Onn (ogham)

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Sonraí GraiféimOnn

Cuir in eagar ar Wikidata
Cineállitir oghaim Cuir in eagar ar Wikidata
Ball deogham Cuir in eagar ar Wikidata
 < ailm Cuir in eagar ar Wikidata   úr Cuir in eagar ar Wikidata

Is í an seachtú litir déag den aibítir oghaim an tOnn,[1] ainmnithe as an gcrann, fuinseog. Is í an dara litir den Aicme Ailme. Is é [o] a luach foghraíochta.

Sanasaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Gaolta le onn(en) na Breatnaise is ea an focal onn, fréamhaithe ón nGaeilge Chianach *ōs-, *osen, 'fuinseog'.

As Sean-Ghaeilge, tháinig uinnius[2] in ionad onn, agus ar deireadh 'fuinseog' as Nua-Ghaeilge. Molann McManus dá bharr go dtagann an lítear Oghaim siar go dtí ré na Gaeilge Cianaí.

Bríatharogam[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is iad a leanas nathanna mearafacha (kennings) le fáil sa Bhriatharogham:

  • congnaid[3] ech (lasc each)
  • féthem soíre (saoir(s)e[4] is féithe, ceirdne is míne)
  • lúth[5] fían (lúth/fuinneamh[6] fiann)

Luann siad feidhmeanna éagsúla adhmad fuinneoige, amhail is lascanna capaill, do shaoir adhmaid, agus do sleánna (na bhfiann).

Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Damian McManus, Irish letter-names and their kennings, Ériu 39 (1988), 127-168.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. onn (b, (c)] ar eDIL
  2. uinnius ar eDIL
  3. congnaid ar eDIL
  4. saoirse1 ar teanglann.ie
  5. lúth ar eDIL
  6. lúth ar teanglann.ie FB


Aicmí agus Litreacha Oghaim
Beith Uath Muin Ailm Forfeda
B L F S N H D T C Q M G NG S R A O U E I EA OI UI IA AE P