] .i. ‘giobal’, mar a fheictear sna briatharoghaim (féach thíos).

Is iad a leanas na nathanna meafaracha (kennings) d'ainm na litreach sna Briatharoghaim:

  • Clithar baiscill[3][4] (cliothar allta) i mBriatharogham Morainn mac Moín
  • Bríg anduini (brí anduine) i mBriatharogham Maic ind Óc
  • Dígu fethail[5] (díogha feathail/suaitheantais) i mBriatharogham Con Culainn
  • Damian McManus, A Guide to Ogam, Maynooth 1991.
  1. 1 ceirt ar eDIL, abhaill
  2. 2 ceirt, ceirt, giobal, ar eDIL
  3. clithar ar eDIL
  4. baiscell ar eDIL
  5. an duine (a) ar eDIL


Aicmí agus Litreacha Oghaim
Beith Uath Muin Ailm Forfeda
B L F S N H D T C Q M G NG S R A O U E I EA OI UI IA AE P